Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Płyta tektoniczna (płyta/kra litosfery/litosferyczna) – największa jednostka podziału litosfery zgodnie z teorią tektoniki płyt. Płyty litosfery graniczą ze sobą wzdłuż stref o wzmożonej aktywności sejsmicznej i wulkanicznej, jednakże same zachowują stosunkowo dużą spójność i sztywność. Mogą przemieszczać się poziomo po strefach obniżonej lepkości (czyli astenosferze) występujących w górnej części płaszcza Ziemi. Wyróżnia się płyty kontynentalne i oceaniczne.
Pierwszym geologiem, który stwierdził istnienie płyt litosfery, był Samuel Warren Carey (1958 r.)
Wyróżnia się kilka rodzajów granic płyt tektonicznych: strefy kolizji, subdukcji i obdukcji (granice konwergentne – dochodzi do zgniatania lub niszczenia litosfery), rozrastania (granice dywergentne – dochodzi do tworzenia nowych partii litosfery) i przemieszczania względnego (granice konserwatywne – przemieszczanie płyt litosfery wzdłuż uskoku).
Budują podłoże kontynentów i Pacyfiku:
Mniejsze płyty, ukazane na mapie, z wyjątkiem arabskiej i indyjskiej nie zawierają mas lądowych:
Całkiem małe płyty, które zwykle są rozpatrywane jako fragmenty większych. Nie są zaznaczone na mapie 15 płyt. Nie przez wszystkich autorów są akceptowane:
Niektóre płyty, które zostały scalone z innymi bądź zsubdukowane:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.