Spółgłoska zwarta dziąsłowa dźwięczna

Spółgłoska zwarta dziąsłowa dźwięczna – rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych, oznaczany w międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA symbolem [d].Jego bezdźwięczny wariant wygląda jak [d], ale wygląda tak: [d̥] albo [d̊].

Spółgłoska zwarta dziąsłowa dźwięczna

Numer IPA	104
d
Jednostka znakowa	d
Unikod	U+0064
UTF-8 (hex)	64
Inne systemy
X-SAMPA	d
Kirshenbaum	d
IPA Braille↗	⠙
Przykład
informacje • pomoc
Obraz znaku
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Spółgłoska zwarta dziąsłowa bezdźwięczna

d̥
Jednostka znakowa	d​̥
Unikod	U+0064 U+0325
UTF-8 (hex)	64 cc a5
d̊
Jednostka znakowa	d​̊
Unikod	U+0064 U+030a
UTF-8 (hex)	64 cc 8a
Inne systemy
X-SAMPA	d_0
Kirshenbaum	d_0
IPA Braille↗	⠙
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Artykulacja

Opis

W czasie artykulacji tej spółgłoski:

• modulowany jest strumień powietrza wydychany z płuc, czyli jest to spółgłoska płucna egresywna
• tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, jest to spółgłoska ustna
• prąd powietrza w jamie ustnej uchodzi wzdłuż środkowej linii języka – spółgłoska środkowa
• język dotyka dziąseł – jest to spółgłoska dziąsłowa. W zależności od tego czy kontaktu dokonuje spodnia powierzchnia czy czubek języka, mówimy o spółgłosce apikalnej [d̺] lub laminalnej [d̻].
• Dochodzi do całkowitego zablokowania przepływu powietrza przez jamę ustną i nosową, a następnie do przerwania utworzonej blokady i wybuchu (plozji) – jest to spółgłoska zwarta.
• wiązadła głosowe periodycznie drgają, spółgłoska ta jest dźwięczna

Warianty

Opisanej powyżej artykulacji może towarzyszyć dodatkowo:

• wzniesienie środkowej części grzbietu języka w stronę podniebienia twardego, mówimy wtedy o spółgłosce zmiękczonej (spalatalizowanej): [dʲ]
• wzniesienie tylnej części grzbietu języka w kierunku podniebienia tylnego, mówimy o spółgłosce welaryzowanej: [dˠ]
• przewężenie w gardle, mówimy o spółgłosce faryngalizowanej spółgłosce: [dˤ]
• zaokrąglenie warg, mówimy wtedy o labializowanej spółgłosce [dʷ]

Spółgłoska może być wymówiona:

• z rozwarciem bez plozji, mówimy wtedy o spółgłosce bez plozji: [d̚].
• tylko częściowo dźwięcznie, mówimy wtedy o spółgłosce ubezdźwięcznionej: [d̥], [d̊]
• dysząco dźwięcznie (ang. breathy voice), mówimy wtedy o spółgłosce przydechowej (dźwięcznej): [d̤], [dʱ]

Przykłady

• spółgłoska apikalna:
  • w języku polskim: duch [ˈdux]
  • w języku angielski: do [du:] „robić”
  • w języku nowogreckim: έντομο [ˈendo̞mo̞] „owad”
• spółgłoska laminalna:
  • w języku francuskim: doux [du:] „miękki”
• spółgłoska bezdźwięczna:
  • w języku komi: ԃаԃ [d̥ʲæd̥ʲ] „tłok”
  • w języku abchaskim: Адэ́лэ́ [ɐd̥ɘɬɘ] „Ala”