Twierdza Łomża
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Twierdza Łomża – carska twierdza, budowana od 1897 do 1909 roku jako ochrona terenów graniczących z Prusami Wschodnimi, a zwłaszcza strzegąca przeprawy przez Narew i Łomży – ówcześnie stolicy guberni, przez którą przebiegały ważne szlaki komunikacyjne.
 Fort III w Piątnicy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ budynku | |
| Inwestor | |
| Rozpoczęcie budowy |
1897 |
| Ukończenie budowy |
1909 |
Położenie na mapie Łomży  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
 53°10′35″N 22°04′23″E | |
Twierdza Łomża miała stać się jednym z punktów rozległego rejonu wypadowego zawartego między liniami: Modlin-Warszawa-Dęblin; Dęblin-linia Wieprza-Płock- Włodawa i Modlin-Zegrze-Pułtusk-Różan-Ostrołęka-Łomża-Osowiec.
Pięć fortów twierdzy zaczęto budować w 1887 roku, w formie twierdzy okrężnej. Były to pierwotnie ziemne reduty: dwie (nr IV i V) na lewym brzegu Narwi, koło Łomży, a trzy (nr I, II i III) na prawym brzegu, wokół miejscowości Piątnica. Głównym budowniczym był generał Aleksiej Szoszin.
Następnie 3 forty w Piątnicy rozbudowano, korzystając z wzoru gen. Wieliczko z roku 1897. Dodano między innymi elementy betonowe, w tym koszary szyjowe, schrony pogotowia bojowego, kaponiery, podziemną komunikację poprowadzono w poternach. Oznaczono je numerami 1 (wschodni), 2 (środkowy) i 3 (zachodni), a następnie przemianowano, zgodnie z rosyjskim alfabetem, na A, B, W. W odróżnieniu od klasycznych twierdz fortowych, obiekty w Piątnicy połączono w ciągły pas obrony, z wałami, fosami, osłoniętą drogą do szybkiego przerzutu wojsk i zaopatrzenia, a także ze schronami biernymi i bojowymi. Forty te tworzyły razem obwarowanie ciągłe w odległości 1,5 km od przeprawy. Prawy kraniec opierał się o moczary i bagna nadrzeczne, lewy zaś o samą rzekę.
Ponadto planowano budowę pięciu nowych fortów, wysuniętych na przedpole Twierdzy – „Kalinowo”, „Rządkowo”, „Czarnocin”, „Jeziorko” i „Budy”. Prawdopodobnie rozbudowa nie wyszła poza fazę planowania[1].
W roku 1909 twierdza została skasowana.
Latem 1939 roku prawobrzeżne forty przygotowano do odparcia spodziewanego ataku wojsk niemieckich – wykopano rowy strzeleckie, ustawiono przeszkody przeciwpiechotne oraz wybudowano niewielkich 12 żelbetowych schronów bojowych.
Umocnienia twierdzy były aktywnie wykorzystywane podczas walk dwa razy:
- Podczas walk obronnych w 1920 roku przeciwko idącym na Warszawę wojskom sowieckim. Twierdza skutecznie broniła przejścia od 28 lipca do 1 sierpnia 1920 roku i mogła się bronić nadal, jednak przegrana oddziałów ochotniczych pod Miastkowem i Nowogrodem zagroziła okrążeniem Łomży. Broniący opuścili umocnienia 2 sierpnia 1920 roku i wycofali się w kierunku Różana. Kilkudniowe powstrzymywanie wojsk sowieckich w tym rejonie pozwoliło wojskom polskim przygotować się do kontruderzenia pod Radzyminem.
- Podczas kampanii wrześniowej umocnienia broniły Łomży przed atakującymi od strony Prus Wschodnich oddziałami niemieckimi. Obrona trwała od 7 do 10 września 1939. Zakończyła się wycofaniem oddziałów po kontrowersyjnym rozkazie dowódcy 18 Dywizji Piechoty, który zarządził odwrót.
Do chwili obecnej zachowały się Forty w Piątnicy i fort nr IV przy drodze na Ostrołękę. W forcie nr III znajduje się muzeum forteczne i strzelnica sportowa. Fortem opiekuje się stowarzyszenie.
Położenie fortów:
- I – 53°11′15,36″N 22°06′32,01″E,
- II – 53°11′53,96″N 22°06′47,38″E,
- III – 53°12′20,61″N 22°05′44,96″E,
- IV – 53°10′18,04″N 22°01′41,17″E,
- V – 53°08′46,33″N 22°03′58,36″E.
14 września 2010 roku na terenie Fortu II twierdzy, położonego w Piątnicy Poduchownej, odsłonięto tablicę pamiątkową poświęconą ofiarom zbrodni katyńskiej i katastrofy polskiego Tu-154 w Smoleńsku[2].
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
