Tarnów (gmina wiejska)
gmina wiejska w województwie małopolskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
gmina wiejska w województwie małopolskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Tarnów – gmina wiejska w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie tarnowskim.
gmina wiejska | |||||||
Siedziba Urzędu Gminy Tarnów. Ulica Krakowska. | |||||||
| |||||||
Państwo | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||||
Powiat | |||||||
TERC |
1216092 | ||||||
Siedziba | |||||||
Wójt | |||||||
Powierzchnia |
82,7[1] km² | ||||||
Populacja (31.12.2023) • liczba ludności |
| ||||||
• gęstość |
319 osób/km²[1] os./km² | ||||||
Nr kierunkowy |
(+48) 14 | ||||||
Tablice rejestracyjne |
KTA | ||||||
Adres urzędu: ul. Krakowska 1933-100 Tarnów | |||||||
Szczegółowy podział administracyjny | |||||||
| |||||||
Położenie na mapie województwa małopolskiego | |||||||
Położenie na mapie Polski | |||||||
50°01′N 20°59′E | |||||||
Strona internetowa | |||||||
Biuletyn Informacji Publicznej |
Do gminy wiejskiej Tarnów nie należy jej siedziba – miasto Tarnów, stanowiące oddzielną gminę miejską Tarnów.
Według danych z 31 grudnia 2023[4] gminę zamieszkiwało 26 374 osób, tym samym była 3. najludniejszą gminą wiejską w województwie małopolskim[5].
Przed wiekami, jak wynika z badań archeologicznych, prowadzonych m.in. przez archeologa z Tarnowca, Jerzego Okońskiego, teren obecnej gminy Tarnów, był miejscem pierwszego osadnictwa w tym rejonie. W Zawadzie odkryto największe w Polsce południowej wczesnośredniowieczne grodzisko, a w Tarnowcu miejsce, na którym pierwotnie znajdowała się osada Tarnów Mały. Z czasem, miasto Tarnów powstało na obecnie zajmowanym terenie. Z terenem gminy graniczy także średniowieczny zamek Leliwitów Tarnowskich, którego ruiny znajdują się na północnych zboczach Góry Św. Marcina. O bogatej historii tej ziemi świadczą jednak nie tylko liczne stanowiska archeologiczne, ale także wspaniałe zabytki, zaskakujące różnorodnością stylów, począwszy od gotyku, przez barok po klasycyzm, co szczególnie przejawia się w architekturze budowli sakralnych.
Obiekty wpisane do rejestru zabytków województwa małopolskiego[6]:
Kościół św. Marcina Biskupa w Zawadzie
Gotycki, drewniany kościół w Zawadzie, zbudowany w XV wieku, a następnie przebudowany w XVI wieku. Świątynia konstrukcji zrębowej, kryta gontem[7]. We wnętrzu świątyni znajdują się m.in. barokowy ołtarz z 16-wiecznym obrazem przedstawiającym św. Marcina, późnogotyckie płaskorzeźby oraz krucyfiks z XVI wieku.
Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Porębie Radlnej
Murowany z cegły, neogotycki i neoromański kościół w Porębie Radlnej, zbudowany w latach 1904–1905. Świątynia z trójnawową orientowaną bazyliką z transeptem oraz trójbocznie zamkniętym prezbiterium. Wnętrze urządzone jest głównie w stylu neogotyckim[8].
Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Zbylitowskiej Górze
Kościół w Zbylitowskiej Górze ufundowany przez Mikołaja Zbylitowskiego w 1464. Doszczętnie zniszczony podczas ostrzału w czasie I wojny światowej. Odbudowany w latach 1916–1922 z wykorzystaniem zachowanych murów prezbiterium, zakrystii i kaplicy. Najcenniejszym zabytkiem wyposażenia kościoła jest alabastrowa płyta nagrobna z XVI w., z leżącą postacią jednego ze Zbylitowskich. Przy kościele wolno stojąca, murowana dzwonnica z półkolistymi arkadami w wyższej kondygnacji[9].
Dwór w Zbylitowskiej Górze
W skład zespołu dworsko-parkowego w Zbylitowskiej Górze wchodzą dwór, oranżeria, oficyna oraz park. Murowany dwór w stylu klasycystycznym został wybudowany dla Franciszka Moszczeńskiego po roku 1830, później był siedzibą rodu Żabów[10]. Obiekt parterowy, dwutraktowy z portykiem o sześciu filarach od frontu. Na zwieńczeniu widoczne są kartusze z herbami Nałęcz i Szreniawa.
Dwór w Zgłobicach
Dwór w Zgłobicach otoczony jest parkiem z aleją dojazdową obsadzoną kasztanami[11]. Dwór w stylu klasycystycznym zbudowano w XIX wieku, jest to budynek murowany, parterowy, w części podpiwniczony. W skład zespołu dworsko-parkowego wchodzą też dwie oficyny z XIX wieku.
Budynek plebanii parafii w Zbylitowskiej Górze. Murowany dwukondygnacyjny budynek nakryty dwuspadowym dachem wzniesiony na przełomie XV i XVI wieku[13]. Na początku XVIII wieku w budynku działał zbór braci polskich[14].
Ukształtowanie terenu gminy jest bardzo zróżnicowane, gdyż jej południowa część znajduje się na obszarze Pogórza Karpackiego, natomiast część północna – na obszarze równinnej Kotliny Sandomierskiej. Granicą między tymi regionami geograficznymi są międzynarodowe trakty: droga nr 4 i równoległą do niej trakcja kolejowa, łączące wschodnią i zachodnią granice Polski[15].
Według danych z roku 2002[16] gmina Tarnów ma obszar 82,81 km², w tym:
Gmina stanowi 5,85% powierzchni powiatu.
Dane z 31 grudnia 2017 roku[17]
Opis | Ogółem | Mężczyźni | Kobiety | |||
---|---|---|---|---|---|---|
Jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
Populacja | 25 909 | 100 | 13 136 | 50,7 | 12 773 | 49,3 |
Gęstość zaludnienia [mieszk./km²] | 311 | 158 | 153 |
W gminie Tarnów znajduje się 14 miejscowości i 15 sołectw. Są to:
Do gminy Tarnów nie należy miasto Tarnów, stanowiące oddzielną gminę miejską Tarnów.
Z gminą Tarnów sąsiadują następujące gminy:
Na terenie gminy Tarnów kursuje 10 linii autobusowych. Do Białej kursuje linia nr 3 (miejska), a pozostałe są obsługiwane w ramach Gminnej Komunikacji Publicznej. System GKP na terenie gminy składa się z 9 linii autobusowych: T08, T10, T13, T22, T24, T25, T27, T29 oraz T39.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.