Bekaffa

Bekaffa (gyyz; በካፋ, imię tronowe; አድባር ሰገድ Asma Seged, później Masih Seged; መሲህ ሰገድ, ur. ? – zm. 1730 r.) – cesarz Etiopii w latach 1721–1730. Pochodził z dynastii salomońskiej

Bekaffa

Cesarz Etiopii
Okres	od 1721 do 1730
Poprzednik	Dawid III
Następca	Jozue II Kuareńczyk
Dane biograficzne
Dynastia	salomońska
Data śmierci	1730
Ojciec	Jozue I Wielki
Rodzeństwo	Tekle Hajmanot I i Dawid III
Żona	Myntyuab
Dzieci	Jozue II Kuareńczyk

Życiorys

Pałac Bekaffy w Fasil Ghebbi w Gonderze.

Bekaffa był synem uejzero Mariamauit i Jozuego I Wielkiego. Dorastał w Uehni Amba, skąd kilkakrotnie udało mu się uciec, jednak ani razu nie zdobył władzy. Za każdym razem był chwytany i sprowadzany z powrotem^[1]. Pewnego razu za ucieczki wymierzono mu karę poprzez odcięcie części nosa, co miało go zdyskwalifikować w drodze do tronu. Bez względu na to objął rządy po śmierci Dawida III w 1721. Książęta obawiali się okrucieństw z jego strony, dlatego Bekaffa został zmuszony do złożenia przyrzeczenia, iż nie będzie ich prześladował. W pierwszych latach panowania spiskowano przeciwko nowemu cesarzowi. Możnowładcy etiopscy prowadzili własną politykę, posiadali własne armie i mieli duży wpływ na decyzje cesarzy. W 1723 Bekaffa wyprawił się zbrojnie przeciwko ludom Galla, ponieważ przekroczyli rzekę Abbaj i pustoszyli okoliczne prowincje. Następnie powrócił do Gonderu, gdzie wśród stołecznego wojska zmalała dyscyplina. Żołnierze korzystali z nieobecności cesarza, spędzając czas na zabawach i pijatykach. Bekaffa zmienił dowódców w wojsku. W 1724 wprowadził tak zwany szum-szyr, czyli liczne zmiany na stanowiskach kościelnych, dworskich i prowincjonalnych. Uelete Rufael - siostra Bekaffy, jej syn - Susnyjos, oraz zarządca prowincji Semien dokonali nieudanego zamachu na cesarza. Spiskowcy zostali zesłani do Uelkait. Ras bituedden Amhajes stał się oponentem Bekaffy. Amhajes sprowadził z Uehni Amba księcia Naoda i starał się ogłosić go nowym cesarzem. Bekaffa pojmał Naoda, obciął mu wszystkie kończyny, wskutek czego ten zmarł. Wkrótce potem nastąpiło antycesarskie wystąpienie Gubali - władcy prowincji Lasta. W czasie kolejnej nieobecności Bekaffy, w Gonderze władcą Etiopii ogłosił się Hyzkyjas. Po raz kolejny Bekaffa schwytał uzurpatora i uciął mu ręce. Później jeszcze wielokrotnie spiskowano przeciwko Bekaffie. Często zmieniał dygnitarzy na dworze cesarskim. W 1730 cesarz zapadł na ciężką chorobę i zmarł. Jego następcą został syn - Jozue II Kuareńczyk^[2].

Małżeństwo

Bekaffa poślubił ytiegie Myntyuab (jej imię znaczy w amharskim Jakże piękna)^[3], córkę możnowładcy z plemienia Kuara. Cesarz zatrzymał się u niego, zmożony chorobą. Myntyuab pielęgnowała Bekaffę, a on oczarowany jej pięknem i wdziękiem ożenił się z nią zaraz po wyzdrowieniu i później koronował ją na cesarzową. Po śmierci męża Myntyuab odegrała ważną rolę w etiopskiej polityce. Miała bardzo duży wpływ na rządy swojego syna, oraz wnuka.

Działalność na polu gospodarczym i kulturalnym

Bekaffa wspierał rozwój gospodarczy i kulturalny Etiopii. Z Egiptu sprowadził rzemieślników. Część z nich zbudowała statek na jeziorze Tana. Bekaffa wzniósł kościół pod wezwaniem świętego Rufaela. Jego siedziba zaś mieściła się w Fasil Ghebbi.

Relacja Jamesa Bruce'a

James Bruce - szkocki podróżnik, który dotarł do Etiopii niemal cztery dekady po śmierci Bekaffy, tak opisał władcę z zasłyszanych wiadomości

Był cichy, skryty, niezgłębiony w swoich zamiarach. Otaczał się żołnierzami, będącymi jego osobistymi niewolnikami, oraz nowymi ludźmi, których sam wyniósł do urzędów

James Bruce, Travels to Discover the Source of the Nile

Bruce twierdził również, że w czasach jego podróży nie istniała żadna kronika królewska opisująca panowanie Bekaffy. Według Bruce'a

Posiadanie takiej księgi byłoby bardzo niebezpieczne w czasach Bekaffy i nikt nie ośmielił się tego dokonać. Zachowanie króla [chodziło oczywiście o cesarza] miało dalsze skutki i sprawiło, iż po jego śmierci nikt nie uzupełniał niedoboru jego biografii. W Abisynii wierzono, że dnia w którym to nastąpi, Bekaffa ożyje i ponownie objawi się z całym swoim okrucieństwem^[1].

James Bruce, Travels to Discover the Source of the Nile

Bibliografia

• Andrzej Bartnicki: Historia Etiopii. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydaw., 1971, s. 185 - 187.
• Travels to Discover the Source of the Nile (1805 edition), vol. 4, s. 76.
• Edward Ullendorff, The Ethiopians: An Introduction to Country and People, second edition (London: Oxford Press, 1965), s. 81.
• Stuart Munro-Hay, Ethiopia, the unknown land: a cultural and historical guide (London: I.B. Tauris, 2002), s. 132 - 134.