Adolfo Suárez

Adolfo Suárez González, książę Suarez (ur. 25 września 1932 w Cebreros, zm. 23 marca 2014 w Madrycie^[1]) – hiszpański polityk i prawnik, w latach 1976–1981 premier Hiszpanii, parlamentarzysta, lider ugrupowań UCD i CDS. Jedna z głównych postaci hiszpańskiego procesu demokratyzacji.

Adolfo Suárez

Pełne imię i nazwisko	Adolfo Suárez González
Data i miejsce urodzenia	25 września 1932 Cebreros
Data i miejsce śmierci	23 marca 2014 Madryt
Premier Hiszpanii
Okres	od 3 lipca 1976 do 25 lutego 1981
Przynależność polityczna	Unia Demokratycznego Centrum
Poprzednik	Carlos Arias Navarro
Następca	Leopoldo Calvo-Sotelo
Odznaczenia

Życiorys

Urodził się w prowincji Ávila jako syn Hipólita Suáreza Guerry i Herminii González Prados. Był najstarszym z pięciorga ich dzieci^[2]. Ukończył prawo na Uniwersytecie w Salamance (1954)^[2][3]. Doktoryzował się później z tej samej dziedziny na Uniwersytecie Complutense w Madrycie^[1].

Początkowo pracował w administracji rządowej w rodzinnej prowincji. Został aktywnym działaczem frankistowskiego ruchu Movimiento Nacional (politycznej reprezentacji jedynej legalnie działającej w okresie dyktatury partii FET y de las JONS). W 1958 został zatrudniony w sekretariacie generalnym tej organizacji, m.in. kierował gabinetem zastępcy jej sekretarza generalnego. W 1965 objął dyrektorskie stanowisko w strukturze RTVE, a w 1967 otrzymał nominację w skład frankistowskiego parlamentu. W latach 1968–1969 kierował administracją prowincji Segowia. Następnie do 1973 był dyrektorem generalnym państwowego radia i telewizji RTVE^[1][2]. Później kierował państwową agencją turystyczną Entursa i pełnił funkcję zastępcy sekretarza generalnego Movimiento Nacional. W grudniu 1975 stanął na czele tej organizacji jako jej sekretarz generalny, wchodząc z urzędu jako minister w skład rządu Carlosa Ariasa Navarro^[2]. Funkcję tę pełnił przez kilka miesięcy^[1].

Jego nominacja zbiegła się z początkiem zmian w Hiszpanii. W listopadzie 1975 zmarł generał Francisco Franco, na tron wstąpił wówczas Jan Karol I. Król okazał się zwolennikiem demokratyzacji kraju. Jego główny doradca, Torcuato Fernández-Miranda, przedstawił mu kandydatów na nowego premiera, wśród nich Adolfa Suáreza^[1]. Polityk zwrócił na siebie uwagę, gdy w czerwcu 1976 w parlamencie bronił projektu ustawy o stowarzyszeniach liberalizującej przepisy w tym zakresie^[3]. 3 lipca 1976 Adolfo Suárez objął urząd premiera^[1], co wywołało protesty konserwatywnych frankistów. Nowy premier stał się głównym orędownikiem reform politycznych, kilka dni po nominacji zapowiedział dążenie do demokratyzacji ustroju, zobowiązał się także w ciągu roku przeprowadzić wolne wybory. W sierpniu ogłosił zwolnienie więźniów politycznych (w tym komunistów), zaczął też konsultacje z przywódcami nadal nielegalnej opozycji. Wkrótce pozbył się z rządu wicepremiera, generała Fernanda de Santiago, zapobiegając podejmowanej przez tegoż próbie przeciągnięcia wojska na stronę przeciwników reform. W listopadzie premier i przewodniczący parlamentu doprowadzili do rozpisania ogólnokrajowego referendum na temat reform, dla których poparcie zadeklarowało 94% głosujących^[3].

