Monety Stanisława Augusta Poniatowskiego
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Monety Stanisława Augusta Poniatowskiego (1764–1795) – monety Rzeczypospolitej Obojga Narodów bite za panowania ostatniego króla Polski i wielkiego księcia litewskiego Stanisława Augusta Poniatowskiego[1][2][3][4].
Stanisław August, bez względu na kontrowersyjną drogę, którą przebył do tronu, był dobrze przygotowany do kierowania państwem, zarówno w kwestiach politycznych, jak gospodarczych. Sprawna technika rządzenia i początkowe poparcie znaczącej partii politycznej pozwoliły mu na zainicjowanie reform, które kilkanaście lat wcześniej bezskutecznie, prawem i lewem, starał się przeprowadzić rząd Augusta III[5].
Na mennictwo król wywarł prawdopodobnie większy osobisty wpływ niż którykolwiek z polskich władców, zarówno pod względem zewnętrznym, jak i systemowym[5]. Z punktu widzenia systemu pieniężnego, z jednej strony panowanie Stanisława Augusta można skwitować tak samo jak inne dziedziny życia – tak, ale nazbyt późno[6], z drugiej jednak – jego panowanie należy w mennictwie Rzeczypospolitej Obojga Narodów do jednego z najciekawszych, a monety do najpiękniejszych i najbardziej starannie bitych[7].
Jednak Stanisław August jako władca na zawsze pozostanie postacią dwuznaczną. Reformy ostatniej godziny, które podjęto za jego panowania i nie bez jego udziału, pozostawiły mimo upadku państwa polsko-litewskiego pewien przetrwalnik, dorobek intelektualny i materialny, który pozwolił mieszkańcom byłej I Rzeczypospolitej przetrwać 123 lata (146 lat) niewoli. Można to odnieść również do jego monet, a te w dużej mierze były osobistym dziełem króla i jego nieco idealistycznych przekonań ekonomicznych[8]. Złoty polski pozostał dla kolejnych pokoleń wspomnieniem twardego, dobrego pieniądza, i jako[8]:
- ćwierć ryńskiego,
- pół marki, a zwłaszcza
- piętnastokopiejkówka,
przetrwał w świadomości obywateli byłego państwa polsko-litewskiego do lat 20. XX w.[8]
Za panowania Stanisława Augusta, na okres insurekcji kościuszkowskiej, przypada również emisja pierwszych i zarazem jedynych papierowych pieniędzy I Rzeczypospolitej[9].
Czasy stanisławowskie to również okres szybkiego wzrostu gospodarczego, przyswojenia nowoczesnych instytucji finansowych, jak przede wszystkim banki komercyjne, które skupiały się głównie w Warszawie[10].