ਮਾਰਟਿਨ ਨੀਮੋਲਰ

ਫਰੈਡਰਿਕ ਗੁਸਤਾਵ ਐਮਿਲ ਮਾਰਟਿਨ ਨੀਮੋਲਰ (ਜਰਮਨ: [ˈniːmœlɐ]; 14 ਜਨਵਰੀ 1892 – 6 ਮਾਰਚ 1984) ਜਰਮਨ ਨਾਜ਼ੀ-ਵਿਰੋਧੀ ਧਰਮ-ਸ਼ਾਸਤਰੀ^[1] ਅਤੇ ਲੂਥਰਵਾਦੀ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਸੀ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਉਕਤੀ "ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਆਏ ..." ਕਰ ਕੇ ਅੱਜ ਵੀ ਚਰਚਾ ਵਿੱਚ ਹੈ।

ਨੀਮੋਲਰ ਹੇਗ ਦੇ ਸਿੰਤ-ਜੈਕਬਸਕੇਰਕ ਗ੍ਰੋਟ ਵਿਖੇ ਮਈ 1952 ਵਿੱਚ

ਮਾਰਟਿਨ ਨੀਮੋਲਰ
ਜਨਮ	ਫਰੈਡਰਿਕ ਗੁਸਤਾਵ ਐਮਿਲ ਮਾਰਟਿਨ ਨੀਮੋਲਰ 14 ਜਨਵਰੀ 1892 ਲਿੱਪਸਤਾਤ, ਜਰਮਨ ਸਲਤਨਤ
ਮੌਤ	6 ਮਾਰਚ 1984(1984-03-06) (ਉਮਰ 92) ਵੇਸਬਾਡੇਨ, ਪੱਛਮੀ ਜਰਮਨ

ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਆਏ

ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਆਏ ਕਮਿਊਨਿਸਟਾਂ ਦੇ ਲਈ
ਮੈਂ ਚੁੱਪ ਰਿਹਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਨਹੀਂ ਸੀ
ਫਿਰ ਉਹ ਆਏ ਟ੍ਰੇਡ ਯੁਨੀਅਨਿਸਟਾਂ ਲਈ
ਮੈਂ ਚੁੱਪ ਰਿਹਾ ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂ ਟ੍ਰੇਡ ਯੁਨੀਅਨਿਸਟ ਨਹੀਂ ਸੀ
ਫਿਰ ਉਹ ਯਹੂਦੀਆਂ ਲਈ ਆਏ
ਮੈਂ ਚੁੱਪ ਰਿਹਾ ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂ ਯਹੂਦੀ ਨਹੀਂ ਸੀ
ਫਿਰ ਉਹ ਆਏ ਮੇਰੇ ਲਈ
ਹੁਣ ਬੋਲਣ ਲਈ ਕੋਈ ਬਚਿਆ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ

ਭਾਵੇਂ, ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕੰਜ਼ਰਵੇਟਿਵ ਸੀ ਅਤੇ ਅਡੋਲਫ ਹਿਟਲਰ ਦਾ ਸਮਰਥਕ ਸੀ,^[2] ਉਹ ਕਨਫੈਸ਼ਨਲ ਚਰਚ, ਜਿਸਨੇ ਜਰਮਨ ਪ੍ਰੋਟੈਸਟੈਂਟ ਚਰਚ ਦੇ ਨਾਜ਼ੀਕਰਨ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ,ਦੀ ਬੁਨਿਆਦ ਰੱਖਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ। ਉਹ ਨਾਜੀਆਂ ਦੇ ਆਰੀਅਨ ਪੈਰਾਗਰਾਫ਼ ਦਾ ਕੱਟੜ ਆਲੋਚਕ ਸੀ,^[3] ਲੇਕਿਨ ਯਹੂਦੀਆਂ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਅਜਿਹੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਹੀਆਂ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਸਕਾਲਰ ਯਹੂਦੀ-ਵਿਰੋਧਵਾਦ ਮੰਨਦੇ ਹਨ।^[4] ਨਾਜੀਆਂ ਵਲੋਂ ਚਰਚ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਕੰਟਰੋਲ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਕਰ ਕੇ, ਨੀਮੋਲਰ ਨੂੰ 1937 ਤੋਂ 1945 ਤੱਕ ਤਸੀਹਾ ਕੈਂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਬੰਦੀ ਰਖਿਆ ਗਿਆ।^[5][6] ਜੰਗ ਦੇ ਅੰਤ ਦੇ ਨੇੜੇ ਉਹ ਫਾਂਸੀ ਤੋਂ ਬਾਲ ਬਾਲ ਬਚਿਆ। ਜੰਗ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਜੇਲ੍ਹ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਆ ਕੇ ਨੀਮੋਲਰ ਅਮਨ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਦੇਣ ਲਈ ਤੁਰ ਪਿਆ। ‘ਦੋਸ਼ ਦੇ ਸਟਟਗਾਰਟ ਇਕਬਾਲੀਆ ਬਿਆਨ’, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜਰਮਨ ਪ੍ਰੋਟੇਸਟੇਂਟ ਚਰਚ ਨੇ ਹਿਟਲਰ ਦੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਜੁਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮਿਲੀਭੁਗਤ ਲਈ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੋਸ਼ ਕਬੂਲ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਵਿੱਚ ਨੀਮੋਲਰ ਨੇ ਵੱਡੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਸੀ।