Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Albinizm, bielactwo – uwarunkowany genetycznie brak lub niedobór pigmentu (melaniny) w organizmie. Osobnik posiadający tę cechę nazywany jest albinosem i charakteryzuje się białym lub bladoróżowym (związanym z prześwitywaniem naczyń krwionośnych[1]) odcieniem skóry, białymi włosami, bladoróżowymi tęczówkami i czerwonymi źrenicami[1][2] (z uwagi na prześwitywanie naczyń krwionośnych z dna oka)[1]. Nazwę tego wrodzonego błędu metabolizmu wprowadził w 1908 roku Archibald Garrod, który zauważył utrzymywanie się zaburzenia w obrębie wybranych rodzin[3]. Oprócz albinizmu całkowitego (uogólnionego) występuje także bielactwo nabyte[1].
Z uwagi na brak ochronnego pigmentu w skórze, albinosi są bardzo wrażliwi na działanie promieni słonecznych, szybko ulegają poparzeniu i reagują stanami zapalnymi skóry. Z tego samego powodu obserwuje się u nich także zwiększoną zachorowalność na raka skóry. Albinizmowi często towarzyszą zaburzenia widzenia w postaci astygmatyzmu, oczopląsu oraz światłowstrętu[1].
Albinizm dziedziczy się autosomalnie recesywnie[1]. Oznacza to, że jeśli oboje rodzice są heterozygotyczni pod względem genu aktywności tyrozynazy to ich dziecko z 25% prawdopodobieństwem będzie albinosem. Podłoże genetyczne tej choroby leży w braku tyrozynazy przekształcającej prekursor melaniny w melaninę.
W przyrodzie albinizm występuje rzadko, u niektórych gatunków zwierząt (króliki, tchórze, szczury, myszy, papugi) stał się cechą charakterystyczną dla niektórych odmian. Polega on na nieregularnie rozłożonych przebarwieniach (gdzie nie ma melaniny) na całym ciele, a najczęściej na czole.
Częstotliwość występowania u ludzi wynosi średnio od 1:5000 do 1:15 000, jednak w niektórych populacjach może być znacząco wyższa (np. w Tanzanii częstotliwość występowania wynosi ok. 1:1400, a w niektórych grupach etnicznych w Afryce Południowej aż 1:1000)[4].
Określenie to stosuje się także w stosunku do roślin, u których zaszła mutacja zaburzająca syntezę chlorofilu. Rośliny całkowicie albinotyczne nie mają szans przeżycia, jednak te z częściowym są niekiedy hodowane jako rośliny ozdobne (np. figowiec benjamina)[5].
W niektórych wierzeniach afrykańskich albinosów uważa się za wcielenia duchów zmarłych[6], istnieje też przesąd występujący głównie we wschodniej Afryce, że części ciała albinosów mają magiczną moc, która może przynieść szczęście posiadaczowi amuletów czy eliksirów sporządzonych z części ciała albinosów. Stało się to powodem prześladowań tej społeczności, a także licznych morderstw[7].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.