Przeździedza

Przeździedza – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie lwóweckim, w gminie Wleń, na Pogórzu Kaczawskim w Sudetach.

Przeździedza

wieś
Dwór z XVII-XIX w.
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	lwówecki
Gmina	Wleń
Liczba ludności (III 2011)	75[1]
Strefa numeracyjna	75
Kod pocztowy	59-610[2]
Tablice rejestracyjne	DLW
SIMC	0193163
Położenie na mapie gminy Wleń Przeździedza
Położenie na mapie Polski Przeździedza
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Przeździedza
Położenie na mapie powiatu lwóweckiego Przeździedza
51°03′11″N 15°41′13″E[3]

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa jeleniogórskiego.

Położenie

Niewielka wieś położona na Pogórzu Kaczawskim, u podnóża gór: Folwarcznej (347 m n.p.m.) i Grodziny (372 m n.p.m.).

Historia

Pierwsze wzmianki datowane są na 1308 r. Rozgłosu osadzie nadali ówcześni Walonowie, odkrywając złotonośne pola zwane Alte Goldgruben oraz na zboczach góry Folwarcznej pokłady agatów. Od złotonośnych miejsc pochodzi nazwa strumienia przepływającego przez wieś – Złoty Potok. Prawdopodobnie do 1810 r. osada była własnością klasztoru Benedyktynek z Lubomierza.

Stan obecny

Do niedawna w Przeździedzy działała kopalnia melafiru, jednak po utworzeniu, 16 listopada 1989, Parku Krajobrazowego Doliny Bobru wstrzymano wydobycie surowców. W kamieniołomie melafirów występują, jedyne w swoim rodzaju, agaty wstęgowe (szczelinowe)^[4].

Demografia

Obecnie wieś zajmuje powierzchnię około 5,2 km² i liczy, według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) 75 mieszkańców^[1].

Zabytki

Po czasach świetności zachowały się wpisane do wojewódzkiego rejestru zabytki^[5]:

• zespół dworski, z XVII-XIX w.
  • dwór
  • park dworski

inne obiekty:

• dom przysłupowy wraz z kuźnią z 1751 roku z zachowanym warsztatem kowalskim

• zabudowania w stylu łużyckim i przydrożne kapliczki
• liczne sztolnie i wyrobiska są pozostałością po eksploatacji bogactw naturalnych, chętnie odwiedzane przez poszukiwaczy skarbów i kolekcjonerów

Przypisy

1. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1061 [zarchiwizowane 2022-10-26].
3. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 111255
4. J. Bogdański. Agaty Gór Kaczawskich. Multico Oficyna Wydawnicza. Warszawa, 2001. ISBN 83-7073-307-7
5. Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 122. [dostęp 2012-09-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].

Bibliografia

• Słownik geografii turystycznej Sudetów, tom 7 Pogórze Kaczawskie, red. Marek Staffa, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław 2002, ISBN 83-85773-47-9
• Góry i Pogórze Kaczawskie. Skala 1:40.000. Jelenia Góra: Wydawnictwo Turystyczne Plan, 2004. wyd. II. ISBN 83-88049-02-X. Brak numerów stron w książce

Linki zewnętrzne

• Gmina Wleń - Historia i Turystyka