Chris Hadfield

Chris Austin Hadfield OC (ur. 29 sierpnia 1959 w Sarnii) – kanadyjski astronauta, który jako pierwszy Kanadyjczyk odbył spacer w przestrzeni kosmicznej. Emerytowany pilot wojskowy, pułkownik Królewskich Kanadyjskich Sił Lotniczych.

Chris Hadfield

Chris Hadfield (2011)
Data i miejsce urodzenia	29 sierpnia 1959 Sarnia
Narodowość	kanadyjska
Funkcja	dowódca MSK, specjalista misji, inżynier pokładowy
Łączny czas misji kosmicznych	165 dni 16 godzin 21 minut
Misje	STS-74, STS-100, Sojuz TMA-07M (Ekspedycja 34/35)
Stopień wojskowy	pułkownik RCAF
Odznaczenia

Wykształcenie, służba wojskowa i kariera astronauty

W kanadyjskich siłach zbrojnych od ukończenia liceum w 1978 roku. W 1982 roku ukończył Królewskie Kolegium Wojskowe Kanady z licencjatem z inżynierii mechanicznej. W 1983 roku ukończył z najlepszym wynikiem podstawowe szkolenie na odrzutowcach i rozpoczął szkolenie na pilota myśliwca w 410 Tactical Fighter Operational Training Squadron(inne języki) Kanadyjskich Królewskich Sił Powietrznych.

W maju 1992 roku ukończył University of Tennessee Space Institute(inne języki) z tytułem magistra.

W czerwcu tego samego roku został wybrany do grupy nowych czterech kanadyjskich kosmonautów. Hadfield uczestniczył w dwóch lotach z udziałem wahadłowców: STS-74 w 1995 r. i STS-100 w 2001 r. oraz pełnił funkcję komunikatora.

Biorąc udział w misji STS-74 na stację kosmiczną Mir został jedynym Kanadyjczykiem w historii na pokładzie rosyjskiej stacji kosmicznej i pierwszym Kanadyjczykiem operującym Canadarm na orbicie. W trakcie misji STS-100 na MSK wykonał dwa wyjścia w otwartą przestrzeń kosmiczną, zostając pierwszym Kanadyjczykiem na spacerze kosmicznym.

W 2003 roku po 25 latach służby wojskowej przeszedł na emeryturę w siłach powietrznych, zostając kosmonautą cywilnym. 10-23 maja 2010 dowodził 14. misją podwodną NEEMO(inne języki) (NASA Extreme Environment Mission Operations) realizowanej przez NASA i NOAA (National Oceanic and Atmospheric Administration), gdzie brał udział m.in. jego przyszły partner w kosmosie Thomas Marshburn.

19 grudnia 2012 Sojuz TMA-07M wyniósł go na pokład Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) jako członka Ekspedycji 34. i 35. Przybył na stację 21 grudnia, zgodnie z planem^[1]. Jest pierwszym Kanadyjczykiem, który pełnił funkcję dowódcy Stacji. 14 maja 2013 nad ranem czasu polskiego powrócił na Ziemię w kapsule statku Sojuz wraz z dwoma innymi członkami załogi ISS.

Miesiąc po powrocie ogłosił odejście z Kanadyjskiej Agencji Kosmicznej na emeryturę 3 lipca 2013.

Media społeczne i działalność popularyzatorska

Podczas pobytu na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej Hadfield wykonał kilka teledysków publikowanych w serwisie YouTube, w tym cover utworu Davida Bowie, Space Oddity.

Prowadzi twittowy magazyn pt. „Jak żyją astronauci w kosmosie”, w którym odsłania tajniki życia w stacji orbitalnej.

W 2013 roku opublikował wspomnienia, An Astronaut's Guide to Life on Earth.

W 2016 roku Wydawnictwo JAK wydało książkę Kosmiczny poradnik życia na Ziemi ISBN 978-83-240-2571-8

Wykaz lotów

Loty kosmiczne, w których uczestniczył Chris Austin Hadfield
№	Cel	Data startu	Statek kosmiczny	Data lądowania	Statek kosmiczny	Funkcja	Czas trwania
1	Stacja Mir	12 listopada 1995	STS-74 Atlantis F-15	20 listopada 1995	STS-74 Atlantis F-15	Specjalista misji 1 (MS-1)	8 dni 4 godziny 30 minut i 44 sekundy
2	Międzynarodowa Stacja Kosmiczna	19 kwietnia 2001	STS-100 Endeavour F-16	1 maja 2001	STS-100 Endeavour F-16	Specjalista misji 1 (MS-1)	11 dni 21 godzin 30 minut
3	Międzynarodowa Stacja Kosmiczna	19 grudnia 2012 12:12:36 UTC	Sojuz TMA-07M	14 maja 2013 02:31 UTC	Sojuz TMA-07M	Inżynier pokładowy 4, Dowódca wyprawy	145 dni 14 godzin 19 minut
Łączny czas spędzony w kosmosie — 165 dni 16 godzin 21 minut.

Odznaczenia

• Officer Orderu Kanady – nadanie 2014, wręczenie (inwestytura) 2015^[2]
• Meritorious Service Cross (odmiana wojskowa) – 2001^[3]
• Meritorious Service Cross (odmiana cywilna) – 2013^[4]
• Order Ontario
• Medal Złotego Jubileuszu Królowej Elżbiety II (odmiana kanadyjska) – 2002^[5]
• Medal Diamentowego Jubileuszu Królowej Elżbiety II (odmiana kanadyjska) – 2012^[6]
• Canadian Forces Decoration
• Odznaka Pilota RCAF
• Odznaka Astronauty RCAF
• NASA Exceptional Service Medal – Stany Zjednoczone
• Universal Astronaut Insignia za lot orbitalny (nr 337) – Stowarzyszenie Uczestników Lotów Kosmicznych (Association of Space Explorers(inne języki))^[7]

Zobacz też

• alfabetyczna lista astronautów
• grupy i oddziały astronautów