Biali (Rosja)
rosyjskie antybolszewickie, kontrrewolucyjne armie (1917–1922) / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Biali – zbiorcze określenie ruchów politycznych i sił zbrojnych działających podczas wojny domowej w Rosji w latach 1917–1923, walczących z komunistami (bolszewikami) i ruchami ich wspierającymi, mających na celu przywrócenie poprzedniego systemu ekonomicznego i politycznego. Biali określani są także jako Biała Armia (ros. Белая Армия), Biała Gwardia (Белая гвардия) lub Biały Ruch (Белое движение), lecz nie stanowili oni jednej organizacji, a poszczególne formacje działające w różnych częściach kraju nosiły różne nazwy. Nazwa „biali” powstała jako przeciwieństwo przyjętej przez komunistów symboliki związanej z kolorem czerwonym.
Na tę stronę wskazuje przekierowanie z „Biała Armia”. Zobacz też: inne znaczenia. |
Do białych nie zaliczają się takie formacje, jak anarchiści Nestora Machno, a także inne walczące zarówno przeciw bolszewikom, jak i białym (określane też jako „zieloni”) oraz ruchy nacjonalistyczne, walczące w celu zyskania niepodległości poszczególnych krajów wchodzących do 1914 w skład Imperium Rosyjskiego. W propagandzie radzieckiej określenie „biali” było jednakże rozciągane na wszystkich przeciwników bolszewików, w tym na Polskę i Wojsko Polskie (określane jako „białopolacy”).
Armie białych były dowodzone przez dawnych carskich generałów sprzeciwiających się przewrotowi bolszewickiemu i komunistycznemu rządowi. Ze względu na zamordowanie cara Mikołaja II i jego rodziny, biali nie posiadali nikogo, kto byłby w stanie pokierować działaniami wszystkich części, przy tym poszczególni liderzy mieli samodzielne ambicje polityczne.
Do naczelnych dowódców wojskowych białych należeli:
- Michaił Aleksiejew (1857–1918) – dowódca Armii Ochotniczej w latach 1917–1918,
- Stanisław Bułak-Bałachowicz (1883–1940),
- Anton Denikin (1870–1947) – dowódca Armii Ochotniczej po śmierci gen. Ławra Korniłowa (kwiecień 1918 – 8 stycznia 1919), od 8 stycznia 1919 Sił Zbrojnych Południa Rosji (połączone Armia Ochotnicza i Armia Dońska) (do 4 kwietnia 1920),
- Nikołaj Judenicz (1862–1933) – dowódca Armii Północno-Zachodniej, 1918–1920,
- Władimir Kappel (1883–1920),
- Aleksandr Kołczak (1874–1920) – minister wojny i marynarki w antybolszewickim Dyrektoriacie Ufijskim, potem w latach 1918–1920 dowódca Wojskowych Sił Rosji na Syberii i Uralu tzw. Armii Syberyjskiej,
- Ławr Korniłow (1870–1918) – twórca i pierwszy dowódca Armii Ochotniczej na południu Rosji,
- Piotr Krasnow (1869–1947) – ataman kozackiego wojska dońskiego,
- Jewgienij Miller (1867–1938) – dowódca Armii Północnej, 1918–1920,
- Grigorij Siemionow (1890–1946) – dowódca Specjalnego Oddziału Mandżurskiego,
- Andriej Szkuro (1887–1947),
- Roman von Ungern-Sternberg (1886–1921),
- Siergiej Wojciechowski (1883–1951),
- Piotr Wrangel (1878–1928) – dowódca Białej Armii na froncie południowym kwiecień 1920 – listopad 1920.