Rylec (narzędzie)

Rylec – narzędzie do rytowania używane w niektórych technikach graficznych, zwłaszcza w miedziorycie i drzeworycie^[1][2][3].

Rylec grawerski w oprawce grzybkowej

Rylec składa się z osadzonego w grzybkowatym uchwycie stalowego ostrza o przekroju rombowym lub kwadratowym (używanym w miedziorytnictwie) albo klinowym, półokrągłym, płaskim lub wielokrotnym (używanym w drzeworytnictwie)^[1][2]. Samo ostrze składa się z lica (część czołowa), brzuśca (dolna krawędź) i grzbietu (górna krawędź), którego rozchylenie boków decyduje o szerokości wycinanych kresek^[1].

Rylec grawerski – jest narzędziem grawera i jubilera. Wykonany jest ze stali narzędziowej, w formie pręta o rozmaitych przekrojach – dostosowanych do wykonywania określonego rytu. Rylec oprawiony bywa zazwyczaj w drewnianą oprawkę mającą kształt grzybka lub kuli. Końcówka grotu rylca ostrzona jest pod kątem ostrym. Przy pomocy tego narzędzia wykonywane są prace zdobnicze na powierzchni metalu – m.in. takie jak: grawerowanie monogramów czy ornamentów^[4][5].

Przypisy

1. StefanS. Kozakiewicz StefanS. (red.), Słownik terminologiczny sztuk pięknych, wyd. IV, Warszawa: PWN, 1996, s. 358, ISBN 83-01-12365-6 (pol.).
2. LotharL. Altmann LotharL. (red.), Leksykon malarstwa i grafiki, Warszawa: Arkady, 2012, s. 498, ISBN 978-83-213-4729-5 (pol.).
3. burin, [w:] MichaelM. Clarke MichaelM., Concise Oxford Dictionary of Art Terms, Oxford University Press, 2010, DOI: 10.1093/acref/9780199569922.001.0001, ISBN 978-0-19-172714-6 [dostęp 2021-06-26] (ang.). Brak numerów stron w książce
4. Burin [graver], [w:] GeraldG. Ward GeraldG. (red.), Grove Encyclopedia of Materials and Techniques in Art, Oxford University Press, 2008, DOI: 10.1093/acref/9780195313918.001.0001, ISBN 978-0-19-537341-7 [dostęp 2021-06-28] (ang.). Brak numerów stron w książce
5. Narzędzia grawerskie [online], Srebrny Kruk, 25 listopada 2019 [dostęp 2021-06-28] (pol.).

Kontrola autorytatywna (materiał artystyczny):

• GND: 4352621-4
• BNCF: 27841

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: topic/burin
• NE.se: gravstickel
• Catalana: 0223593