Chojnice (gmina wiejska)

Chojnice – gmina wiejska w województwie pomorskim, w powiecie chojnickim.

Chojnice

gmina wiejska
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Powiat	chojnicki
TERC	2202032
Siedziba	Chojnice
Wójt	Zbigniew Tadeusz Szczepański
Powierzchnia	458,34 km²
Populacja (31.12.2019) • liczba ludności	18 826[1]
• gęstość	40,5 os./km²
Nr kierunkowy	52
Tablice rejestracyjne	GCH
Adres urzędu: ul. 31 Stycznia 56a 89-600 Chojnice
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw 34 Liczba miejscowości 81
Położenie na mapie województwa pomorskiego Chojnice
Położenie na mapie Polski Chojnice
53°42′N 17°33′E
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

W skład gminy wchodzą 34 sołectwa: Angowice, Charzykowy, Chojniczki, Ciechocin, Chojnaty, Czartołomie-Jarcewo, Doręgowice, Funka, Gockowice-Objezierze, Granowo, Klawkowo, Klosnowo, Kopernica, Krojanty, Kruszka, Kłodawa, Lichnowy, Lotyń, Moszczenica, Nieżychowice, Nowa Cerkiew, Nowe Ostrowite, Nowy Dwór-Cołdanki, Ogorzeliny, Ostrowite, Pawłowo, Pawłówko, Powałki, Racławki, Silno, Sławęcin, Swornegacie, Topole, Zbeniny

Siedziba gminy to Chojnice.

Według danych z 31 grudnia 2019 gminę zamieszkiwało 18 826 osób.

Gmina należy do Stowarzyszenia Gmin Przyjaznych Energii Odnawialnej^[2] oraz do Stowarzyszenia Samorządów Posiadających na Swoim Terenie Parki Narodowe i Krajobrazowe^[3].

Historia

Gmina zbiorowa Chojnice została utworzona 1 sierpnia 1934 roku w powiecie chojnickim w woj. pomorskim z dotychczasowych jednostkowych gmin wiejskich: Angowice, Charzykowy (główna część), Chojniczki, Ciechocin, Doręgowice, Gockowice, Granowo, Jerzmionki, Kłodawa (główna część), Krojanty, Lichnowy, Moszczenica, Niwy, Nowa Czerkiew Królewska (główna część), Nowawieś, Nowydwór, Ogorzeliny, Ostrowite, Silno, Sławęcin i Sternowo oraz z obszarów dworskich: Blumfeld, Cołdanki, Jarcewo, Jeziorki, Kamionka, Krojanty, Nowa Czerkiew Szlachecka, Racławki, Szynfeld, Zamarte, Zbeniny, Rytel (część) i Bachorz (część)^[4].

Po wybuchu wojny gmina Chojnice (pod nazwą Landgemeinde Konitz) znalazła się pod administracją niemiecką. Należała do powiatu Konitz w rejencji gdańskiej w prowincji Gdańsk-Prusy Zachodnie^[5].

24 października 1940 wyodrębnieniono z niej gminę Charzykowy (Amtsbezirk Müskendorf), składającą się gromad: Groß Kladau, Jesiorken (Rosengrenz), Klein Konitz, Krojanten, Müskendorf, Zandersdorf i Zbenin), po czym gmina Chojnice (już pod nazwą (Amtsbezirk Konitz-Land) składała się z 20 gromad: Annafelde, Blumfelde, Bonstetten, Deutsch Cekzin (Dützenfließ), Döringsdorf, Frankenhagen, Görsdorf, Götzendorf, Granau, Groß Paglau, Harmsdorf, Hennigsdorf, Königlich Neukirch, Lichnau, Mosnitz, Neuhof (Heideneuhof), Osterwick, Schlagenthin, Schönfeld i Sternau^[5].

