ਪਦਮਾਵਤੀ (ਜੈਨ ਧਰਮ)

ਪਦਮਾਵਤੀ ਪਰਸਵੰਥਾ, ਤੇਈਵਾਂ ਜੈਨ ਤੀਰਥੰਕਰ, ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇਵੀ ਜਾਂ ਸਾਸਨਾ ਦੇਵੀ (शासनदेवी) ਹੈ।^[1] ਉਹ ਪਰਸਵੰਥਾ ਦੀ ਯਾ'ਕਸ਼ੀ (ਸੇਵਾਦਾਰ ਦੇਵੀ) ਹੈ।^[2]

ਪਦਮਾਵਤੀ
Padmavati, 10th century, Metropolitan Museum of Art

ਜੈਨ ਜੀਵਨੀ

ਰੂਹਾਂ ਦਾ ਦੂਜਾ ਜੋੜਾ ਨਾਗਾ ਅਤੇ ਨਾਗਿਨੀ ਹੈ ਜੋ ਪਰਸਵੰਥਾ ਦੁਆਰਾ ਬਚਾਏ ਗਏ ਸਨ। ਜੈਨ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਪਦਮਾਵਤੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਤੀ ਧਰਨੇਂਦਰ ਨੇ ਭਗਵਾਨ ਪਰਸਵੰਥਾ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕੀਤੀ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਮੇਘਮਾਲੀ ਦੁਆਰਾ ਤੰਗ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।^[3][4]

ਵਿਰਾਸਤ

ਪੂਜਾ

ਦੇਵੀ ਪਦਮਾਵਤੀ ਨੂੰ ਅੰਬਿਕਾ, ਚਕਰਸ਼ਵਰੀ ਦੇ ਨਾਲ ਦੀ ਦੇਵੀ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਤੀਰਥੰਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਜੈਨ ਵਿੱਚ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।^[5][6] ਅੰਬਿਕਾ ਅਤੇ ਪਦਮਾਵਤੀ ਤਾਂਤਰਿਕ ਰਸਮਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਾਂਤਰਿਕ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਯੰਤਰ- ਵਿਧੀ, ਪੀਠ-ਸਥਾਨ ਅਤੇ ਮੰਤਰ-ਪੂਜਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।^[7][8]

• 
  'ਪਦਮਾਵਤੀ ਦਾ ਮੰਡਲਾ', ਕਾਂਸੀ, ਵਾਲਟਰਜ਼ ਆਰਟ ਮਿਉਜ਼ੀਅਮ, 11ਵੀਂ ਸਦੀ
• 
  ਦੇਵੀ ਪਦਮਾਵਤੀ ਹਨੁਮੰਤਲ ਬਾਡਾ ਜੈਨ ਮੰਦਰ, ਜਬਲਪੁਰ ਵਿਖੇ
• 
  ਅੱਕਣਾ ਬਸਾਦੀ ਵਿਖੇ 12ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਦੇਵੀ ਪਦਮਾਵਤੀ ਦੀ ਮੂਰਤੀ
• 
  ਵਾਲਕੇਸ਼ਵਰ ਜੈਨ ਮੰਦਿਰ ਵਿਖੇ ਦੇਵੀ ਪਦਮਾਵਤੀ
• 
  ਸ਼੍ਰੀ ਮਹਾਵੀਰਜੀ ਵਿਖੇ ਪਦਮਾਵਤੀ

ਮੁੱਖ ਮੰਦਰ

• ਪਦਮਾਕਸ਼ੀ ਗੁੱਟਾ
• ਹਮਚਾ

• 
  ਪਦਮਾਵਤੀ ਬਸਦੀ, ਕਰਕਲਾ, ਕਰਨਾਟਕ
• 
  ਹਮਚਾ ਪਦਮਾਵਤੀ ਮੰਦਰ, ਕਰਨਾਟਕ

ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ

• ਹਮਚਾ
• ਹਨੁਮੰਤਾਲ ਬਦਾ ਜੈਨ ਮੰਦਰ