Brandenburgia (kraina historyczna)

Brandenburgia (niem. Brandenburg, dolnołuż. Bramborska, górnołuż. Braniborska, cz. Braniborsko) – kraina historyczna^[1], położona między Odrą a Łabą.

Ten artykuł dotyczy krainy historycznej. Zobacz też: inne znaczenia.

Brandenburgia

Brandenburg

Herb Flaga
Państwa	Niemcy  Polska
Stolica	Brandenburg an der Havel[a], Berlin[b]
Położenie na mapie

Obszar regionu jest tożsamy z Marchią Brandenburską^[2] – państwem, istniejącym w latach 1157–1618.

Nazwa

Nazwa Brandenburgia pochodzi od niemieckiej nazwy stolicy słowiańskiego plemienia Stodoran – Brenny^[c] (niem. Brandenburg), która została zdobyta w 1157 przez Albrechta Niedźwiedzia^[3].

Położenie

Region ten obecnie znajduje się w granicach dwóch państw:

• Niemiec – w kraju związkowym Brandenburgia, Saksonii-Anhalt oraz w niewielkich częściach w Mekleburgii-Pomorzu Przednim,
• Polski – w województwie lubuskim i zachodniopomorskim.

Podział na regiony

Podział Brandenburgii na regiony.

Tak, jak w przypadku podziału Marchii Brandenburskiej na prowincje, tak Brandenburgia jako kraina historyczna dzieli się na te same mniejsze regiony:

• Stara Marchia
• Marcha Bliższa (Prignitz)
• Marchia Środkowa (Średnia)
• Marchia Wkrzańska (Uckermark)
• Nowa Marchia
• Ziemia lubuska

Historia

Zobacz więcej w artykule Brandenburgia, w sekcji Historia.

Osobny artykuł: Władcy Brandenburgii.

Brandenburgia pierwotnie była zasiedlona przez plemiona Słowian połabskich^[1]. W X wieku tereny te zostały podbite przez plemiona germańskie^[1]. W roku 948 król Otton I Wielki ustanowił niemiecką kontrolę nad, w większości słowiańskimi, mieszkańcami tych ziem i ustanowił biskupstwa w Havelbergu i Brandenburgu^[2]. Po śmierci Ottona I wybuchło powstanie Słowian, w wyniku którego Niemcy utracili wtedy znaczną część zdobytych terenów i zmuszeni byli wycofać się za Łabę^[2].

W połowie XII w. margrabia Marchii Północnej Albrecht Niedźwiedź z rodu Askańczyków walczył ze słowiańskim plemieniem Stodoran. W 1150 roku, w wyniku wieloletnich wypraw militarnych i innego rodzaju zabiegów, formalnie odziedziczył Brandenburgię po ostatnim władcy połabskim, Przybysławie^[2]. W walkach z księciem Jaksą z Kopanicy zdobył w 1157 ostatecznie stolicę Stodoran i utworzył Marchię Brandenburską^[2]. Nowo utworzone państwo było do 1320 dziedzicznym władztwem Askańczyków. Po śmierci tej dynastii, Brandenburgia na długo stała się przedmiotem sporów i wojen pomiędzy dynastiami Luksemburgów i Wittelsbachów^[4].

W XIII w. margrabiowie brandenburscy, korzystając z rozbicia dzielnicowego Polski, zajęli w latach 1249–1250 ziemię lubuską. Następnie posunęli się wzdłuż dolnej Warty, zajmując ziemie leżące wzdłuż Warty, Noteci, Drawy i Gwdy między Pomorzem Zachodnim a Wielkopolską. Na ziemiach tych założyli Nową Marchię (w odróżnieniu od Marchii Średniej, między Łabą i Odrą, oraz Marchii Starej, za Łabą)^[3]. Margrabiowie prowadzili systematyczną kolonizację, zakładając nowe miasta (m.in. Berlin, Frankfurt nad Odrą) i wsie oraz ściągając osadników z Niemiec.

W latach 1373–1415 Brandenburgia wchodziła w skład krajów Korony Świętego Wacława^[5].

Zobacz też

• Połabie
• Marchia Brandenburska
• Kurmarchia

Uwagi

1. Stolica regionu w latach 1157–1417.
2. Stolica Brandenburgii od 1417 roku.
3. Historycznie gród był znany również pod takimi nazwami jak Branibór lub Brennabor. Późniejszy Brandenburg an der Havel.