Cieśnina Witiaz

Cieśnina Witiaz
	; Korweta „Witeź”, od której cieśnina wzięła nazwę
Państwo	Papua-Nowa Gwinea
Lądy; • Oddziela; • Od	; Nową Brytanię; Huon
	; Północno-wschodnia Nowa Gwinea i zachodnia część archipelagu Bismarcka
	Położenie na mapie Papui-Nowej Gwinei Cieśnina Witiaz
	5°35′S 147°00′E

Cieśnina Witiaz (ang. Vitiaz Strait, ros. Пролив Витязь, indonez. Selat Vitiaz) – cieśnina oddzielająca Nową Brytanię od półwyspu Huon, w północno-wschodniej Nowej Gwinei^[1]^[2].

Szybkie fakty Państwo, Lądy• Oddziela • Od ...

Zamknij

Cieśnina została nazwana przez rosyjskiego podróżnika Nikołaja Nikołajewicza Mikłucho-Makłaja dla upamiętnienia korwety „Witeź”, na pokładzie której żeglował od października 1870, odbywając podróż z Ameryki Południowej na wyspy Pacyfiku i docierając w te strony we wrześniu 1871 roku^[3].

Głęboka na 1200 metrów cieśnina stała się obiektem zainteresowania oceanografów z Australii i USA, którzy badali jej wody w latach 1985, 1986, 1988, 1991 i 1992 w ramach szeroko zakrojonego projektu Western Equatorial Pacific Ocean Circulation Study (WEPOCS)^[4].

Przez Vitiaz Strait przepływa z południa na północ prąd morski niosący mocno zasolone i dotlenione masy wody z Morza Salomona^[5].

Abel Tasman w roku 1643 widział leżącą w cieśninie wyspę Umboi, ale nie zorientował się, że cieśnina oddziela ją od brzegów Nowej Gwinei^[6]. William Dampier sporządził mapę cieśniny pomiędzy Umboi i Nową Brytanią (Cieśnina Dampiera) w roku 1700^[7]. Dampier ustalił, że masa lądowa, którą sam nazwał Nową Brytanią, jest wyspą. Żeglując na północ naniósł na mapę i nazwał szereg wysp i wysepek położonych pomiędzy cieśniną swego imienia a Vitiaz Strait: Sir George Rook’s Island (później Rooke Island, obecnie Umboi Palau), Long Island (Arop Palau) i Crown Island^[8].

W czasie walk na Nowej Gwinei (1942-1945), Vitiaz Strait nabrała ogromnego znaczenia strategicznego. 8 marca 1942 roku w Lae i Salamaua nad zatoką Huon wylądowały dwa bataliony armii japońskiej, co dało jej kontrolę nad cieśninami Vitiaz i Dampiera^[9], jednak utraciła ją gdy w październiku wojska australijskie zdobyły Finschhafen, zaś siły US Army dokonały lądowania na Nowej Brytanii w grudniu 1943 roku^[10]. Generał Douglas MacArthur 12 lutego 1944 roku ogłosił, że wojska amerykańskie zajęły nie bronioną Rooke Island (Umboi)^[11]^[12].

[1]
George R. Cresswell: Coastal currents of northern Papua New Guinea, and the Sepik River outflow, Marine Freshwater Research 2000, s. 553–564.
[2]
Walter Zenk, Gerold Siedler, Akio Ishida, Jürgen Holfort, Yuji Kashino, Yoshifumi Kuroda, Toru Miyama, Thomas J. Müller: Pathways and variability of the Antarctic Intermediate Water in the western equatorial Pacific Ocean, Progress in Oceanography 67/2005, s. 245–281.
[3]
'Mikluho-Maklai, Nicholai Nicholaievich (1846-1888)', „Australian Dictionary of Biography”.
[4]
George R. Cresswell: Coastal currents of northern Papua New Guinea..., s. 553.
[5]
M. Tsuchiya, R. Lukas, R. A. Fine, E. Firing, E. Lindstrom, 1989 'Source waters of the Pacific Equatorial Undercurrent.’ „Progress in Oceanography” 23/1989, s. 101.
[6]
Andrew Sharp: The Voyages of Abel Janszoon Tasman, 1968.
[7]
William Dampier: Dampier’s Voyages, ed. John Masefield 1906.
[8]
William Dampier: A Continuation of a Voyage to New Holland, Ch. 4 New Britain Discovered.
[9]
Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1976, s. 482.
[10]
Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu, s. 540.
[11]
U.S. Troops Seize Vitiaz Strait Isle, „New York Times” 15 lutego 1944, s. 6.
[12]
Frank Dexter: Rooke Island Occupied, „The Argus” (Melbourne, Victoria), 16 lutego 1944, s. 16.

[1] [1]
George R. Cresswell: Coastal currents of northern Papua New Guinea, and the Sepik River outflow, Marine Freshwater Research 2000, s. 553–564.

[2] [2]
Walter Zenk, Gerold Siedler, Akio Ishida, Jürgen Holfort, Yuji Kashino, Yoshifumi Kuroda, Toru Miyama, Thomas J. Müller: Pathways and variability of the Antarctic Intermediate Water in the western equatorial Pacific Ocean, Progress in Oceanography 67/2005, s. 245–281.

[3] [3]
'Mikluho-Maklai, Nicholai Nicholaievich (1846-1888)', „Australian Dictionary of Biography”.

[4] [4]
George R. Cresswell: Coastal currents of northern Papua New Guinea..., s. 553.

[5] [5]
M. Tsuchiya, R. Lukas, R. A. Fine, E. Firing, E. Lindstrom, 1989 'Source waters of the Pacific Equatorial Undercurrent.’ „Progress in Oceanography” 23/1989, s. 101.

[6] [6]
Andrew Sharp: The Voyages of Abel Janszoon Tasman, 1968.

[7] [7]
William Dampier: Dampier’s Voyages, ed. John Masefield 1906.

[8] [8]
William Dampier: A Continuation of a Voyage to New Holland, Ch. 4 New Britain Discovered.

[9] [9]
Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1976, s. 482.

[10] [10]
Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu, s. 540.

[11] [11]
U.S. Troops Seize Vitiaz Strait Isle, „New York Times” 15 lutego 1944, s. 6.

[12] [12]
Frank Dexter: Rooke Island Occupied, „The Argus” (Melbourne, Victoria), 16 lutego 1944, s. 16.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Cieśnina Witiaz

Wikiwand in your browser!

Wikiwand in your browser!

Hydrografia

Pierwsi Europejczycy

II wojna światowa

Przypisy

Korweta „Witeź”, od której cieśnina wzięła nazwę
Państwo	Papua-Nowa Gwinea
Lądy • Oddziela • Od	Nową Brytanię Huon
Północno-wschodnia Nowa Gwinea i zachodnia część archipelagu Bismarcka
Położenie na mapie Papui-Nowej Gwinei
5°35′S 147°00′E