Cyryn (Białoruś)

Cyryn (biał. Цырын) – agromiasteczko na Białorusi w rejonie korelickim obwodu grodzieńskiego, dawne miasteczko położone nad rzeką Serwecz na trasie Tuhanowicze–Worończa.

Cyryn

Цырын

Kapliczka w Cyrynie
Herb Flaga
Państwo	Białoruś
Obwód	grodzieński
Rejon	korelicki
Sielsowiet	Cyryn
Prawa miejskie	1792
Wysokość	169 m n.p.m.
Populacja (2009) • liczba ludności	500[1]
Kod pocztowy	231455
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego Cyryn
Położenie na mapie Białorusi Cyryn
53°24′11″N 26°09′45″E

Znajduje się tu parafialna cerkiew prawosławna pw. św. Michała Archanioła, zbudowana w 1991 r. na miejscu poprzedniej (noszącej wezwanie Przemienienia Pańskiego^[2]), spalonej w czasie II wojny światowej^[3].

Historia

Miasto królewskie położone było w końcu XVIII wieku w powiecie nowogródzkim województwa nowogródzkiego^[4].

Pierwsze wzmianki w XVI wieku. Dawne starostwo Niesiołowskich z Worończy w centralnej części województwa nowogródzkiego, siedziba parafii prawosławnej, szkółka gminna i siedziba gminy. Wojewoda Niesiołowski słynął z okrucieństwa wobec poddanych i przypuszcza się, że to on stał się pierwowzorem ducha Złego Pana (II cz. Dziadów Adama Mickiewicza). W 1792 r. król Stanisław August Poniatowski zatwierdził prawa wolnego miasta Cyryna i nadał mu herb^[5]. W końcu XIX wieku miejscowości liczyła 700 mieszkańców^[6]. W Cyrynie 1 sierpnia 1821 r. Adam Mickiewicz wraz z Marylą Puttkamerową trzymali do chrztu dziecko — Franciszka Sakowicza, a sam ksiądz był znajomym Mickiewicza od lat najmłodszych.

W latach 1921–1939 miejscowość wchodziła w skład II Rzeczypospolitej, będąc centrum administracyjnym gminy Cyryn w powiecie nowogródzkim województwa nowogródzkiego. W wyniku napaści ZSRR na Polskę w 1939 włączona została do Białoruskiej SRR. Od 1991 w składzie niepodległej Białorusi.

Miejscowość stanowi ośrodek niewielkiego przemysłu chemiczno-naftowego^[7].

Przypisy

1. Liczby ludności miejscowości obwodu grodzieńskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
2. Cerkiew Przemienienia Pańskiego | Cyryn. radzima.org. [dostęp 2021-01-16]. (pol.).
3. ХРАМ СВЯТОГО АРХАНГЕЛА МИХАИЛА. eparhia.by. [dostęp 2021-01-16]. (ros.).
4. Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 99.
5. Krystyna Wojda: Przewodnik przedmiotowo-metodyczny. W: Zenon Skuza, Krystyna Wojda: Szlakiem Adama Mickiewicza po Białorusi. Warszawa: Fundacja Pomoc Polakom na Wschodzie, 1997. [dostęp 2010-10-15]. Brak numerów stron w książce
6. Chalcz - Czerzków. W: Napoleon Rouba: Przewodnik po Litwie i Białejrusi. Wilno 1909 – Gdańsk 1995. [dostęp 2010-05-15]. Brak numerów stron w książce
7. Grodnienskaja obłast′. Ekonomiczeskaja karta. W: pod red. R. A. Żmojdiaka: Gieografija Biełarusi. Atłas. 10 kłass. s. 59.

Bibliografia

• pod red. R. A. Żmojdiaka: Gieografija Biełarusi. Atłas. 10 kłass. Mińsk: RUP "Biełkartografija", 2009, s. 64. ISBN 978-985-508-168-6. (ros.).

Linki zewnętrzne

• Cyryn, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 724.
• Cyryn. Radzima.org. (biał. • ang. • pol. • ros.).
• Cyryn. globus.tut.by. (ros.).