Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pjetër Arbnori, właśc. Pjetër Filip Toma (ur. 18 stycznia 1935 w Durrësie, zm. 8 lipca 2006 w Neapolu[1]) – albański polityk i więzień sumienia.
Data i miejsce urodzenia |
18 stycznia 1935 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
8 lipca 2006 |
Przewodniczący Zgromadzenia Ludowego | |
Okres |
od 6 kwietnia 1992 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca | |
Odznaczenia | |
Pochodził z rodziny katolickiej. Był synem oficera żandarmerii albańskiej Filipa Tomy, zamordowanego w 1942 przez partyzantów komunistycznych oraz Gjystiny. Po ukończeniu szkoły średniej podjął pracę nauczyciela w małej wiejskiej szkółce, ale został powołany do wojska i z powodu „złego pochodzenia” nie mógł już wrócić do pracy w szkole. Po zakończeniu służby wojskowej przyjechał do Durrësu i zaczął pracować jako robotnik rolny. Używając sfałszowanych dokumentów na nazwisko Pjeter Arbnori dostał się na studia na Uniwersytecie Tirańskim, które zakończył po trzech latach[2]. Aresztowany przez Sigurimi w 1961, kiedy podjął próbę stworzenia nielegalnej organizacji socjaldemokratycznej. W sierpniu 1962 sąd skazał go na karę śmierci, ale egzekucję wstrzymano i zamieniono ją na karę 25 lat więzienia[2]. Większość kary odbywał w więzieniu w Burrelu. Wyszedł na wolność w sierpniu 1989, po odsiedzeniu 28 lat[3]. 14 stycznia 1990 wziął udział w demonstracjach w Szkodrze, w czasie których obalono pomnik Stalina[2]. W 1991 wstąpił do Demokratycznej Partii Albanii i współtworzył struktury tej partii w Szkodrze[1]. Po wyborach 1992 został przewodniczącym parlamentu albańskiego. W parlamencie zasiadał do 2001.
W 1993 został oskarżony przez byłego funkcjonariusza tajnej policji, Luana Pobratiego, że był współpracownikiem Sigurimi i zarejestrowano go pod pseudonimem Koromanja, ale zarzuty te nie znalazły potwierdzenia w dokumentach. W sierpniu 1997 jego protest głodowy trwający trzy tygodnie doprowadził do uchwalenia tzw. poprawki Arbnoriego, gwarantującej opozycji dostęp do mediów publicznych. Zmarł na chorobę wieńcową.
Oprócz wspomnień i powieści miał na swoim koncie tłumaczenia z języka francuskiego[1].
Pośmiertnie został odznaczony orderem Matki Teresy, a w 2011 orderem Nderi i Kombit (Honor Narodu)[3]. Otrzymał także tytuł Męczennika za Demokrację (Pishtar i Demokracise)[3]. W 2007 jego imieniem nazwano nagrodę przyznawaną przez Narodowe Centrum Kultury za wybitne osiągnięcia literackie. W lipcu 2018 przy budynku parlamentu albańskiego odsłonięto popiersie Arbnoriego[4]. Jego imię nosi jedna z ulic w północnej części Tirany, a także ulice w Szkodrze i w Kamzie.
Był żonaty, miał dwoje dzieci.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.