Spółgłoska zwarta dziąsłowa dźwięczna

Spółgłoska zwarta dziąsłowa dźwięczna – rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych, oznaczany w międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA symbolem [d].

Spółgłoska zwarta dziąsłowa dźwięczna

Numer IPA	104
d
Jednostka znakowa	d
Unikod	U+0064
UTF-8 (hex)	64
Inne systemy
X-SAMPA	d
Kirshenbaum	d
IPA Braille↗	⠙
Przykład
informacje • pomoc
Obraz znaku
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Artykulacja

Opis

W czasie artykulacji tej spółgłoski:

• modulowany jest strumień powietrza wydychany z płuc, czyli jest to spółgłoska płucna egresywna
• tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, jest to spółgłoska ustna
• prąd powietrza w jamie ustnej uchodzi wzdłuż środkowej linii języka – spółgłoska środkowa
• język dotyka dziąseł – jest to spółgłoska dziąsłowa. W zależności od tego czy kontaktu dokonuje spodnia powierzchnia czy czubek języka, mówimy o spółgłosce apikalnej [d̺] lub laminalnej [d̻].
• Dochodzi do całkowitego zablokowania przepływu powietrza przez jamę ustną i nosową, a następnie do przerwania utworzonej blokady i wybuchu (plozji) – jest to spółgłoska zwarta.
• wiązadła głosowe periodycznie drgają, spółgłoska ta jest dźwięczna

Warianty

Opisanej powyżej artykulacji może towarzyszyć dodatkowo:

• wzniesienie środkowej części grzbietu języka w stronę podniebienia twardego, mówimy wtedy o spółgłosce zmiękczonej (spalatalizowanej): [dʲ]
• wzniesienie tylnej części grzbietu języka w kierunku podniebienia tylnego, mówimy o spółgłosce welaryzowanej: [dˠ]
• przewężenie w gardle, mówimy o spółgłosce faryngalizowanej spółgłosce: [dˤ]
• zaokrąglenie warg, mówimy wtedy o labializowanej spółgłosce [dʷ]

Spółgłoska może być wymówiona:

• z rozwarciem bez plozji, mówimy wtedy o spółgłosce bez plozji: [d̚].
• tylko częściowo dźwięcznie, mówimy wtedy o spółgłosce ubezdźwięcznionej: [d̥]
• dysząco dźwięcznie (ang. breathy voice), mówimy wtedy o spółgłosce przydechowej (dźwięcznej): [d̤], [dʱ]

Przykłady

• spółgłoska apikalna:
  • w języku polskim: duch [ˈdux]
  • w języku angielski: do [du:] „robić”
  • w języku nowogreckim: έντομο [ˈendo̞mo̞] „owad”
• spółgłoska laminalna
  • w języku francuskim: doux [du] „miękki”