1 kwietnia 1944 zniesiono dotychczasowe gminy Chojnice i Charzykowy, tworząc z nich nową gminę Chojnice (Amtsbezirk Konitz-Land), oprócz gromad Königsneukirch i Sternau z dawnej gminy Chojnice oraz gromady Rosengrenz ze zniesionej gminy Charzykowy, które włączono do gminy Rytel (Amtsbezirk Rittel); równocześnie z gminy Chojnice wyłączono gromady Döringsdorf, Dützenfließ, Frankenhagen, Görsdorf, Götzendorf, Granau, Harmsdorf, Heideneuhof, Lichnau, Osterwick i Schlagenthin, tworząc z nich nową gminę Ostrowite^[5].

1 października 1944 do gminy Chojnice przyłączono gromady Großkornlage, Holzmühl, Kelpchen, Sichts, Zechlau i Zieroldshagen ze zniesionej gminy Konarzyny (Amtsbezirk Großkornlage), której pozostały obszar złożył się na powstanie Truppenübungsplatz Westpreußen^[5].

Po wojnie zniesiono zmiany wprowadzone przez okupanta. Gmina Chojnice zachowała przynależność administracyjną choć 6 lipca 1950 roku zmieniono nazwę woj. pomorskiego na bydgoskie^[6]. Według stanu z dnia 1 lipca 1952 roku gmina składała się z 25 gromad: Angowice, Chojniczki, Ciechocin, Doręgowice, Gockowice, Granowo, Jerzmionki, Kłodawa, Krojanty, Lichnowy, Moszczenica, Nierzychowice, Niwy, Nowa Czerkiew, Nowawieś, Nowydwór, Ogorzeliny, Ostrowite, Pawłowo, Silno, Sławęcin, Zamarte i Zbeniny^[7].

1 stycznia 1950 część obszaru gminy Chojnice włączono do gminy Rytel i do Chojnic^[8].

Gmina została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[9]. Z obszaru gminy Chojnice powstało 10 gromad: Angowice, Charzykowy, Doręgowice, Nowacerkiew, Ogorzeliny, Ostrowite, Pawłowo, Silno, Sławęcin i Zbeniny^[10], które utrzymały się różnie długo do kolejnej reformy administracyjnej.

Gminę Chojnice przywrócono ponownie 1 stycznia 1973 roku^[11] po reaktywowaniu gmin w Polsce^[12]. 15 stycznia 1976 do gminy Chojnice przyłączono części zniesionych gmin Ogorzeliny i Rytel^[13].

W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie bydgoskim.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[14] gmina Chojnice ma obszar 458,34 km², w tym:

• użytki rolne: 49%
• użytki leśne: 38%

Gmina stanowi 33,6% powierzchni powiatu.

Ochrona przyrody

• Park Narodowy „Bory Tucholskie”
• Rezerwat przyrody Jezioro Małe Łowne
• Zaborski Park Krajobrazowy

Demografia

Dane z 2017 roku:^[15]

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	18931	100	9001	49,4	9103	50,6
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	41		20,3		20,7

