Kościół San Sebastiano w Wenecji
kościół w Wenecji Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kościół San Sebastiano (pol. Kościół św. Sebastiana) – rzymskokatolicki kościół w Wenecji w dzielnicy (sestiere) Dorsoduro). Administracyjnie należy do Patriarchatu Wenecji. Ma status kościoła wikarialnego w parafii San Raffaele Arcangelo, wchodzącej w skład wikariatu San Polo - Santa Croce - Dorsoduro[1]. Jest pod wezwaniem św. Sebastiana Męczennika.
| kościół wikarialny | |||||||||||||||||
_Facade.jpg) Fasada kościoła | |||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Położenie na mapie Wenecji  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Włoch  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Wenecji Euganejskiej  | |||||||||||||||||
 45°25′55,2″N 12°19′12,0″E | |||||||||||||||||
Kościół San Sebastiano jest znany przede wszystkim dzięki imponującym malowidłom Paola Veronese, zdobiącym jego ściany i sklepienia[2]; z tego względu bywa nazywany „świątynią” Veronese[3].
Poprzednie kościoły
Pierwszym kościołem w tym miejscu była kaplica Santa Maria Assunta, założona w 1396 roku przez Hieronimitów. W latach 1455–1468 została zastąpiona przez większy kościół, również pod wezwaniem Maryi, ale także św. Sebastiana w podzięce za jego wstawiennictwo za uwolnienie miejscowej ludności od zarazy w 1464 roku. Oboje świętych zostało przedstawionych w dekoracji kościoła[4].
Obecny kościół
Budowę obecnego kościoła i klasztoru z jego fasadą wychodzącą pierwotnie na Campazzo San Sebastiano (według mapy De Barbariego z 1500 roku), a obecnie na kanał Rio de San Sebastian, zrealizował w latach 1506–1548 Antonio Abbondi, znany jako Scarpagnino[4]. Fasada kościoła została wyłożona kamieniem z Istrii. W 1562 roku miała miejsce jego druga konsekracja[5]. W latach 1555–1581 na zlecenie przeora Bernarda Torlioniego ściany i sklepienie kościoła pokrył malowidłami Paolo Veronese[4]. Według popularnej lokalnej legendy, Veronese miał znaleźć schronienie w kościele San Sebastiano w 1555 roku po ucieczce z Werony przed zarzutem morderstwa. Wykonane przez niego prace w kościele stały się wyrazem jego wdzięczności dla parafii i powodem do zawiści w oczach jego oskarżycieli[6]. Po śmierci Veronese został w kościele San Sebastiano pochowany[7].
Malowidła, mające w zamyśle zleceniodawcy stanowić alegorię triumfu wiary nad herezją, Veronese wykonał w trzech etapach: w pierwszym, zrealizowanym w latach 1555–1556, udekorował strop zakrystii scenami ze Starego Testamentu, po czym wykonał kompleksową dekorację kasetonowego stropu kościoła, inspirowaną Księgą Estery. W drugim etapie, zrealizowanym pomiędzy 1558 a 1559 rokiem artysta namalował freski zdobiące szczytową część nawy (Ojcowie Kościoła, prorocy, Sybille i figury biblijne), prezbiterium (epizody z życia Świętego Sebastiana) oraz malowidła zdobiące drzwiczki prospektu organowego i jego parapet (Ofiarowanie Pańskie, Sadzawka Owcza i Narodzenie Pańskie). W ostatnim etapie, zrealizowanym w latach 1565–1570, namalował dużych rozmiarów płótno do ołtarza, przedstawiające Matkę Boską w glorii ze świętymi, oraz dwa obrazy zdobiące ściany boczne prezbiterium, przedstawiające Świętych Marka i Marcelego prowadzonych na śmierć męczeńską oraz Męczeństwo Świętego Sebastiana. Ostatnim obrazem był namalowany w 1581 roku Chrystus na krzyżu z Maryjami i Świętym Janem Chrzcicielem[8]. Wykonane malowidła reprezentują typowy dla Veronese styl, są bogate w kolory i pełne światła oraz wystawnych ubiorów[7]. Zestaw malowideł nadał wnętrzu świątyni jednolity, monumentalny charakter. Nowe formy, wypełniające jej przestrzeń, stworzyły spektakularny efekt i wrażenie odległej głębi. Artysta stworzył dzieło innowacyjne i jedyne w swoim rodzaju, które stało się bodźcem i przykładem. Malowidła Veronese wzbudziły ogromne zainteresowanie od momentu ich wykonania, były podziwiane przez tłumy zwiedzających i kopiowane przez wielu artystów i studentów Accademia Veneziana[3].
Po śmierci w 1588 roku Veronese został w kościele San Sebastiano pochowany; jego grobowiec znajduje się w posadzce, naprzeciwko kaplicy Lando. Razem z nim pochowany został jego brat, Benedetto Caliari, również malarz, który pomagał mu przy dekoracji stropu[4].
Zasypanie na początku XIX wieku kanału Rielo de San Bastian i częściowej rozbiórki niektórych stojących nad nim zabudowań spowodowało utworzenie za kościołem obecnego placu Campazzo San Bastian. Po upadku Rzeczypospolitej Weneckiej w 1797 roku i w następstwie promulgacji dekretów napoleońskich w 1810 roku kościół oraz klasztor zostały zniesione. Kościół później został ponownie otwarty dla kultu, tym razem jako kościół filialny, najpierw kościoła San Trovaso, a następnie kościoła San Raffaele Arcangelo[5]. Klasztor został częściowo rozebrany, po czym w 1856 roku przebudowany. W jego budynku mieści się obecnie Wydział Literatury i Filozofii Uniwersytetu w Wenecji[4].
Renowacja malowideł
Malowidła Veronese na przestrzeni wieków poważnie ucierpiały w wyniku obfitych nacieków wody deszczowej z dachu i okien. W związku z tym pojawił się problem ich konserwacji. W ostatnich latach (przed 2013) podjęto restaurację malowideł na sklepieniu i na ścianach osiągając znaczący rezultat, zwłaszcza jeśli chodzi o przywrócenie równowagi kolorystycznej i efektu kompozycyjnego, które z upływem czasu zostały naruszone[3].
Kościół San Sebastiano odznacza się przejrzystą koncepcją planimetryczno-przestrzenną. Został zbudowany na planie krzyża łacińskiego. Składa się z jednej nawy i przykrytego kopułą prezbiterium[9].
Wygląd zewnętrzny
Fasada
Fasada kościoła jest zdominowana przez dwie pary kolumn korynckich na każdym poziomie, które wspierają wydatny tympanon z posągami św. Hieronima, św. Katarzyny Aleksandryjskiej i św. Sebastiana pośrodku[4].
Kampanila
Wolno stojąca kampanila została zbudowana pomiędzy 4 marca 1544 a 21 maja 1546 roku również przez Antonia Abbondiego. Pierwotnie była zwieńczona stożkowym hełmem, pokrytym kolorową, glazurowaną dachówką[4].
Sklepienie nawy
Wnętrze wypełniają malowidła Paola Veronese, zdobiące ściany i sklepienia świątyni. Na szczególną uwagę zasługują trzy obrazy, umieszczone w bogatych, złotych ramach, przedstawiające historię królowej Estery: : Estera przed obliczem króla Achaszwerosza[uwaga 1], Koronacja Estery przez Achaszwerosz i Triumf Mardocheusza. Arcydzieła te, wykonane w latach 1555–1556, odznaczają się świeżością, bogatą kolorystyką i efektami perspektywicznymi[2].
| Historia królowej Estery | ||
|---|---|---|
 |
 |
 |
| Wygnanie Waszti | Koronacja Estery przez Achaszwerosza | Triumf Mardocheusza |
Ściana prawa nawy
Prawą ścianę nawy zdobi szereg fresków Paola Veronese: Święty Sebastian przed Dioklecjanem i Święty Sebastian przeszyty strzałami (w części górnej) oraz Czterej Apostołowie (w części dolnej), pomiędzy freskami części górnej znajdują się ponadto posągi proroków i Sybilli, flankowane skręconymi spiralnie kolumnami[5].
Ściana lewa nawy
Na ścianie lewej znajduje się fresk Męczeństwo Świętego Sebastiana Paola Veronese oraz, podobne jak na ścianie przeciwległej, posągi proroków i Sybilli[5].
| Cykl Męczeństwo Świętego Sebastiana na ścianach bocznych nawy | ||
|---|---|---|
 |
 |
 |
| Święty Sebastian przed Dioklecjanem | Święty Sebastian przeszyty strzałami | Męczeństwo Świętego Sebastiana |
Ściana wewnętrzna fasady
Wystrój ściany wewnętrznej fasady tworzą, podobnie jak ścian bocznych, posągi proroków i Sybilli, flankowane skręconymi spiralnie kolumnami[5].
Grobowiec Ludovica Podocathora
Przy prawej ścianie, pomiędzy prezbiterium a I kaplicą znajduje się monumentalny grobowiec Ludovica Podocathora, zmarłego w 1556 roku arcybiskupa Cypru, zrealizowany przez Jacopa Sansovina w latach 1556–1557[5].
I Kaplica z prawej strony
W ołtarzu I kaplicy (licząc od prezbiterium) znajduje się obraz Ukrzyżowanie Paola Veronese, namalowany w 1581 roku. Ołtarz flankują umieszczone na ścianach płaskorzeźby Matka Boska Bolesna (ściana prawa) i Chrystus przy kolumnie (ściana lewa), obie dłuta Pietra Baratty[5].
II Kaplica z prawej strony
W ołtarzu kaplicy znajduje się rzeźba Madonna z Dzieciątkiem i małym Świętym Janem dłuta Tommasa Lombardiego da Lugano[5].
III Kaplica z prawej strony
Ołtarz kaplicy zdobi obraz Błogosławiony Piotr Gambacorta pędzla Federica Bencovicha. Ponad kaplicą znajduje się stiukowa figura Sybilli Erytrejskiej dłuta Girolama Campagni[5].
Na ścianie za III kaplicą wisi obraz olejny Tycjana Święty Mikołaj z Bari (171x91cm) z 1863 roku[8].
Paolo Veronese, Ukrzyżowanie
Tycjan, Święty Mikołaj z Bari
_-_Veronese.jpg)
Prezbiterium
Ołtarz główny
Obraz w ołtarzu głównym, przedstawiający Madonnę z Dzieciątkiem w glorii, Świętym Sebastianem i innymi świętymi (420x230 cm), został prawdopodobnie namalowany między 1559 a 1561 rokiem na zlecenie Elisabetty Soranzo. Jego strukturę kompozycyjną wyznaczają dwie kolumny, podkreślające pionowość założenia, w którym postacie świętych zostały wpisane w trójkąt: Święci Jan Chrzciciel i Piotr u podstawy i Święty Sebastian u wierzchołka. Veronese ukazał w niezwykły sposób oblicze patrona świątyni, kierującego wzrok ku niebiańskiemu objawieniu, które stanowi Madonna z Dzieciątkiem, otoczona różnymi postaciami aniołów, z których niektóre muzykują, a jeden spogląda w dół podkreślając łączność ze świętymi, pogrążonymi w ekstatycznej kontemplacji[10].
Ściany boczne
W 1565 roku Veronese na ścianach bocznych kościoła namalował dwa obrazy: fresk Święty Marek i Święty Marcelian prowadzeni na męczeńską śmierć (ściana lewa) i obraz olejny Męczeństwo Świętego Sebastiana (ściana prawa). Pierwszy z obrazów ukazuje moment wyprowadzenia dwóch braci, Marka i Marceliana z pałacu pretorianów na męczeńską śmierć i Świętego Sebastiana, który przekonuje ich, by nie wyrzekali się wiary chrześcijańskiej. Odwraca się do nich, wskazując na niebo, aby przypomnieć im o niebiańskiej chwale, która ich czeka. Drugi obraz (355x540 cm) przedstawia Świętego Sebastiana związanego i spoglądającego w górę, oddającego wymownym gestem cześć Bogu. Element architektoniczny widoczny w tle podkreśla kompozycyjny rytm obrazu obramowując postać świętego, otoczonego na pierwszym piętrze licznymi postaciami, ukazanymi w różnych pozach i strojach[10].
