Mahamane Ousmane

Mahamane Ousmane (ur. 20 stycznia 1950 w Zinder)^[1] – nigerski polityk, prezydent Nigru w latach 1993–1996, przewodniczący Zgromadzenia Narodowego od 1999 do 2009. Przewodniczący Konwencji Demokratycznej i Społecznej (CDS, Convention démocratique et sociale) od 1991.

Mahamane Ousmane

Data i miejsce urodzenia	20 stycznia 1950 Zinder
Prezydent Nigru
Okres	od 16 kwietnia 1993 do 27 stycznia 1996
Przynależność polityczna	Konwencja Demokratyczna i Społeczna (CDS)
Poprzednik	Ali Saibou
Następca	Ibrahim Baré Maïnassara
Przewodniczący Zgromadzenia Narodowego
Okres	od 29 grudnia 1999 do 26 maja 2009
Poprzednik	Moutari Moussa
Następca	parlament rozwiązany
Odznaczenia

Życiorys

Mahamane Ousmane urodził się w 1950 w Zinder, w rodzinie muzułmańskich rolników. Ukończył studia z ekonomii walutowej i finansów we Francji i w Kanadzie^[2].

W 1980 wrócił do Nigru. W 1986 rozpoczął pracę w Biurze Organizacji i Metod, organizacji doradczej opracowującej plany rozwojowe. Po wprowadzeniu w kraju systemu wielopartyjnego przez prezydenta Ali Saibou, w styczniu 1991 powołał Konwencję Demokratyczną i Społeczną (CDS)^[2].

W 1993 wziął udział w pierwszych demokratycznych wyborach prezydenckich w Nigrze. W pierwszej turze głosowania 27 lutego 1993 zajął drugie miejsce z wynikiem 26,59%. W drugiej turze 27 marca 1993 pokonał Mamadou Tandję z Ruchu Narodowego na rzecz Rozwijającego się Społeczeństwa (MNSD), zdobywając 54,42% głosów^[3]. 16 kwietnia 1993 Ousmane objął stanowisko prezydenta Nigru^[4].

Prezydentura

Największym sukcesem prezydenta było podpisanie w kwietniu 1994 porozumienia pokojowego z Tuaregami, prowadzącymi rebelię od 1990. Rząd zgodził się wcielić część bojowników do armii i z pomocą Francji, pomóc pozostałym w powrocie do życia cywilnego^[5].

Okres prezydentury Ousmane charakteryzował się chroniczną niestabilnością polityczną w kraju. We wrześniu 1994 prezydent wydał dekret ograniczający uprawnienia premiera. W rezultacie premier Mahamadou Issoufou z Nigerskiej Partii na rzecz Demokracji i Socjalizmu (PNDS), podał się do dymisji i wycofał swoją partię z koalicji rządzącej (była w niej wspólnie z CDS). Oznaczało to utratę przez nią większości parlamentarnej. Ousmane nowym szefem rządu mianował Souleya Abdoulaye'a ze CDS, jednak nie uzyskał on akceptacji parlamentu. W konsekwencji prezydent zarządził na styczeń 1995 nowe wybory parlamentarne. Wybory wygrała opozycyjna partia MNSD i utworzyła wspólny rząd z PNDS, na czele którego stanął Hama Amadou. Koabitacja spotęgowała istniejący chaos polityczny i decyzyjny w Nigrze. Prezydent zapowiedział, że zgodnie z prawem po upływie roku od ostatnich wyborów, zamierza rozpisać nowe wybory parlamentarne^[6].

W sytuacji przeciągającego się kryzysu władzy, inicjatywę przejęło wojsko. 27 stycznia 1996 oficer Ibrahim Baré Maïnassara dokonał w kraju wojskowego zamachu stanu. Prezydent został aresztowany i zatrzymany w koszarach wojskowych przez 5 dni. Następnie, wraz z premierem Amadou i byłym premierem Issoufou, został umieszczony w areszcie domowym do 24 kwietnia 1996. W lutym, wspólnie z Amadou i Issoufou, wystąpił z nakazu nowych władz w telewizyjnym orędziu, oświadczając że powodem zamachu było wadliwe funkcjonowanie systemu politycznego i nawołując do zmian w prawie^[6][7].

Wybory 1996

Po obaleniu Ousmane, władzę w Nigrze przejęła junta wojskowa, która zakazała działalności partii politycznych i zawiesiła konstytucję. Wiosną 1996 uchwaliła nowa ustawę zasadniczą i ogłosiła nowe wybory prezydenckie^[8]. W wyborach prezydenckich 7–8 lipca 1996 Mahamane Ousmane zajął drugie miejsce, zdobywając 19,75%. Wybory wygrał Ibrahim Baré Maïnassara z wynikiem 52,22% głosów^[3]. Zdaniem obserwatorów wybory były formalnością i zostały sfałszowane. Drugiego dnia głosowania Ousmane został umieszczony w areszcie domowym, z którego został zwolniony dopiero dwa tygodnie później^[8][7].

Przewodniczący parlamentu

17 października 1999 Ousmane wziął udział w wyborach prezydenckich, które zorganizowano po obaleniu i zabójstwie prezydenta Ibrahima Baré Maïnassary w wyniku zamachu stanu. Ousmane trzecie miejsce, za Tandją Mamadou i Mahamadou Issoufou, z wynikiem 22,51% głosów. W drugiej turze głosowania poparł Mamadou, który ostatecznie wybory wygrał^[3]. W listopadowych wyborach parlamentarnych dostał się do Zgromadzenia Narodowego z okręgu Zinder. 29 grudnia 1999 został wybrany przewodniczącym parlamentu^[9].

16 listopada 2004 po raz czwarty uczestniczył w wyborach prezydenckich w Nigrze. Zajął trzecie miejsce, za Mamadou i Issoufou. Uzyskał 17,43% głosów poparcia i nie przeszedł do drugiej tury, którą wygrał urzędujący prezydent Mamadou Tandja^[3]. W wyborach parlamentarnych w grudniu 2004 utrzymał mandat deputowanego. 13 grudnia 2004 objął na kolejną kadencję stanowisko przewodniczącego Zgromadzenia Narodowego.

Ousmane w trakcie swojej kariery politycznej piastował również różne stanowiska międzynarodowe. 9 marca 2003 objął funkcję przewodniczącego Komitetu Zachodnioafrykańskiej Unii Gospodarczej i Walutowej^[10]. 15 stycznia 2004 został przewodniczącym Komitetu Praw Człowieka Unii Międzyparlamentarnej^[9]. 14 listopada 2006 objął stanowisko przewodniczącego parlamentu ECOWAS^[11].

26 maja 2009, w czasie kryzysu politycznego w Nigrze, prezydent Tandja rozwiązał parlament, przez co Ousmane utracił stanowisko jego przewodniczącego^[12].

Po obaleniu prezydenta Tandji na drodze zamachu stanu w lutym 2010, władze wojskowe zorganizowały nowe wybory prezydenckie. W wyborach tych, przeprowadzonych 31 stycznia 2011, zajął czwarte miejsce, zdobywając 8,3% głosów poparcia^[13]. Nieudanie startował też w wyborach powszechnych w Nigrze w 2021, przegrywając z Mohamedem Bazoumem^[14]. Ousmane twierdził iż podczas wyborów doszło do oszustwa, a jego poplecznicy zorganizowali kilka protestów^[14].