Loading AI tools
system zapisu w religii mormonów Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Alfabet deseret (deseret 𐐔𐐇𐐝𐐀𐐡𐐇𐐓[1]) – system znaków, stworzony w latach 1847–1854 na potrzeby wyznawców Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich.
Tekst „Wikipedia, the free encyclopedia” w alfabecie deseret | |
Charakterystyka | |
Rodzaj |
pismo fonemiczne |
---|---|
Kierunek pisma |
od lewej do prawej, od góry do dołu |
Języki pisma | |
Historia | |
Systemy macierzyste |
angielski alfabet fonotypowy |
Twórca |
rada regentów Uniwersytetu Deseret |
Kodowanie | |
Unicode |
U+10400–U+1044F |
ISO 15924 |
Dsrt, 250 |
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. |
Po śmierci Josepha Smitha, Jr., pierwszego przywódcy mormonów, w 1844 r. grupa wyznawców pod przewodnictwem Brighama Younga opuściła dotychczasowe osiedla i udała się na tereny obecnego stanu Utah, by tam budować nowe społeczeństwo. Jednym ze środków dla jego powstania miała być rezygnacja z alfabetu łacińskiego i wykorzystanie nowego, oryginalnego systemu znaków[2].
W prace nad nowym alfabetem zaangażowała się rada regentów (organ nadzorczy) powstałego w 1850 r. Uniwersytetu Deseret. Celem miało być stworzenie systemu znaków, który byłby lepiej dostosowany do fonetyki języka angielskiego i ułatwił imigrantom do USA naukę tego języka[3]. Największy wkład w prace nad alfabetem deseret, zakończone w 1854 r., wniósł George Darling Watt (1812–1881), sekretarz Brighama Younga[3].
Alfabet był używany początkowo przez George’a Darlinga Watta do zapisywania notatek ze spotkań biskupów kościoła[4]. Później zaczęto go wykorzystywać do nauki w niektórych szkołach Utah (w miejscowościach Provo, Lehi, American Fork i Pleasant Grove)[3].
Mimo licznych zabiegów i poniesionych kosztów, alfabet deseret nie cieszył się wielką popularnością wśród mormonów, był także krytykowany w publikacjach spoza kręgów Kościoła[5]. Alfabet deseret wykorzystywano między innymi:
Ralph Vigoda (reporter The Philadelphia Inquirer) i A.J. Simmonds (historyk z Weber State University) uważają, że największym ciosem dla popularności alfabetu była Pierwsza Kolej Transkontynentalna, której budowę ukończono w 1869 r. Miała ona sprawić, że na tereny tradycyjnie zajmowane przez mormonów napłynęła nowa ludność, niezwiązana z kościołem i która miała łatwy dostęp do literatury angielskojęzycznej, zapisywanej alfabetem łacińskim. Okoliczności te miały przyczynić się do zaniku zainteresowania alfabetem deseret[8][9].
Rozwój technik DTP obniżył koszty druku publikacji, co sprawiło, że od lat 90. XX wieku wśród angielskojęzycznych mormonów wzrosło zainteresowanie wykorzystaniem alfabetu. Miało to zarówno miejsce w przypadku publikacji papierowych (dokonano reprintu Księgi Mormona w alfabecie deseret[10]), jak i elektronicznych (opublikowano PDF zawierający Księgę Mormona, Nauki i Przymierza oraz Perłę Wielkiej Wartości[11]).
Alfabet deseret jest dostępny dla użytkowników komputerów między innymi:
Nazwa alfabetu wywodzi się od jeredyckiego słowa mającego oznaczać pszczołę miodną[13].
Litera | Nazwa angielska | Wymowa (IPA) | Litera | Nazwa angielska | Wymowa (IPA) | Litera | Nazwa angielska | Wymowa (IPA) | Litera | Nazwa angielska | Wymowa (IPA) | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
𐐀 𐐨 | Long I | /iː/ | 𐐁 𐐩 | Long E | /eɪ/ | 𐐂 𐐪 | Long A | /ɑː/ | 𐐃 𐐫 | Long Ah | /ɔː/ | |||
𐐄 𐐬 | Long O | /oʊ/ | 𐐅 𐐭 | Long Oo | /uː/ | 𐐆 𐐮 | Short I | /ɪ/ | 𐐇 𐐯 | Short E | /ɛ/ | |||
𐐈 𐐰 | Short A | /æ/ | 𐐉 𐐱 | Short Ah | /ɒ/ | 𐐊 𐐲 | Short O | /ʌ/ | 𐐋 𐐳 | Short Oo | /ʊ/ | |||
𐐌 𐐴 | Ay | /aɪ/ | 𐐍 𐐵 | Ow | /aʊ/ | 𐐎 𐐶 | Wu | /w/ | 𐐏 𐐷 | Yee | /j/ | |||
𐐐 𐐸 | H | /h/ | 𐐑 𐐹 | Pee | /p/ | 𐐒 𐐺 | Bee | /b/ | 𐐓 𐐻 | Tee | /t/ | |||
𐐔 𐐼 | Dee | /d/ | 𐐕 𐐽 | Chee | /tʃ/ | 𐐖 𐐾 | Jee | /dʒ/ | 𐐗 𐐿 | Kay | /k/ | |||
𐐘 𐑀 | Gay | /ɡ/ | 𐐙 𐑁 | Ef | /f/ | 𐐚 𐑂 | Vee | /v/ | 𐐛 𐑃 | Eth | /θ/ | |||
𐐜 𐑄 | Thee | /ð/ | 𐐝 𐑅 | Es | /s/ | 𐐞 𐑆 | Zee | /z/ | 𐐟 𐑇 | Esh | /ʃ/ | |||
𐐠 𐑈 | Zhee | /ʒ/ | 𐐡 𐑉 | Er | /r/ | 𐐢 𐑊 | El | /l/ | 𐐣 𐑋 | Em | /m/ | |||
𐐤 𐑌 | En | /n/ | 𐐥 𐑍 | Eng | /ŋ/ | 𐐦 𐑎 | Oi* | /ɔɪ/ | 𐐧 𐑏 | Ew* | /juː/ | |||
* Ligatury, niebędące częścią pierwotnej wersji alfabetu, wykorzystywane przez niektórych użytkowników[14]. |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.