Pałac w Krzyżowej

Pałac w Krzyżowej – zabytkowy^[2] pałac w Polsce, w województwie dolnośląskim, w gminie Świdnica, w miejscowości Krzyżowa (powiat świdnicki); na południowym skraju Równiny Świdnickiej, nad rzeką Piławą.

Pałac w Krzyżowej

nr rej. pałac A/4257/915/WŁ z 31.12.1982, park A/4255/1168/WŁ z 28.03.1986, folwark A/4254/1281/WŁ z 20.12.1989[1]
Pałac od południa
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Krzyżowa
Adres	Krzyżowa 7, 58-112 Grodziszcze
Typ budynku	pałac
Styl architektoniczny	neobarok
Architekt	F. A. Hammerschmidt
Rozpoczęcie budowy	1712 r.
Ukończenie budowy	1726 r.
Położenie na mapie gminy wiejskiej Świdnica Pałac w Krzyżowej
Położenie na mapie Polski Pałac w Krzyżowej
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Pałac w Krzyżowej
Położenie na mapie powiatu świdnickiego Pałac w Krzyżowej
50°47′49,20″N 16°32′04,97″E
Strona internetowa

Historia

Pałac w Krzyżowej został wybudowany w latach 1712–1726 najprawdopodobniej według projektu Felixa Hammerschmidta dla rodziny von Zedlitz^[3], na miejscu stojącego tu wcześniej dworu z XVI w., zniszczonego w trakcie wojny trzydziestoletniej^[4]. Na polecenie Helmuta Karla von Moltke pałac został przebudowany w latach 1868–1869 według projektu berlińskiego architekta Gödekinga^[4]. Następna przebudowa miała miejsce w latach 1891–1900^[4].

W latach 1992–1997 przeprowadzono kompleksowy remont i rewaloryzację pałacu^[4].

Architektura

Pałac w Krzyżowej to neobarokowa, wysoko podpiwniczona, dwukondygnacyjna budowla wzniesiona na planie prostokąta, nakryta dachem mansardowym z lukarnami^[4]. Fasada pałacu ma jedenaście osi i czteroosiowy pseudoryzalit^[4]. Do wejścia głównego prowadzą kamienne, zwężające się schody z żelazną, kutą balustradą i półkolisty podest wysokiego parteru^[4]. Główne wejście w ozdobnym portalu z dwiema kolumnami jońskimi po bokach potrzymującymi fronton zawierający kartusz z herbami Helmuta Karla von Moltke (po lewej) i Mary von Burt, ur. 1825 (po prawej). Wnętrza są dwutraktowe na wszystkich kondygnacjach^[4].

Galeria

• 
  Portal z herbami H. v. Moltke i M. v. Burt
• 
  Herby Helmuta v. Moltke i Mary v. Burt
• 
  Herb Helmuta K. von Moltke
• 
  Herb Mary von Burt
• 
  Pałac od zachodu
• 
  Dawna stróżówka
• 
  Dawna wozownia
• 
  Płaskorzeźba Helmuta v. Moltke (wieża widokowa)

Przypisy

1. Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 170. [dostęp 2015-03-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
2. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 23 lipca 2024.
3. Józef Pilch: Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2005, s. 173. ISBN 83-213-4366-X.
4. Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, s. 194–199. ISBN 978-83-89102-63-8.

Bibliografia

• Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, ISBN 978-83-89102-63-8.
• Słownik geografii turystycznej Sudetów. Masyw Ślęży. Równina Świdnicka. Kotlina Dzierżoniowska, t. 20, pod red. Marka Staffy, Wrocław: „I-Bis”, 2005, ISBN 83-85773-78-9, s. 268
• Rezydencje ziemi świdnickiej, zespół redakcyjny: W. Rośkowicz, S. Nowotny, R. Skowron, Świdnica 1997, s. 31.