René Descartes
francuski filozof, matematyk i fizyk / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące René Descartes?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
René Descartes, łac. Renatus Cartesius, po polsku Kartezjusz, (ur. 31 marca 1596 w La Haye en Touraine, zm. 11 lutego 1650 w Sztokholmie[1]) – francuski uczony: matematyk, fizyk i filozof, jeden z najwybitniejszych intelektualistów XVII wieku, uznawany również za ojca filozofii nowożytnej[2].
Portret Kartezjusza (1648) | |||
Data i miejsce urodzenia |
31 marca 1596 | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce śmierci |
11 lutego 1650 | ||
Przyczyna śmierci | |||
Miejsce spoczynku | |||
Zawód, zajęcie | |||
| |||
| |||
|
Jako matematyk zajmował się głównie geometrią i algebrą, jako pierwszy łącząc obie dziedziny matematyki w swojej pracy Géométrie[3], dając początek geometrii analitycznej. Zajmował się także wielomianami. W fizyce zasłużył się głównie mechanice klasycznej i optyce. Opracował prototyp pierwszej zasady dynamiki jeszcze przed Galileuszem[potrzebny przypis]; odkrył poprawne prawo załamania światła niezależnie od Snella i jako pierwszy je opublikował, a dzięki temu prawu poprawnie wyjaśnił rozpiętość tęczy. Jego model świata zawierał wiele błędów – odrzucał m.in. atomy, próżnię i ograniczoną prędkość światła, postulując też dość niejasną naturę tego zjawiska i błędny, wydłużony kształt Ziemi. Mimo to kartezjanizm był cennym pomostem między starożytno-scholastyczną fizyką Arystotelesa a nowożytną, dużo bardziej poprawną fizyką Newtona. Prace Kartezjusza w dziedzinie matematyki zostały jednak docenione dopiero dzięki pracy matematyka van Schootena oraz jego tłumaczeniu na łacinę dzieła Géométrie wraz z komentarzem[4].
Jako filozof zajmował się głównie teorią poznania, filozofią umysłu i filozofią religii. Otworzył nowożytny przewrót ku podmiotowi[potrzebny przypis] oraz poczet XVII-wiecznych racjonalistów – jego doktryna była punktem wyjścia dla późniejszych systemów jak te Spinozy czy Leibniza. Jest uważany za jednego z ojców mechanicyzmu, który był popularnym światopoglądem uczonych oświecenia. Wywarł też bezpośredni wpływ na dużo późniejszą, XIX-wieczną filozofię fenomenologiczną Husserla.
Kartezjusz był cenzurowany przez Kościół katolicki – część jego dzieł umieszczono w indeksie ksiąg zakazanych dekretami z 1663 roku[5] i dekretem z 1720 roku[6].