Święty Marek i Święty Marcelian prowadzeni na męczeńską śmierć
Madonna z Dzieciątkiem w glorii, ze Świętym Sebastianem i innymi świętymi
Męczeństwo Świętego Sebastiana
Zakrystia
W centrum sklepienia znajduje się Koronacja Najświętszej Maryi Panny, pierwszy obraz Veronese namalowany w Wenecji[2]. Dużych rozmiarów płótno (200x170 cm) prezentuje stylistyczne cechy sugerujące styl Correggia, jeśli chodzi o pewną miękkość w ukazaniu powierzchni stykających się z intensywną, boską światłością i wyglądem Maryi. Natomiast blask kolorów, nawet jeśli ledwo migocących na niebieskich i czerwonych szatach, jest już typowy dla Veronese. Dekorację sklepienia uzupełniają rozmieszczone po bokach obrazu centralnego podobizny czterej Ewangelistów, ukazane w powiązanych ze sobą pozach: Świętego Łukasza i Świętego Marka(olej na płótnie, 85x200 cm) oraz Świętego Mateusza i Świętego Jana (85x240cm)[10]. Na ścianach znajduje się kilkanaście obrazów, przedstawiających świętych i sceny biblijne: Boże Narodzenie, Przejście przez Morze Czerwone, Sen Jakuba, Modlitwa w Ogrójcu (wszystkie z pracowni Bonifacia de' Pitati), Święty Paweł Pustelnik, Święty Sebastian (nieznanego artysty), Ukrzyżowanie (Domenica Brusasorci), Zmartwychwstanie (Antonia Palmy), Chrzest Chrystusa i Ofiara Izaaka (Martena de Vosa) i inne[5].
| Obrazy na sklepieniu zakrystii | ||||
|---|---|---|---|---|
 |
 |
 |
 |
 |
| Święty Jan | Święty Łukasz | Koronacja Najświętszej Maryi Panny | Święty Marek | Święty Mateusz |
Organy
Organy znajdują się na ścianie lewej, pomiędzy prezbiterium a I kaplicą. Zostały zbudowane w latach 1558–1560. Zamykane są drzwiczkami, ozdobionymi malowidłami Paola Veronese: Ofiarowanie Pańskie (drzwiczki zamknięte), i Sadzawka Owcza (drzwiczki otwarte). Obok znajduje się popiersie Paola Veronese dłuta Mattea Cornera (1588)[5], a w posadzce przed kaplicą – płyta nagrobna Paola Veronese[2].
I Kaplica z lewej strony
I Kaplica z lewej strony (licząc od prezbiterium) nosi nazwę Grimani. Jej sklepienie zdobią freski pędzla Andrei Schiavone: Modlitwa w Ogrójcu, Pocałunek Judasza i Złożenie do grobu. W ołtarzu znajduje się obraz Paola Veronese Madonna z Dzieciątkiem, Świętą Katarzyną i Świętym Antonim (1578). Ołtarz flankują posągi dłuta Alessandra Vittorii: Święty Marek (z prawej strony) i Święty Antoni (z lewej). Na lewej ścianie znajduje się popiersie Marcantonia Grimaniego[5].
II Kaplica z lewej strony
W ołtarzu kaplicy znajduje się płótno pędzla Benedetta Caliari Chrzest Chrystusa[5].
III Kaplica z lewej strony
W ołtarzu tej kaplicy, zwanej kaplicą Pellegrini, znajduje się płótno pędzla Andrei Schiavone Chrystus w Emaus. Dwa niewielkie, owalne obrazy tego samego artysty, przedstawiające Cnoty, zdobią strop kaplicy[5].
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
