Bąble przeciwtorpedowe (ang. anti-torpedo bulges) – system biernej ochrony kadłuba okrętów przed wybuchem podwodnym, w szczególności torped, stosowany w I połowie XX w.
Pomysłodawcą systemu był Dyrektor Konstrukcji Okrętowych (Director of Naval Construction) brytyjskiej Admiralicji, Eustace Tennyson d’Eyncourt. Zaproponował on umieszczenie na podwodnej części jednostki wzdłużnego sponsonu, składającego się z dwóch warstw: zewnętrznej, szczelnej, wypełnionej powietrzem i wewnętrznej, częściowo otwartej, przez którą przepływała woda morska. Ochrona okrętu polegała, po pierwsze, na odsunięciu miejsca eksplozji miny lub torpedy od zasadniczego kadłuba jednostki – bąble zainstalowane na krążownikach typu Edgar miały szerokość ok. 5 m (15 stóp); po drugie, energia pierwotnego wybuchu miała się rozproszyć w obrębie wypełnionej powietrzem komory, zaś wewnętrzna, wypełniona wodą, miała wyhamować odłamki, które mogłyby uszkodzić burtę. Powietrzna część bąbla była podzielona na odcinki grodziami wodoszczelnymi, by ograniczyć zasięg zniszczeń i zalania[1].
Bąble dobudowywano zarówno do jednostek istniejących jak wspomnianych krążowników typu Edgar, instalowano na okrętach w trakcie konstrukcji (np. na HMS „Ramillies”)[1], jak inkorporowano w projektach nowo planowanych jednostek, zwłaszcza monitorow, które ze względu na swoje zadania – ostrzał wybrzeży – były szczególnie narażone na ataki torpedowe[2][3]. Bąble znacząco zwiększały szerokość jednostki, co powodowało spadek prędkości (o 4 węzły w przypadku Edgarów, o 1 – „Ramilliesa”, którego bąble były znacznie węższe, ok. 2,2 m[1]). W przypadku słabiej dopracowanych jednostek, jak monitory typu Abercrombie „cień” hydrodynamiczny dużych bąbli mocno zmniejszał opływ wody wokół niewielkich śrub, powodując bardzo znaczący spadek wydajności układu napędowego[4] (wady tej pozbawione były późniejsze okręty typu Erebus o dłuższych kadłubach i węższych bąblach[5]). Zaletą bąbli, zwłaszcza w przypadku stosunkowo niewielkich jednostek jak monitory, było zwiększenie stabilności, co ułatwiało prowadzenie ognia artyleryjskiego[4]. Czasami bąble wykorzystywano w innym niż ochrona przeciwtorpedowa celu: zalewając bąble z jednej strony przechylano okręt na bok, zwiększając kąt podniesienia dział, by zwiększyć ich donośność[6].
Eksperymentowano także z wypełnianiem bąbli drewnem (co okazało się nieskuteczne) lub zamkniętymi odcinkami rur stalowych, na których siła eksplozji miała się rozpraszać, miażdżąc je kolejno[1]. Tak wypełnione były przyburtowe komory bąbli HMS „Hood”; w okręcie tym system ochrony przeciwtorpedowej stanowił integralną część konstrukcji, złożoną z dwukomorowych bąbli (zewnętrzna komora była pusta), pancernej grodzi przeciwtorpedowej i zbiorników paliwa za nią[7].
System bąbli stosowany był także w okresie międzywojennym, wyposażone były weń m.in. wodowane w 1940 roku amerykańskie pancerniki „North Carolina” i „Washington”[8]. By zwiększyć ochronę przeciwtorpedową, zewnętrzne bąble dodawano czasem także do jednostek z zaawansowanym integralnym systemem ochronnym, jak np. podczas remontu pancernika USS „West Virginia”, chronionego przez cztery rzędy zbiorników (z których dwa środkowe wypełnione były płynem); po remoncie, „West Virginia”, podobnie jak inne okręty typu Colorado miały jeszcze jeden, dodatkowy, piąty zbiornik na zewnątrz kadłuba[9].
Przypisy
Bibliografia
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
