ਤਿੱਬਤੀ ਪਠਾਰ

ਤਿੱਬਤੀ ਪਠਾਰ (ਤਿੱਬਤੀ: བོད་ས་མཐོ།, ਵਾਇਲੀ: ਬੋਦ ਸ ਮਥੋ), ਜਿਹਨੂੰ ਛਿੰਗਾਈ-ਤਿੱਬਤੀ (ਛਿੰਗਜ਼ਾਂਗ) ਪਠਾਰ (ਚੀਨੀ: 青藏高原; ਪਿਨਯਿਨ: ਛੀਂਗਯਾਂਗ ਗਾਓਯੁਆਨ) ਜਾਂ ਹਿਮਾਲਾ ਪਠਾਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕੇਂਦਰੀ ਏਸ਼ੀਆ^[1][2][3][4] ਜਾਂ ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ^[5][6][7][8] ਵਿਚਲਾ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ, ਲੰਮਾ ਅਤੇ ਉੱਚਾ ਪਠਾਰ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤਾ ਤਿੱਬਤ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਚੀਨ ਵਿਚਲਾ ਛਿੰਗਾਈ ਸੂਬਾ ਅਤੇ ਕੁਝ ਲਦਾਖ਼ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।ਇਹ ਏਸ਼ਿਆ ਵਿਚਕਾਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਉਚਾਈ ਵਾਲਾ ਵਿਸ਼ਾਲ ਪਠਾਰ ਹੈ।^[1][2][9] ਇਹ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਹਿਮਾਲਾ ਪਹਾੜ ਸ਼੍ਰੰਖਲਾ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਟਕਲਾਮਕਾਨ ਰੇਗਿਸਤਾਨ ਤੱਕ ਫੈਲਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦੁਆਰਾ ਨਿਅੰਤਰਿਤ ਬੋਡ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ, ਚਿੰਗ ਹਈ, ਪੱਛਮ ਵਾਲਾ ਸੀਸ਼ਵਾਨ, ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਵਾਲਾ ਗਾਂਸੂ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਯੂੰਨਾਨ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦਾ ਲਦਾਖ਼ ਇਲਾਕਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਉੱਤਰ ਵਲੋਂ ਦੱਖਣ ਤੱਕ ਇਹ ਪਠਾਰ 1, 000 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬਾ ਅਤੇ ਪੂਰਵ ਵਲੋਂ ਪਸ਼ਚਮ ਤੱਕ 2, 500 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਚੌਡ਼ਾ ਹੈ। ਇਥੋਂ ਦੀ ਔਸਤ ਉਚਾਈ ਸਮੁੰਦਰ ਤੋਂ 8, 500 ਮੀਟਰ (ਯਾਨੀ 18, 900 ਫੁੱਟ) ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ 9,000 ਮੀਟਰ (26, 000 ਫੁੱਟ) ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਸਾਰੇ 18 ਪਹਾੜ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਇਸਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਇਲਾਕੇ ਨੂੰ ਕਦੇ-ਕਦੇ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਛੱਤ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤੀੱਬਤ ਦੇ ਪਠਾਰ ਦਾ ਕੁਲ ਖੇਤਰਫਲ 25 ਲੱਖ ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ, ਯਾਨੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਖੇਤਰਫਲ ਦਾ 75% ਅਤੇ ਫ਼ਰਾਂਸ ਦੇ ਸਮੁੱਚੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਚੌਗੁਣਾ।

ਛਿੰਗਾਈ-ਤਿੱਬਤੀ ਪਠਾਰ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਹਿਮਾਲਾ ਪਹਾੜਾਂ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਕੁਨਲੁਨ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।