Dzieło osierocone
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Dzieło osierocone – utwór, do którego prawdopodobnie nie wygasły autorskie prawa majątkowe i jednocześnie nie ma możliwości dotarcia do właścicieli tych praw[1]. Tego rodzaju utworów nie można upublicznić, a dostęp do nich jest możliwy jedynie w czytelniach bibliotek, archiwach i prywatnych zbiorach. Nie można takich dzieł udostępnić w ogólnie dostępnych w internecie bibliotekach elektronicznych, nie można opublikować ich wznowień, a także włączać do antologii czy wykorzystywać ich fragmentów w innych dziełach. Problem dzieł osieroconych ogranicza też silnie zakres domeny publicznej, gdyż z braku zarejestrowanych danych o właścicielach praw majątkowych znaczna część utworów, które powinny się w niej znaleźć, pozostaje niepewna prawnie.
Problem dzieł osieroconych powstał w efekcie stałego wydłużania czasu ochrony majątkowych praw autorskich przy jednoczesnym braku istnienia nowego i zarzucenia już istniejących systemów rejestracji właścicieli tych praw[2].
Nie jest znany dokładny odsetek dzieł, które zaliczają się do tej kategorii, wiadomo jedynie, że jest to odsetek znaczny. Np. Biblioteka Kongresu Stanów Zjednoczonych oszacowała, że ok. 85% nagrań muzycznych powstałych do 1968 r. i przechowywanych w tej bibliotece nie może zostać upowszechniona publicznie poza murami tej instytucji, ze względu na niemożność łatwego dotarcia do prawdopodobnych właścicieli praw autorskich do nich[3].