Miejscowości

Tab. 1. Miejscowości podstawowe oraz ich integralne części w administracji gminy wiejskiej Chojnice.
Identyfikator SIMC	Nazwa miejscowości	Rodzaj miejscowości	Miejscowość podstawowa	Położenie geograficzne
0081330	Angowice	wieś		53°39′21″N 17°33′38″E
0081659	Babilon	osada	Kopernica	53°47′31″N 17°25′59″E
1014085	Bachorze	osada	Charzykowy	53°47′26″N 17°31′12″E
0081369	Bachorze	osada leśna	Charzykowy	53°47′39″N 17°30′57″E
0081820	Białe Błoto	osada	Lotyń	53°41′45″N 17°45′39″E
0081665	Borne	osada	Kopernica	53°49′05″N 17°25′26″E
0082200	Burdychowo	część wsi	Silno	53°39′39″N 17°41′35″E
0081346	Charzykowy	wieś		53°44′08″N 17°30′38″E
0082305	Chociński Młyn	wieś		53°49′50″N 17°26′46″E
0081441	Chojnaty	osada	Chojnaty	53°40′37″N 17°35′11″E
0081458	Chojniczki	wieś		53°44′22″N 17°32′40″E
0081470	Ciechocin	wieś		53°36′44″N 17°42′03″E
0081487	Ciechocin Drugi	część wsi	Ciechocin	53°36′56″N 17°40′55″E
0081493	Ciechocin Pierwszy	część wsi	Ciechocin	53°36′14″N 17°41′27″E
0081984	Cołdanki	osada	Nowy Dwór	53°37′44″N 17°31′41″E
0081501	Czartołomie	wieś		53°44′07″N 17°34′37″E
0081518	Doręgowice	wieś		53°37′34″N 17°29′25″E
0082311	Drzewicz	osada leśna	Swornegacie	53°51′06″N 17°33′58″E
0081381	Funka	osada leśna	Charzykowy	53°46′32″N 17°31′40″E
0081530	Gockowice	wieś		53°39′36″N 17°43′43″E
0081553	Granowo	wieś		53°39′37″N 17°38′57″E
1014091	Jabłonka	kolonia wsi	Krojanty	53°43′56″N 17°39′19″E
0081837	Jakubowo	osada	Lotyń	53°43′00″N 17°42′13″E
0081576	Jarcewo	wieś		53°44′24″N 17°33′56″E
0081607	Jasnowo	kolonia	Kłodawa	53°45′13″N 17°40′29″E
0081760	Jasnowo	kolonia	Kruszka	53°44′41″N 17°39′54″E
0081777	Jeziorki	wieś		53°43′44″N 17°41′16″E
0081398	Józefowo	osada	Charzykowy	53°47′07″N 17°35′22″E
0081524	Kamionka	osada	Doręgowice	53°36′21″N 17°29′09″E
0082328	Kamionka	osada	Swornegacie	53°52′37″N 17°31′27″E
0081910	Karolewo	osada	Nieżychowice	53°43′13″N 17°30′35″E
0081731	Klawkowo	wieś		53°42′44″N 17°36′12″E
0082452	Klosnowo	wieś		53°45′33″N 17°35′47″E
0081613	Kłodawa	osada leśna	Kłodawa	53°45′49″N 17°38′19″E
0081582	Kłodawa	wieś		53°44′45″N 17°38′07″E
0081620	Kłodawka	osada	Kłodawa	53°45′43″N 17°38′33″E
0082334	Kokoszka	kolonia	Swornegacie	53°51′19″N 17°29′31″E
0081642	Kopernica	wieś		53°47′16″N 17°28′40″E
1014100	Krojanty	osada leśna	Krojanty	53°42′26″N 17°37′41″E
0081688	Krojanty	wieś		53°43′30″N 17°37′53″E
0081754	Kruszka	wieś		53°44′17″N 17°40′30″E
0082340	Kulki	osada	Swornegacie	53°52′03″N 17°27′06″E
1014116	Kurczewo	osada	Swornegacie	53°51′52″N 17°29′30″E
0081783	Lichnowy	wieś		53°39′04″N 17°36′22″E
0081790	Lichnowy Drugie	część wsi	Lichnowy	53°38′22″N 17°35′04″E
0081808	Lichnowy Pierwsze	część wsi	Lichnowy	53°39′20″N 17°37′15″E
0082179	Lipienice	wieś		53°41′55″N 17°37′14″E
0082251	Lisia Góra	część wsi	Sławęcin	53°36′51″N 17°35′30″E
0081814	Lotyń	wieś		53°41′59″N 17°44′02″E
0081406	Łukomie	osada	Charzykowy	53°45′06″N 17°29′03″E
0082357	Małe Swornegacie	wieś		53°49′03″N 17°30′23″E
0082363	Małe Zanie	kolonia	Swornegacie	53°53′26″N 17°29′27″E
0082038	Melanowo	osada	Ogorzeliny	53°36′17″N 17°32′23″E
0082044	Melanówek	osada	Ogorzeliny	53°35′10″N 17°32′53″E
0081866	Moszczenica	wieś		53°38′28″N 17°29′50″E
0082073	Na Górach	część wsi	Ostrowite	53°38′47″N 17°38′17″E
0082216	Nad Strugą	część wsi	Silno	53°38′54″N 17°42′01″E
0082009	Nad Szosą	część wsi	Ogorzeliny	53°36′56″N 17°33′06″E
0081843	Nicponie	kolonia	Lotyń	53°41′08″N 17°44′44″E
0081889	Nieżychowice	wieś		53°40′19″N 17°31′40″E
0081949	Nowa Cerkiew	wieś		53°42′00″N 17°41′07″E
0081895	Nowe Nieżychowice	część wsi	Nieżychowice	53°39′44″N 17°30′32″E
1063072	Nowe Ostrowite	wieś		53°37′33″N 17°37′23″E
0081961	Nowy Dwór	wieś		53°37′41″N 17°33′02″E
0081872	Nowy Świat	część wsi	Moszczenica	53°38′29″N 17°28′59″E
0081547	Objezierze	kolonia	Gockowice	53°40′34″N 17°43′24″E
0081990	Ogorzeliny	wieś		53°36′09″N 17°33′22″E
0082067	Ostrowite	wieś		53°37′58″N 17°40′05″E
0082370	Owink	osada	Swornegacie	53°50′23″N 17°31′35″E
0082110	Pawłowo	wieś		53°40′57″N 17°38′26″E
0082156	Pawłówko	wieś		53°41′01″N 17°36′50″E
0082162	Pawłówko Drugie	część wsi	Pawłówko	53°40′55″N 17°36′49″E
0082386	Płęsno	osada	Swornegacie	53°52′04″N 17°33′05″E
0082268	Pod Ciechocin	część wsi	Sławęcin	53°36′12″N 17°38′42″E
0082127	Pod Czersk	część wsi	Pawłowo	53°42′10″N 17°38′42″E
0082015	Pod Dąbrówkę	część wsi	Ogorzeliny	53°35′07″N 17°34′32″E
0082222	Pod Dworzec	część wsi	Silno	53°38′39″N 17°41′56″E
0082239	Pod Gockowice	część wsi	Silno	53°38′52″N 17°42′54″E
0081694	Pod Kolej	część wsi	Krojanty	53°43′51″N 17°39′21″E
0081978	Pod Lasem	część wsi	Nowy Dwór	53°37′27″N 17°32′47″E
0082274	Pod Obrowo	część wsi	Sławęcin	53°35′24″N 17°38′45″E
0082280	Pod Ostrowite	część wsi	Sławęcin	53°36′36″N 17°38′23″E
0081702	Pod Pawłowo	część wsi	Krojanty	53°42′25″N 17°38′42″E
0082080	Pod Silno	część wsi	Ostrowite	53°37′43″N 17°41′16″E
0082021	Pod Sławęcin	część wsi	Ogorzeliny	53°36′05″N 17°34′46″E
0082133	Pod Tuchole	część wsi	Pawłowo	53°40′40″N 17°39′17″E
0081412	Pomoc	kolonia	Charzykowy	53°44′37″N 17°28′49″E
0082469	Powałki	osada leśna	Zbeniny	53°45′16″N 17°36′30″E
0081636	Powałki	wieś		53°44′24″N 17°37′11″E
0081599	Rabusiewo	część wsi	Kłodawa	53°45′10″N 17°39′05″E
0082185	Racławki	wieś		53°40′10″N 17°40′20″E
1014122	Rocoły	część wsi	Kopernica	53°47′07″N 17°29′30″E
0082392	Sepiot	kolonia	Swornegacie	53°51′42″N 17°26′47″E
0082191	Silno	wieś		53°38′53″N 17°42′18″E
0082245	Sławęcin	wieś		53°36′07″N 17°36′52″E
0081903	Stare Nieżychowice	część wsi	Nieżychowice	53°40′16″N 17°31′49″E
0081429	Stary Młyn	osada	Charzykowy	53°45′29″N 17°31′07″E
0081850	Sternowo	wieś		53°41′57″N 17°42′52″E
1014139	Strużka	osada	Swornegacie	53°48′22″N 17°30′51″E
0081671	Styporc	osada	Kopernica	53°49′05″N 17°29′14″E
0082297	Swornegacie	wieś		53°51′35″N 17°29′55″E
0081955	Szlachetna Nowa Cerkiew	kolonia	Nowa Cerkiew	53°42′56″N 17°40′48″E
0082400	Śluza	osada	Swornegacie	53°54′44″N 17°29′49″E
0081926	Topole	osada	Nieżychowice	53°41′34″N 17°30′48″E
0082417	Wączos	kolonia	Swornegacie	53°50′16″N 17°27′25″E
0082423	Wielkie Zanie	kolonia	Swornegacie	53°52′57″N 17°27′58″E
0081932	Władysławek	osada	Nieżychowice	53°41′56″N 17°31′19″E
0081435	Wolność	kolonia	Charzykowy	53°44′18″N 17°28′53″E
0081719	Wybudowania Krojanckie	część wsi	Krojanty	53°43′12″N 17°38′18″E
0082096	Wybudowania Ostrowickie	część wsi	Ostrowite	53°38′18″N 17°39′02″E
0081464	Wybudowanie Chojnickie	część wsi	Chojniczki	53°43′09″N 17°33′13″E
0081560	Wybudowanie Granowskie	część wsi	Granowo	53°39′03″N 17°40′15″E
0082140	Za Koleją	część wsi	Pawłowo	53°40′24″N 17°38′01″E
0081352	Zacisze	część wsi	Charzykowy	53°43′54″N 17°29′48″E
0082446	Zbeniny	wieś		53°45′00″N 17°37′15″E
0082430	Zbrzyca	osada	Swornegacie	53°53′12″N 17°30′27″E
Źródła: Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części (xls),Dz.U. z 2013 r. poz. 200 oraz Dz.U. z 2015 r. poz. 1636, Zbiory danych państwowego rejestru nazw geograficznych -2024-09-22

• Piramida wieku mieszkańców gminy Chojnice w 2014 roku^[16].

Sąsiednie gminy

Chojnice (miasto), Brusy, Czersk, Człuchów, Kamień Krajeński, Kęsowo, Konarzyny, Lipnica, Tuchola

Przypisy

1. Podstawowe dane: - BIP w JST - Urząd Gminy w Chojnicach [online], bip.gminachojnice.com.pl [dostęp 2019-02-04].
2. Stowarzyszenie Gmin Przyjaznych Energii Odnawialnej – oficjalna strona
3. Lista Gmin – Członków Stowarzyszenia. stowarzyszenie-samorzadow.pl. [dostęp 2023-10-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-07-28)]. (pol.).
4. Dz.U. z 1934 r. nr 68, poz. 598
5. Amtsbezirk Konitz-Land
6. Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255
7. Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
8. Dz.U. z 1950 r. nr 3, poz. 25
9. Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
10. Uchwała Nr 24/5 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu chojnickiego; w ramach Zarządzenia Nr 9 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z 18 listopada 1954 w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z 5 października 1954 dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 12, Poz. 63)
11. Uchwała Nr XVIII/88/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie bydgoskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 9 grudnia 1972 r., Nr. 17, Poz. 200)
12. Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
13. Dz.U. z 1976 r. nr 1, poz. 12
14. Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
15. Gmina Chojnice w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-12-11], liczba ludności na podstawie danych GUS.
16. Gmina Chojnice w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-16], liczba ludności na podstawie danych GUS.