Baszta więzienna w Raciborzu

Baszta więzienna – renesansowa, powstała prawdopodobnie w 1574 roku^[2], zachowała się do dzisiaj. Wizerunek baszty znajduje się w logo Raciborza^[3].

Baszta więzienna

nr rej. 750/64 z 31.03.1964 oraz A/1674/750/97 z 17.12.1997[1]
Państwo	Polska
Miejscowość	Racibórz
Adres	ul. Basztowa
Typ budynku	baszta
Styl architektoniczny	renesans
Ukończenie budowy	1574
Położenie na mapie Raciborza Baszta więzienna
Położenie na mapie Polski Baszta więzienna
Położenie na mapie województwa śląskiego Baszta więzienna
Położenie na mapie powiatu raciborskiego Baszta więzienna
50°05′21,4″N 18°13′12,2″E

Historia

Baszta więzienna od strony placu Jana Długosza

Baszta została wybudowana około 1574 roku^[2], po pożarze miasta^[4] w ciągu murów miejskich. W XVII wieku w wieży mieli być przetrzymywani mistrzowie masarscy oskarżeni o zawyżanie cen^[2]. W latach 1896–1900 została częściowo przebudowana. Remont przeprowadzono w 1958 roku. Ostatnie prace miały miejsce w 1994 roku. Wówczas usunięto tynki z wieży od strony północnej.

7 maja 2007 roku Narodowy Bank Polski wypuścił do obiegu okolicznościową dwuzłotówkę z wizerunkiem raciborskiej baszty, tym samym zaliczył Racibórz do 32 historycznych miast Polski^[5]. Wyemitowano 1 000 000 monet zrobionych z tzw. nordic gold^[5]. 31 października 2007 roku Rada Miasta Uchwałą Nr XIV/177/2007 ustanowiła logo miasta, którego jednym z elementów jest szkic raciborskiej baszty^[3]. W 2008 roku baszta stała się elementem loga obchodów 900-lecia miasta^[6].

Inicjatorem ponownego otwarcia baszty dla zwiedzających było raciborskie Stowarzyszenie Drengowie znad Górnej Odry^[7].

Opis

Wybudowana w stylu renesansowym^[2]. Pierwotnie baszta miała prawdopodobnie tylko trzy ściany, a od strony miasta była otwarta. Obecnie posiada cztery ściany. Zbudowana na planie prostokąta, w trzech czwartych wysokości przecięta silnie profilowanym gzymsem^[4] ponad którym znajduje się attyka ze strzelnicami kluczowymi^[2]. W narożach znajdują się cztery kwadratowe wieżyczki^[2]. Przy baszcie zachował się fragment murów obronnych^[2].

Budowla oprócz dawania schronienia obrońcom pełniła także rolę więzienia^[2]. Według zachowanych wzmianek w „zimnym pokoju” wyścielonym źdźbłem słomy mieli być przetrzymywani w aresztanci^[2].

Przypisy

1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 23 lipca 2024.
2. Grzegorz Wawoczny: The Best of Racibórz. Racibórz: Wydawnictwo i Agencja Informacyjna WAW, 2008, s. 2. ISBN 978-83-89802-54-5.
3. Urząd Miasta w Raciborzu. [dostęp 2008-09-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-15)]. (pol.).
4. Grzegorz Wawoczny: Zabytki powiatu raciborskiego. Racibórz: Wydawnictwo i Agencja Informacyjna WAW, 2007, s. 48. ISBN 978-83-89802-36-1.
5. Narodowy Bank Polski. [dostęp 2008-09-26]. (pol.).
6. Raciborski Informator Miejski: Racibórz ma 900 lat. [dostęp 2012-02-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 października 2012)]. (pol.).
7. Nowiny.pl, Narzędzia tortur i kaźni sprzed wieków w raciborskiej baszcie • Racibórz [online], www.nowiny.pl [dostęp 2016-08-29].

Bibliografia

• Paweł Newerla: Opowieści o dawnym Raciborzu. Racibórz: Towarzystwo Miłośników Ziemi Raciborskiej, 1996. ISBN 83-903389-004-1. Brak numerów stron w książce
• Grzegorz Wawoczny: The Best of Racibórz. Racibórz: Wydawnictwo i Agencja Informacyjna WAW, 2008, s. 2. ISBN 978-83-89802-54-5.
• Vademecum Raciborskie. Racibórz: RAF, 1993. ISBN 83-85578-20-X. Brak numerów stron w książce
• Grzegorz Wawoczny: Zabytki powiatu raciborskiego. Racibórz: Wydawnictwo i Agencja Informacyjna WAW, 2007, s. 48. ISBN 978-83-89802-36-1.

Linki zewnętrzne

• Logo Raciborza. raciborz.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-08-27)].