ਪੁਰਾਣਾ ਸੰਸਦ ਭਵਨ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ

ਇਹ ਲੇਖ ਪੁਰਾਣੇ ਸੰਸਦ ਭਵਨ ਬਾਰੇ ਹੈ। ਨਵੇਂ ਸੰਸਦ ਭਵਨ ਲਈ, ਦੇਖੋ ਨਵਾਂ ਸੰਸਦ ਭਵਨ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ।

ਪੁਰਾਣਾ ਸੰਸਦ ਭਵਨ, ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਦਨ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,^[1][2] 18 ਜਨਵਰੀ 1927 ਅਤੇ 15 ਅਗਸਤ 1947 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਇੰਪੀਰੀਅਲ ਲੈਜਿਸਲੇਟਿਵ ਕੌਂਸਲ ਦੀ ਸੀਟ, 15 ਅਗਸਤ 1947 ਅਤੇ 26 ਜਨਵਰੀ 1950 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ, ਅਤੇ 26 ਜਨਵਰੀ 1950 ਅਤੇ 18 ਸਤੰਬਰ 2023 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੰਸਦ ਦੀ ਸੀਟ ਸੀ। 73 ਸਾਲਾਂ ਲਈ। , ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਦੋ ਸਦਨ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਅਤੇ ਰਾਜ ਸਭਾ (ਹੇਠਲੇ ਅਤੇ ਉਪਰਲੇ ਸਦਨ) ਰੱਖਦਾ ਸੀ।

ਸੰਸਦ ਭਵਨ
ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਦਨ
ਰਾਜਪਥ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੇ ਸੰਸਦ ਭਵਨ ਦੀ ਦਿੱਖ
ਆਮ ਜਾਣਕਾਰੀ
ਰੁਤਬਾ	ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਏ ਅਤੇ ਵਿਰਾਸਤੀ ਬਹਾਲੀ ਦੀ ਉਡੀਕ
ਕਿਸਮ	ਵਿਰਾਸਤ
ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਸ਼ੈਲੀ	ਲੁਟਿਅੰਸ ਦਿੱਲੀ
ਪਤਾ	ਸੰਸਦ ਮਾਰਗ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, ਭਾਰਤ
ਕਸਬਾ ਜਾਂ ਸ਼ਹਿਰ	ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ
ਦੇਸ਼	ਭਾਰਤ
ਗੁਣਕ	28.6172°N 77.2081°E / 28.6172; 77.2081
ਮੌਜੂਦਾ ਕਿਰਾਏਦਾਰ	ਭਾਰਤੀ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦਾ ਅਜਾਇਬ ਘਰ
ਗਰਾਊਂਡਬ੍ਰੇਕਿੰਗ	1921 (ਕਨਾਟ ਦੇ ਡਿਊਕ ਦੁਆਰਾ)
ਨਿਰਮਾਣ ਆਰੰਭ	1921
ਮੁਕੰਮਲ	18 ਜਨਵਰੀ 1927
ਖੁੱਲਿਆ	18 ਜਨਵਰੀ 1927 (ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਾਇਸਰਾਏ ਇਰਵਿਨ ਦੁਆਰਾ)
ਮਾਲਕ	ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ
ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਅਤੇ ਉਸਾਰੀ
ਆਰਕੀਟੈਕਟ	ਐਡਵਰਡ ਲੁਟੇਅਨਸ ਅਤੇ ਹਰਬਰਟ ਬੇਕਰਜ਼
ਹੋਰ ਜਾਣਕਾਰੀ
ਬੈਠਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ	790
ਜਨਤਕ ਆਵਾਜਾਈ ਪਹੁੰਚ	ਦਿੱਲੀ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਰੈੱਡ ਕਰਾਸ ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਭਵਨ ਰੇਲ ਭਵਨ ਮੈਟਰੋ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦਿੱਲੀ ਮੈਟਰੋ ਕੇਂਦਰੀ ਸਕੱਤਰੇਤ ਮੈਟਰੋ ਸਟੇਸ਼ਨ

ਇਸ ਇਮਾਰਤ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਆਰਕੀਟੈਕਟ ਐਡਵਿਨ ਲੁਟੀਅਨਜ਼ ਅਤੇ ਹਰਬਰਟ ਬੇਕਰ ਦੁਆਰਾ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ 1921 ਅਤੇ 1927 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸਨੂੰ ਜਨਵਰੀ 1927 ਵਿੱਚ ਇੰਪੀਰੀਅਲ ਲੈਜਿਸਲੇਟਿਵ ਕੌਂਸਲ ਦੀ ਸੀਟ ਵਜੋਂ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਸਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਦ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸੰਵਿਧਾਨ 26 ਜਨਵਰੀ 1950 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇੱਕ ਗਣਤੰਤਰ ਬਣਨ ਦੇ ਨਾਲ ਲਾਗੂ ਹੋਇਆ ਸੀ।^[3]

2020 ਤੋਂ 2023 ਤੱਕ ਤਿਕੋਣੀ ਪਲਾਟ 'ਤੇ ਇਸ ਇਮਾਰਤ ਦੇ ਨੇੜੇ ਬਣੇ ਨਵੇਂ ਸੰਸਦ ਭਵਨ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ 28 ਮਈ 2023 ਨੂੰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਵਿਸਟਾ ਪੁਨਰ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।

ਇਤਿਹਾਸ

ਇਸਨੂੰ ਐਡਵਰਡ ਲੁਟੇਅਨਸ ਅਤੇ ਹਰਬਰਟ ਬੇਕਰਜ਼ ਦੁਆਰਾ 1912-1913ਈ. ਵਿੱਚ ਡਿਜ਼ਾਇਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ 1921ਈ. ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਉਸਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਇਸਦਾ ਸਵਾਗਤੀ ਸਮਾਰੋਹ 18 ਜਨਵਰੀ 1927ਈ. ਨੂੰ ਲਾਰਡ ਇਰਵਿਨ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਵਾਇਸਰਾਏ, ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।^[4]

2001 ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਦ ਤੇ ਹਮਲਾ

ਮੁੱਖ ਲੇਖ: 2001 ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਦ ਹਮਲਾ

13 ਦਸੰਬਰ 2001 ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਦ ਤੇ ਲਸ਼ਕਰ-ਏ-ਤਾਇਬਾ ਅਤੇ ਜੈਸ਼-ਏ-ਮੁਹੰਮਦ ਦੇ 5 ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦਾਂ ਨੇ ਇਸਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਹਮਲੇ ਕਰਕੇ 7 ਬੰਦੇ ਮਾਰੇ ਗਏ ਤੇ 18 ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋਏ।