Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego

Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (MWRiOP) – centralny organ administracji rządowej w II Rzeczypospolitej, powołany 1 lutego 1918 do zarządu szkolnictwa wszelkich stopni i typów, opieki nad nauką, literaturą i sztuką, nad archiwami, bibliotekami, czytelniami, muzeami i teatrami oraz do realizacji zadań państwa w sprawach wyznaniowych^[2]. Ministerstwo powstało z przekształcenia Departamentu Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego tymczasowej Rady Stanu z dniem 1 lutego 1918 r. w ministerstwo^[3].

Siedziba ministerstwa w al. J.Ch. Szucha 25

Zebranie Wydziału Sztuki Min.W.R.i O.P., Warszawa, 1938, pod przewodnictwem ówczesnego naczelnika tego wydziału Władysława Zawistowskiego – w głębi na wprost (dziesiąty od lewej)^[1]

Struktura organizacyjna MWRiOP

W skład Ministerstwa wchodziły^[4]:

• Departament Wyznań
• Departament Szkolnictwa Ogólnokształcącego
• Departament Szkolnictwa Zawodowego
• Departament Nauki i Szkół Wyższych
• Departament Sztuki (w niektórych okresach „Wydział Sztuki”).

Jednostkami organizacyjnymi Ministerstwa były też m.in. Pracownia Oświaty Pozaszkolnej i biblioteka ministerialna z czytelnią pedagogiczną^[4].

Ministrowie

1918 Antoni Ponikowski (Rada Regencyjna Królestwa Polskiego)

1918–1919 Ksawery Prauss

1919 Jan Łukasiewicz^[5][6]

1919–1920 Tadeusz Łopuszański

1920–1921 Maciej Rataj

1921–1922 Antoni Ponikowski

1922 Julian Nowak

1922 Kazimierz Władysław Kumaniecki

1922–1923 Józef Mikułowski-Pomorski

1923 Stanisław Głąbiński

1923 Stanisław Grabski

1923–1924 Bolesław Miklaszewski

1924–1925 Jan Zawidzki (p. o.)

1925–1926 Stanisław Grabski

1926 Józef Mikułowski-Pomorski

1926 Antoni Sujkowski

1926–1927 Kazimierz Bartel

1927–1928 Gustaw Dobrucki

1928–1929 Kazimierz Świtalski

1929–1931 Sławomir Czerwiński

1931–1934 Janusz Jędrzejewicz

1934–1935 Wacław Jędrzejewicz

1935 Konstanty Chyliński (p. o.)

1935–1939 Wojciech Alojzy Świętosławski

Urzędnicy ministerstwa

Z tym tematem związana jest kategoria: Urzędnicy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.

Nagrody

Ministerstwo przyznawało nagrody w zakresie kultury i sztuki.^[7]

Nagroda literacka

Od 1925 była przyznawana Nagroda Literacka Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.

Nagroda muzyczna

Przyznawana była też Nagroda Muzyczna Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.

Nagroda plastyczna

Od 1934 była przyznawana Nagroda Plastyczna Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Jej laureatami byli^[8]:

• Wojciech Jastrzębowski (1934)
• Leon Wyczółkowski (1935)
• Xawery Dunikowski (1936)

Rok 1939

1 października 1939 roku gmach MWRiOP został zajęty przez niemiecką Grupę Operacyjną Policji Bezpieczeństwa, przekształconą wkrótce w Urząd Komendanta Policji Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa Dystryktu Warszawskiego (gestapo, al. J.Ch. Szucha 25). Akta ministerstwa zostały wyrzucone na korytarze, strych i podwórza. Część akt i księgozbiór biblioteki zostały wywiezione na przełomie lat 1939/1940^[4].

Okres po II wojnie światowej

W 1944 roku na stanowisko kierownika Resortu Oświaty PKWN powołano Stanisława Skrzeszewskiego, a w roku 1945 utworzono Ministerstwo Oświaty. Pierwszymi ministrami oświaty byli^[9]:

• 1945 – Stanisław Skrzeszewski
• 1945–1947 – Czesław Wycech
• 1947–1950 – Stanisław Skrzeszewski.

Zobacz też

• Gmach Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w Warszawie
• Ministerstwo Edukacji Narodowej
• Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego