![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/42/Pi%25C4%2585tkowski_Portret_Adama_Mickiewicza.jpg/640px-Pi%25C4%2585tkowski_Portret_Adama_Mickiewicza.jpg&w=640&q=50)
Starolitwini
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Starolitwini[1], również Litwini historyczni[1], Wielkolitwini[2] – termin najczęściej stosowany w historiografii, mający za zadanie odróżnić obecnych Litwinów od Litwinów Wielkiego Księstwa Litewskiego[3].
![]() |
Nie mylić z: Litwini w znaczeniu historycznym. |
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/42/Pi%C4%85tkowski_Portret_Adama_Mickiewicza.jpg/320px-Pi%C4%85tkowski_Portret_Adama_Mickiewicza.jpg)
Pod pojęciem Litwina historycznego rozumie się osobę zamieszkującą Litwę historyczną, czyli dawne Wielkie Księstwo Litewskie o szlacheckim lub książęcym pochodzeniu[3]. Litwinami historycznymi w tym rozumieniu są chociażby wielki książę litewski Giedymin czy bojar Mikołaj Radziwiłłowicz[3].
W czasach I Rzeczypospolitej, Litwini historyczni wciąż byli najczęściej (choć nie zawsze) członkami stanu szlacheckiego i książęcego, jednakże wychowanymi już w kulturze polskiej i posługującymi się językiem polskim. Przeważnie wyznawali oni katolicyzm (lub inne wyznania chrześcijańskie) oraz popierali tradycyjną ideologię unii polsko-litewskiej[3].
Przykładami Litwinów historycznych były tak znane osoby jak Stanisław Cat Mackiewicz, jego brat Józef Mackiewicz, Adam Mickiewicz, Konstanty Kalinowski, Melchior Wańkowicz, Czesław Miłosz, Tadeusz Kościuszko, Józef Piłsudski i wiele innych wybitnych postaci. Pod względem pochodzenia etnicznego żadna z wymienionych osób nie miała polskiego pochodzenia, lecz litewskie bądź ruskie. Wybór polskiej świadomość narodowej czynił ich Litwinami historycznymi[3].