Piątkowa (powiat przemyski)

Piątkowa – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie przemyskim, w gminie Dubiecko^[4][5]. Leży na Pogórzu Przemyskim nad rzeczką Jawornik, prawobrzeżnym dopływem Sanu. Wcześniej znana jako Piątkowa Ruska^[6].

Piątkowa

wieś
Kościół w Piątkowej
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	przemyski
Gmina	Dubiecko
Wysokość	ok. 400 m n.p.m.
Liczba ludności (2019)	287[1]
Strefa numeracyjna	16
Kod pocztowy	37-751[2]
Tablice rejestracyjne	RPR
SIMC	0600817
Położenie na mapie gminy Dubiecko Piątkowa
Położenie na mapie Polski Piątkowa
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Piątkowa
Położenie na mapie powiatu przemyskiego Piątkowa
49°45′35″N 22°22′57″E[3]

Zabytkowa cerkiew

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa przemyskiego.

Części wsi

Integralne części wsi Piątkowa^[4][5]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0600823	Dolna Piątkowa	część wsi
0600830	Dział	część wsi
0600846	Górna Piątkowa	część wsi

Historia

Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z 1448 r., kiedy należała do dóbr dubieckich Kmitów. W XVI w. przeszła w ręce Stadnickich a następnie Krasickich. W latach międzywojennych Piątkowa była jedną z największych wsi Pogórza. Działał tu folusz obsługujący całą okolicę i tartak. W 1785 r. wieś liczyła ponad 1000 mieszkańców (830 wyzn. gr.-kat., 173 rz.-kat., 17 żydów). Według spisu z 1921 r. było tu 374 domów i 2118 mieszkańców (1727 wyzn. gr.-kat., 283 rz.-kat. i 108 mojż.).

W połowie XIX wieku właścicielem posiadłości tabularnej Piontkowa był Michał Jordan^[7].

Do greckokatolickiej parafii w Piątkowej należała również filialna cerkiew w Żohatynie. W latach 1938–1943 proboszczem greckokatolickiej parafii był ksiądz Wasyl Szewczuk. W latach międzywojennych w zamieszkanym przez Polaków przysiółku Pracówka, położonym w górnym krańcu wsi, wybudowano murowany kościół, identyczny jak w Ropience.

W II Rzeczypospolitej wieś położona powiecie dobromilskim województwa lwowskiego. 10 lutego 1940 r. NKWD deportowało na Syberię 26 Polaków. W latach 1944–1946 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tu 28 Polaków, paląc większość gospodarstw. 28 kwietnia 1944 r. polska samoobrona dokonała tu akcji odwetowej, w czasie której zginęło 20 Ukraińców^[8].

Po II wojnie światowej ukraińscy mieszkańcy zostali przesiedleni do ZSRR na mocy polsko-ukraińskiego porozumienia o wymianie ludności, a w ich miejsce przyjechali polscy osadnicy.

• 
  Spalony tartak
• 
  Odezwa Komitetu Budowy Kościoła w Piątkowej z 1936 r. ze zbiorów Archiwum Państwowego w Poznaniu

Zabytki

• Drewniana cerkiew greckokatolicka pw. św. Dymitra. Świątynia w Piątkowej należy do nielicznych na terenie południowo-wschodniej Polski, trójdzielnych cerkwi kopułowych. Cerkiew przeszła gruntowny remont w latach 1958-1961, obecnie nieużytkowana.
• Murowany rzymskokatolicki kościół filialny parafii pw. św. Jana Kantego w Tarnawce,^[9], wybudowany w latach 30. XX wieku. Swoją bryłą przypomina bardziej murowaną cerkiew, niż świątynię katolicką. Podobny kościół został wybudowany w tym samym czasie w Ropieńce.

Piątkowa leży na Szlaku Architektury Drewnianej.

Zobacz też

• Piątkowa

Przypisy

1. Raport o stanie gminy w roku 2019. Stan ludności 31.12.2019 str. 10 [dostęp 2022-01-23]
2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 931 [zarchiwizowane 2022-10-26].
3. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 99899
4. GUS. Wyszukiwarka TERYT
5. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
6. Piątkowa (3), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 66.
7. Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 160.
8. SzczepanS. Siekierka SzczepanS., HenrykH. Komański HenrykH., KrzysztofK. Bulzacki KrzysztofK., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 137, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897.
9. Parafia na stronie diecezji. [dostęp 2017-01-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-25)].

Linki zewnętrzne

• Piątkowa (3), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 66.