Klasztor i kościół oo. Bernardynów w Radomiu

Zespół klasztorny bernardynów w Radomiu – późnogotycki zespół sakralny zlokalizowany przy dawnym przedmieściu lubelskim (dzisiejsza ulica Żeromskiego) w bezpośrednim sąsiedztwie Miasta Kazimierzowskiego. Fundowany w 1468 r. jest jednym z najlepiej zachowanych kompleksów klasztornych w Polsce. Wznoszony etapami. Założenie ma status pomnika historii^[1] i jest częścią szlaku turystycznego Zabytki Radomia^[2].

Zespół klasztorny bernardynów

nr rej. 312 z 1 grudnia 1956
Zespół klasztorny bernardynów w Radomiu
Państwo	Polska
Miejscowość	Radom ul. Żeromskiego 6
Kościół	Kościół katolicki
Rodzaj klasztoru	Wspólnota zakonna
Właściciel	Bernardyni
Prowincja	Niepokalanego Poczęcia NMP
Gwardian	O. Stanisław Górka OFM
Klauzura	nie
Typ zakonu	męski
Obiekty sakralne
Kościół	św. Katarzyny Aleksandryjskiej
Fundator	Kazimierz IV Jagiellończyk
Styl	późnogotycki
Materiał budowlany	cegła
Data budowy	1468–1507
Położenie na mapie Radomia Zespół klasztorny bernardynów
Położenie na mapie Polski Zespół klasztorny bernardynów
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Zespół klasztorny bernardynów
51°24′05″N 21°08′51″E

Historia

Widok kościoła przed 1899

Początki klasztoru oo. Bernardynów w Radomiu sięgają drugiej połowy XV wieku, kiedy to zakon został sprowadzony do Polski przez króla Kazimierza IV Jagiellończyka. Radomski klasztor był piętnastym z kolei w Polsce. Miejsce pod jego budowę zostało wyznaczone w 1468 roku, a w kolejnym zostało zatwierdzone przez biskupa krakowskiego. Początkowo kościół i klasztor, wybudowane w ciągu jednego roku były drewniane. Ponieważ znajdował się on poza murami miasta (w myśl klasztornej reguły – przy drodze publicznej), przyjął on formę twierdzy otoczonej wałami, pozwalającej na obronę w przypadku ataku nieprzyjaciela. Kościół przyjął wezwanie św. Katarzyny Aleksandryjskiej.

Kościół

Empora organowa

Murowany kościół i klasztor został wzniesiony w kilku fazach. Bernardyni sami wybudowali cegielnię w której wypalali gotyckie cegły – „palcówki”. Sami też gasili wapno i wykonywali prace murarskie. W pierwszej kolejności wybudowane zostało prezbiterium wraz z zakrystią, która miała pełnić funkcję skarbca (w chwili obecnej kaplica Matki Boskiej Anielskiej). Następnie wzniesione zostało południowe skrzydło klasztorne. Kolejnym etapem był korpus kościoła, wybudowany pod koniec XV wieku. Najpóźniej wzniesione zostały pozostałe skrzydła klasztorne, połączone krytym piętrowym krużgankiem, z niewysoką wieżyczką w północno-wschodnim narożniku, charakterystyczną dla średniowiecznych klasztorów bernardynów.

Przypisy

1. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 marca 2022 (Dz.U. z 2022 r. poz. 632).
2. Szlak Turystyczny Zabytki Radomia. Centrum Informacji Turystycznej w Radomiu.

Bibliografia

• Stróżewska H. Zespół Klasztorny Bernardynów w Radomiu w „Radomir – Kwartalnik Turystyczno-Krajoznawczy Zarządy Wojewódzkiego PTTK Radom” numery 3,4/86.
• Katalog zabytków sztuki w Polsce – Tom III – Województwo Kieleckie, zeszyt 10 powiat radomski, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 1961.
• Kowalik W. M. Kościół i klasztor OO. Bernardynów w „Wczoraj i dziś Radomia”, Radom 2001, nr 4(12)/2001.
• Kowalik W. M. Pasja' Stwosza w Radomiu w „Wczoraj i dziś Radomia”, Radom 2006, nr 1(29)/2006.
• Luboński J., Monografia Historyczna Miasta Radomia, Radom 1907, str. 122–130.
• Wiśniewski J. Dekanat Radomski, Radom 1911, str. 237–368.
• Szymanowicz M. Organy w kościołach Radomia, Polihymnia Lublin 1997.
• strona archiwalna