Kwakowo (województwo pomorskie)

Kwakowo (kaszb. Kwakòwò^[3], niem. Quackenburg) – wieś kaszubska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Kobylnica nad rzeką Kwaczą i przy trasie drogi krajowej nr 21.

Kwakowo

wieś
Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP
Państwo	Polska
Powiat	Powiat Słupski
Gmina	Gmina Kobylnica
Sołectwo	Sołectwo Kwakowo
Liczba ludności (2024)	572
Strefa numeracyjna	59
Kod pocztowy	76-251[1]
Tablice rejestracyjne	GSL
SIMC	0745361
Położenie na mapie gminy Kobylnica Kwakowo
Położenie na mapie Polski Kwakowo
Położenie na mapie województwa pomorskiego Kwakowo
Położenie na mapie powiatu słupskiego Kwakowo
54°22′14″N 17°01′19″E[2]
Strona internetowa

Sołectwo Kwakowo - Sołtys (Pani Urszula Cudziło), Rada Sołecka (Pani Iwona Drywa oraz Panowie Tomasz Kontowicz, Karol Liss, Marcin Wasiuk, Krystian Pawlicki)

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa słupskiego.

Nazwa

Nazwa miejscowości ma pochodzenie słowiańskie i charakter topograficzny. Co do jej znaczenia przedłożono następujące hipotezy etymologiczne:

• nazwa z formantem -owo wyprowadzona od nazwy rzeki Kwaka^[4],
• nazwa z formantem -owo wyprowadzona od nazwy pospolitej kwaka „kaczka”^[4].

Niemiecka nazwa Quackenburg stanowi etymologiczną hybrydę elementów o różnym pochodzeniu i jest złożeniem dwóch członów: słowiańskiego Quacken – adaptacji fonetycznej pierwotnej nazwy słowiańskiej, oraz niemieckiej nazwy pospolitej Burg „fort, zamek, gród”^[4].

Rada Języka Kaszubskiego proponuje kaszubską formę nazwy Kwakòwò^[5].

Historia

Pierwsza wzmianka z XIII wieku mówiąca o erygowaniu kościoła katolickiego w Kwakowie („Ecolasiae da Qacoc”). Wieś należała pierwotnie do rodu Zitzewitzów. Następna informacja o Kwakowie, zapisanym jako Quackenburg, pochodzi z 1480 roku. W XVII wieku używano formy kaszubskiej zapisanej przez Niemców jako „Kwakow”. Do roku 1702 odprawiano w tutejszym kościele nabożeństwa także w języku kaszubskim. Pastorem w tym czasie był Christian Bilang. Kwakowo należy do nielicznych wsi pomorskich, w których zachowały się księgi parafialne, sięgające połowy XVIII wieku. Do XVII wieku istniały dwa odrębne majątki, które w 1649 roku skupił w swych rękach Paul von Zitzewitz, ale nie na długo, bo w 30. lat później przeszły we władanie von der Goltzów, następnie Wobeserów, aby ostatecznie – od 1714 do 1905 roku pozostać w rodzinie von Blumenthalów. W 1784 roku we wsi był folwark, młyn wodny, karczma, kuźnia i w sumie 24 dymy. Od Blumenthalów Kwakowo wykupił Bodo von Zitzewitz, syn Güntera z Borzęcina, aby sprzedać je następnie w 1913 roku – Bernardowi von Puttkamer. W 1936 roku część dóbr znajdowała się w rękach Otto Ratzke, a druga była własnością R. Huppke ze Słupska. Wieś miała charakterystyczną zabudowę – stodołami zwróconą do drogi. Po licznych pożarach z zabytkowych budowli zachowało się tylko kilka budynków. Dawniej koło wsi stał XIX-wieczny wiatrak.

Szkoła w Kwakowie istniała od 1710 roku, a pierwszy kościół podobno już w 1208 roku. Zastąpiła go świątynia wybudowana pod patronatem Marcusa Siczewitza w 1615 roku.

Zabytki i Ciekawe miejsca

• Zabytki:
• kościół parafialny pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, murowany, wybudowany w XIV-w. na szczycie wczesnośredniowiecznego grodziska, kamienna nawa zbudowana w XIX w. na miejscu pierwotnej^[6]. Murowana, szeroka wieża o gładkich elewacjach z ok. 1500, przebudowana w XIX w^[7], w kruchcie pod wieżą zachowały się barokowe malowidła stropowe.
• park podworski w którym rosną stare świerki, lipa srebrzysta, cyprysik groszkowy, jodła kaukaska, dąb szypułkowy, jodła pospolita. Przez park przepływa rzeka Kwacza.
• Ciekawe Miejsca:
• mostek na rzece Kwacza.
• świetlica wiejska.
• dzwonnica.
• plebania.
• cmentarz parafialny.
• źródło wody pitnej.
• zespół boisk orlik 2012.
• stadion.
• park (Plac zabaw, Siłownia zewnętrzna, Boisko, Ognisko).
• hala sportowo - widowiskowa.
• filia gminnej biblioteki publicznej.
• skatepark.

• 
  Szkoła Podstawowa
• 
  Zabudowania byłego PGR-u
• 
  Stare budownictwo
• 
  Kościół Parafialny
• 
  Stadion
• 
  Dzwonnica
• 
  Rzeka Kwacza
• 
  Plebania

Przypisy

1. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 646 [zarchiwizowane 2022-10-26].
2. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 164680
3. Uchwała nr 6 2010 – Nazwy miast, wsi gminnych i sołeckich – Skarbnica Kaszubska [online] [dostęp 2023-12-21] (pol.).
4. WitoldW. Iwicki WitoldW., Toponimia byłego powiatu słupskiego, Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskie, 1993, s. 65.
5. FelicjaF. Baska-Borzyszkowska FelicjaF. i inni, Polsko-kaszubski słownik nazw miejscowych, Gdańsk: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, 2017, s. 211, ISBN 978-83-62137-50-3.
6. PiotrP. Skurzyński PiotrP., Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 266, ISBN 978-83-7495-133-3.
7. CzesławC. Piskorski CzesławC., Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 170, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482.

Bibliografia

• Kwakowo dawniej i dziś. kwakowo.hostzi.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-22)].
• Kwakowo. powiatslupsk.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-12-23)].