Plany operacyjne przed I wojną światową
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Plany operacyjne przed I wojną światową – miały na celu jak najlepsze przygotowanie poszczególnych państw do ewentualnej wojny. Określały założenia strategiczne w przyszłym konflikcie: kto ma być głównym przeciwnikiem, na jakim obszarze mają się toczyć działania wojenne, jakie siły i w jakim ugrupowaniu mają w nich uczestniczyć i wreszcie jak powinna przebiegać przyszła kampania. Plany strategiczne były ściśle skorelowane z planami mobilizacyjnymi. Sytuacja polityczna – rozwój przeciwstawnych bloków politycznych (Trójprzymierze i Trójporozumienie) i narastające napięcia międzynarodowe – szczególnie wpływały na rozwój planów strategicznych, które stale poddawano rewizji i uaktualniano. Znaczenie planów wzrosło również wraz z rozwojem nowoczesnych, masowych armii, których sprawne działanie wymagało odpowiedniego, starannego przygotowania wszelkich działań już przed operacjami wojennymi.
Wspólnym założeniem dla planów głównych mocarstw europejskich (Niemcy, Austro-Węgry, Francja, Rosja) było przekonanie o wyższości ofensywy nad defensywą, a w związku z tym nastawienie na jak najszybsze zmobilizowanie własnych armii i zaatakowanie przeciwnika. Te założenia miały jednak negatywny wpływ na dyplomację, ponieważ podkreślanie czynnika czasu przez wojskowych znacznie zawężało pole manewru politykom w razie poważnego kryzysu międzynarodowego. Słabością planowania była również nieelastyczność, brak zdolności do dostosowania się do zmiennej sytuacji politycznej. Śmiałe i dopracowane w szczegółach plany mogły zawieść w razie zmiany sytuacji politycznej, z kolei te niedopracowane i niekonsekwentne groziły rozproszeniem wysiłków. Ponadto harmonogramy działań zakładały wojnę błyskawiczną, co jednak okazało się kolejnym błędnym założeniem.
Słabością przygotowań w ramach poszczególnych sojuszy był niewystarczający poziom współpracy międzypaństwowej, co wynikało z różnych celów stawianych sobie przez koalicjantów. Skutkiem tego działania sojuszników po obu stronach tylko częściowo zostały skoordynowane.
Planowanie strategiczne mocarstw europejskich w rezultacie okazało się czynnikiem, który współtworzył warunki dla przekształcenia się kryzysu dyplomatycznego w 1914, w otwarty konflikt zbrojny.