W kwietniu 1977 rozwiązany został Movimiento Nacional^[3]. W tym samym miesiącu zalegalizowana została ostatecznie Komunistyczna Partia Hiszpanii^[2]. Do zaplanowanych na czerwiec wyborów do konstytuanty stanął zaś na czele koalicji partii centroprawicowych pod nazwą Unia Demokratycznego Centrum (UCD)^[1]. Uzyskał wówczas mandat poselski^[4], a kierowane przez niego ugrupowanie wygrało wybory, uzyskując 165 mandatów^[1]. Unia przekształciła się w tym samym roku w partię z urzędującym premierem na czele. W lipcu 1977 Adolfo Suárez stworzył swój kolejny gabinet – pierwszy w pełni demokratyczny rząd od czasu Drugiej Republiki Hiszpańskiej^[2]. W grudniu 1978 w referendum zaakceptowany został przygotowany projekt konstytucji, ustanawiającej monarchię, swobody obywatelskie, działalność partii i związków, samorządy regionalne^[2].

W marcu 1979 centryści ponownie wygrali wybory^[2], a ich lider został członkiem Kongresu Deputowanych I kadencji^[4]. W kwietniu tegoż roku ponownie stanął na czele rządu^[2]. Wkrótce Unia Demokratycznego Centrum zaczęła tracić poparcie, które zyskiwały ugrupowania socjalistów i ludowców^[3]. W styczniu 1981 po utracie pozycji w swojej partii podał się do dymisji^[2]. 23 lutego, gdy powołany na nowego premiera miał zostać Leopoldo Calvo-Sotelo, doszło do próby zamachu stanu ze strony grupy wojskowych (23-F). Grupa ta, pod wodzą Antonia Tejero, wtargnęła do siedziby parlamentu, strzelając na postrach w powietrze. Opór puczystom stawili wówczas wicepremier i generał Manuel Gutiérrez Mellado oraz Adolfo Suárez, spierając się z przywódcą puczu. W tym czasie król Jan Karol I odbywał telefoniczne rozmowy z dowódcami oddziałów, których przekonywał do odcięcia się do zamachowców. Ostatecznie następnego dnia pucz upadł^[2][3]. Dwa dni później Adolfo Suárez zakończył pełnienie funkcji premiera.

W 1981 ustąpił z przywództwa w UCD, a w 1982 wystąpił z partii, zakładając wówczas Centrum Demokratyczne i Społeczne (CDS), którym kierował do 1991^[2][1]. Partia nie odnosiła większych sukcesów w wyborach krajowych. Były premier uzyskiwał poselską reelekcję z jej ramienia w 1982, 1986 i 1989, rezygnując ostatecznie z mandatu deputowanego w 1991^[4]. Na początku lat 80. król nadał mu tytuł księcia Suárez. W latach 90. polityk zajmował się działalnością doradczą^[1].

Życie prywatne

Jego żoną była María Amparo Illana Elórtegui, która zmarła w 2001. Miał pięcioro dzieci: Maríę Amparo, Adolfa, Laurę, Sonsoles i Javiera^[1].

W 2005 jego syn Adolfo Suárez Illana poinformował w hiszpańskiej telewizji, że ojciec cierpi na chorobę Alzheimera^[2]. Były premier zmarł 23 marca 2014^[1].

Odznaczenia

Hiszpańskie

• Komandoria Orderu Cywilnego Alfonsa X Mądrego (1967)^[5]
• Krzyż Wielki Orderu Zasługi Cywilnej (1969)^[6]
• Krzyż Wielki Orderu Zasługi Wojskowej (1970)^[7]
• Krzyż Wielki Orderu Cywilnego Alfonsa X Mądrego (1971)^[8]
• Krzyż Wielki Orderu Zasługi Morskiej (1972)^[9]
• Krzyż Wielki Orderu Cisneros (1972)^[10]
• Krzyż Wielki Orderu Izabeli Katolickiej (1973)^[11]
• Krzyż Wielki Orderu Imperialnego Jarzma i Strzał (1975)^[12]
• Krzyż Wielki Orderu Karola III (1978)^[13]
• Łańcuch Orderu Złotego Runa (2007)^[14]
• Łańcuch Orderu Karola III (pośmiertnie, 2014)^[15][16]

Zagraniczne

• Krzyż Wielki Orderu Chrystusa (Portugalia, 1978)^[17]
• Krzyż Wielki Orderu Wolności (Portugalia, 1996)^[17]