Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Gepidowie (łac. Gepidae, Gipedae, gr. Γετίπαιδες - dzieci Gotów[1]) – grupa dawnych plemion wschodniogermańskich, blisko spokrewniona z Gotami.
Ich pierwotne siedziby znajdowały się na Półwyspie Skandynawskim. Około przełomu er w ślad za Gotami przemieścili się ze Skandynawii na południowe wybrzeże Bałtyku[2]. Przez dłuższy czas zamieszkiwali, jak podaje Jordanes, w krainie Specis, niedaleko ujścia Wisły, prawdopodobnie zlokalizowanej na Wysoczyźnie Elbląskiej. Byli jednymi z twórców kultury wielbarskiej.
Gotowie wyszedłszy z łona wyspy Skandii ze swoim królem imieniem Berig, na w sumie trzech okrętach przybili do brzegu z tej strony Oceanu, to znaczy od Gothiskandii. Spośród trzech okrętów jeden zawijając do przystani później od dwu pozostałych, co nieraz się zdarza, miał nadać nazwę ludowi. W ich języku bowiem „leniwy” brzmi gepanta. Ze zniekształconego przezwiska powoli narodziło się przezwisko „Gepidowie”. Bez wątpienia również Gepidowie pochodzą z pokolenia Gotów, lecz ponieważ, jak powiedziałem, gepanta określa coś leniwego i opieszałego, z przypadkowo rzuconego przezwiska wzięło początek miano „Gepidowie”. Nie sądzę, by wprowadziło w błąd, gdyż Gepidowie w rzeczywistości są opieszali z charakteru i ociężali w ruchach ciała.
Po migracji części Gotów nad Morze Czarne, rozszerzyli swoje posiadłości na Pomorzu.
W III wieku n.e. siły zbrojne i część cywili Gepidów przybyli do Dacji (według Jordanesa ziemie opuszczane przez Gepidów w III w. zostały zajęte przez lud Winidariów). Od IV wieku do połowy V wieku znajdowali się pod zwierzchnictwem Hunów. Po śmierci Attyli przenieśli się do Panonii, gdzie w bitwie nad rzeką Nedao pokonali Hunów i wywalczyli sobie miejsce do zamieszkania na wschód od rzeki Cisy. Paradoksalnie okres królestwa Gepidów (454-567) jest stosunkowo słabo udokumentowany. W 504 roku państwo otrzymuje decydujący cios, gdy Ostrogoci we Włoszech odcięli ekspansję Gepidów na równiny naddunajskie. Mniej więcej w tym samym czasie szlachta Gepidów przechodzi na chrześcijaństwo ariańskie, podczas gdy większość ludności pozostaje pogańska. Do upadku Królestwa Gepidów znacząco przyczyniły się działania cesarza Justyniana. W Panonii toczyli nieustanne walki z Longobardami, którzy działali z polecenia Bizantyjczyków[3]. W 567[4] Longobardowie sprzymierzyli się z koczowniczymi Awarami przeciwko Gepidom i pokonali ich, rozbijając ich państwo. Gepidowie weszli od tej pory w skład kaganatu awarskiego, powstałego na dawnym terytorium gepidzkim.
Inni przyłączyli się do Longobardów i wyruszyli na podbój półwyspu Apenińskiego. Kolejna grupa wolała oddać się pod opiekę Bizantyjczyków, był wśród nich ariański biskup Thrasaryk, który w 572 r. wraz z krewnym zmarłego króla Reptilą, miał zabrać skarbiec królewski do Konstantynopola i przekazać go cesarzowi[5].
Jedynym śladem istnienia języka gepidzkiego są wymienione w Getice imiona gepidzkich władców. Uważane są za językowo zbliżone do imion innych władców regionu Germanii Wschodniej.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.