Eureka Rebellion

Eureka Rebellion (ang. Bunt Eureki) – powstanie górników złota w miejscowości Ballarat (Wiktoria, Australia), mające miejsce w roku 1854. Wymierzone zostało przeciwko brytyjskim władzom kolonii, które to w trakcie wiktoriańskiej gorączki złota obłożyły górników wymogiem posiadania licencji wydobywczej, horrendalnie wysokim podatkiem wynikającym z jej posiadania (wobec którego nie mogli się formalnie sprzeciwić, gdyż nie mieli praw wyborczych), a także na inne sposoby traktowali górników w sposób brutalny i niesprawiedliwy, głównie podczas pobierania opłat^[5]. Punktem kulminacyjnym konfliktu była bitwa o Palisadę Eureka, stoczona 3 grudnia 1854 roku w Eureka Lead^{[6][7][8][9][10]}.

Eureka Rebellion

Eureka Stockade Riot, J. B. Henderson 1854
Czas	3 grudnia 1854 r.
Miejsce	Ballarat East (dziś Eureka), Ballarat, Australia
Terytorium	Wiktoria
Przyczyna	Działania administracji kolonialnej
Wynik	Pokonanie górniczej rebelii przez władzę kolonii Wiktoria, demokratyzacja Australii
Strony konfliktu
Wielka Brytania Buntownicy
Dowódcy
J.W. Thomas Charles Pasley Peter Lalor Henry Ross
Siły
276[1] 120-190[1]
Straty
6 zabitych[1][2] 11-30 rannych[3] 22-60 zabitych[4] 12+ rannych[4] 120+ jeńców[1]
Położenie na mapie świata miejsce bitwy
37,565144°S 143,884159°E

Masowe poparcie ze strony opinii publicznej dla pojmanych po bitwie górników, które objawiło się w trakcie ich procesu sądowego w Melbourne, doprowadziło do uniewinnienia 13 schwytanych rebeliantów oskarżonych o zdradę stanu, a potem do wybrania przywódcy buntu, Petera Lalora, do parlamentu kolonii, gdzie pełnił później funkcję spikera Zgromadzenia Ustawodawczego Wiktorii. Wskutek tego wzdrożonych zostało kilka reform, o które zabiegali rebelianci, w tym ustawodawstwo przewidujące powszechne prawo wyborcze dla dorosłych mężczyzn w wyborach do Zgromadzenia Ustawodawczego^[11] oraz zniesienie cenzusu majątkowego dla członków Zgromadzenia^[12]. Eureka Rebellion, mimo kontrowersji, utożsamiana jest dziś z narodzinami demokracji w Australii i traktowana jest jako polityczna rewolucja^[13][14]. W celu upamiętnienia buntu stworzony został Eureka Stockade Memorial Park, którego centralnym elementem jest zawieszona flaga Eureki, wyglądem przypominająca tą, pod którą zbuntowani górnicy przysięgali wierność i która powiewała nad polem bitwy.

• 
  Przysięga wierności Krzyżowi Południa, autorstwa Charlesa Doudieta, Galeria Sztuki w Ballarat
• 
  Nowoczesna wersja używanej przez rebeliantów flagi Eureka
• 
  Miejsce pamięci (Eureka Centre) w 150. rocznicę jej oficjalnego ustanowienia, 3 grudnia 2004

Przypisy

1. JustinJ. Corfield JustinJ., DorothyD. Wickham DorothyD., ClareC. Gervasoni ClareC., The Eureka Encyclopedia, Ballarat: Ballarat Heritage Services, 2004, ISBN 978-1-87-647861-2. Brak numerów stron w książce
2. GregoryG. Blake GregoryG., To Pierce the Tyrant's Heart: The Battle for the Eureka Stockade, Australian Army History Unit, 2009, s. 195, ISBN 978-0-98-047532-6.
3. GregoryG. Blake GregoryG., To Pierce the Tyrant's Heart: The Battle for the Eureka Stockade, Australian Army History Unit, 2009, s. 198, ISBN 978-0-98-047532-6.
4. TO THE COLONISTS OF VICTORIA, „The Argus”, Melbourne, 10 kwietnia 1855, s. 7.
5. Eureka Stockade, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2023-01-31] (ang.).
6. ClareC. Wright ClareC., The Forgotten Rebels of Eureka, 2013. Brak numerów stron w książce
7. Lewis, Balderstone, Bowan, Events That Shaped Australia. New Holand, 2006. Brak numerów stron w książce
8. RichardR. Broome RichardR., The Victorians: Arriving, 1984. Brak numerów stron w książce
9. Withers, WB History of Ballarat and some Ballarat Reminiscences, 1999. Brak numerów stron w książce
10. BeggsB. Sunterass BeggsB., Contested Memories of Eureka: Museum Interpretations of the Eureka Stockade, 2003. Brak numerów stron w książce
11. An Act to extend the right of Voting and to provide for the registration of Parliamentary Electors. Act of 1857., Victoria. Brak numerów stron w książce
12. An Act to Abolish the Property Qualification required by Members of the Legislative Assembly. Act of 1857., Victoria. Brak numerów stron w książce
13. Historical Studies: Eureka Supplement (2nd ed.), Melbourne: Melbourne University Press, 1965, s. 125–126.
14. GeoffreyG. Blainey GeoffreyG., The Rush That Never Ended: A history of Australian mining, Melbourne: Melbourne University Press, 1963, s. 56–57.

Encyklopedie internetowe (powstanie):

• Britannica: event/Eureka-Stockade
• DSDE: Eureka_Rebellion