Jaworzynka (polana w Tatrach)
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Jaworzynka – polana reglowa znajdująca się w dolinie Jaworzynce w Tatrach Zachodnich. Jej nazwa pochodzi od rosnących na niej dawniej jaworów[1]. Położona jest na wysokości 1070–1120 m n.p.m. i ma długość ok. 1 km[2]. Ma podziemne odwodnienie, koryto potoku wypełnia się wodą tylko po obfitych opadach deszczu[3].
Państwo | |||
---|---|---|---|
Województwo | |||
Położenie | |||
Pasmo | |||
Wysokość |
1070–1120 m m n.p.m. | ||
Zagospodarowanie |
łąka | ||
49°15′44″N 19°59′08″E | |||
|
W przeszłości stanowiła część Hali Jaworzynka. W dokumentach z XVIII w. istnieje pod nazwą Jaworzyny Łuszczkowej (Łuszczek to jeden ze starych rodów góralskich)[1]. Polana była koszona, jej obrzeża natomiast, oraz strome zbocza były wypasane. Lasy zostały niemal całkowicie wycięte. Nadmierny wypas doprowadził do całkowitej niemal degradacji i erozji tych zboczy. Jaworzynka była najbardziej w Tatrach reprezentatywnym przykładem szkód wyrządzanych górom przez nadmierny wypas. Zbocza Boczania i Skupniowego Upłazu były właściwie pustynią. W 1962 r. Tatrzański Park Narodowy wykupił od górali z Murzasichla cały obszar, włączając go do parku narodowego[4].
Pozostałością po pasterskiej przeszłości są stojące na polanie na tzw. Niżniej Równi szałasy. Ślady zniszczeń, zwłaszcza na wschodnich i południowych stokach są widoczne do dzisiaj. Teren w znacznym stopniu jednak zregenerował się, m.in. dzięki sztucznym nasadzeniom i zadarnianiom[3].
Zniesienie pasterstwa przyniosło jednak również negatywne skutki. Nieużytkowana polana zaczęła zarastać lasem. W 1955 r. miała powierzchnię ok. 75 ha, ale w 2004 w wyniku zarośnięcia jej powierzchnia zmniejszyła się o około 56%[5]. Całkowite zalesienie polany, co niewątpliwie nastąpiłoby w wyniku naturalnej sukcesji ekologicznej, wpłynęłoby na znaczne obniżenie atrakcyjności turystycznej i wyginięcie jej roślinności. Aby temu przeciwdziałać, park narodowy stosuje tutaj czynne zabiegi ochronne: usuwanie pojawiających się zadrzewień i coroczne koszenie części polany. Z rzadkich w Karpatach gatunków roślin rośnie na złoć mała i turzyca dwupienna[6].