Tyniec Mały

Tyniec Mały
	wieś
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	wrocławski
Gmina	Kobierzyce
Wysokość	148 m n.p.m.
Liczba ludności (2023)	2040
Strefa numeracyjna	71
Kod pocztowy	55-040
Tablice rejestracyjne	DWR
SIMC	0875610
	Położenie na mapie gminy Kobierzyce Tyniec Mały
	Położenie na mapie Polski Tyniec Mały
	Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Tyniec Mały
	Położenie na mapie powiatu wrocławskiego Tyniec Mały
	51°01′13″N 16°55′11″E
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Tyniec Mały (niem. Klein Tinz) – wieś w Polsce położona 14 km od Wrocławia. Leży w województwie dolnośląskim, w powiecie wrocławskim, w gminie Kobierzyce.

Szybkie fakty Państwo, Województwo ...

Zamknij

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wrocławskiego.

Według Raportu o Stanie Gminy Kobierzyce z 2023 r. Tyniec Mały liczył 2040 mieszkańców. Jest czwartą co do wielkości miejscowością gminy Kobierzyce.

Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z XII wieku. Kolejny zapis dotyczący wsi pochodzi z roku 1204, w którym Henryk Brodaty m.in. zwolnił posiadłości klasztoru Najświętszej Marii Panny na Piasku od daniny na prawie polskim iure polonico zwanej podworowem^[4]. Miejscowość została wymieniona w tym łacińskim dokumencie w staropolskiej, zlatynizowanej formie Tynech^[4]. W kolejnym dokumencie z 1217 roku wydanym przez biskupa wrocławskiego Lorenza miejscowość wymieniona jest w formie Tynec^[5], a w roku 1223 Thyncz^[6]. Wzmiankowana w łacińskim dokumencie z 1250 roku wydanym przez papieża Innocentego IV w Lyonie gdzie zanotowana została w zlatynizowanej, staropolskiej formie „Tynec”^[7]. W roku 1613 śląski regionalista i historyk Mikołaj Henel z Prudnika wymienił miejscowość w swoim dziele o geografii Śląska pt. Silesiographia podając jej łacińską nazwę: Tintz commenda^[8]. Nazwa pochodzi od wyrazu tyn, oznaczającego płot, ogrodzenie. Nazwa Tyniec symbolizowała osadę obronną ogrodzoną ostrokołem z drzewa (pale sosnowe).

24 stycznia 1945 we wsi zatrzymała się kolumna więźniów w trakcie Marszu śmierci Fünfteichen - Gross Rosen. Niemieccy strażnicy zamordowali tu kilkadziesiąt osób. Zwłoki 51 ofiar ekshumowano w roku 1975 i przeniesiono na Cmentarz Żołnierzy Polskich we Wrocławiu, a w miejscu mordu postawiono pomnik.

W czasach Polski Ludowej, do połowy lat 80. przez miejscowość przebiegała droga międzynarodowa E83^[9]^[10]^[11]^[12].

W 2006 roku miejscowość obchodziła 800-lecie istnienia.

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest^[13]:

kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny jednonawowy, murowany, zbudowany w 1516 r. - XVI w. w stylu gotyckim, wnętrze barokizowane w 1752 r. - drugiej połowie XVIII w. (np. ambona, ołtarz główny). Z czasów budowy pochodzi późnogotyckie sakramentarium datowane na 1516 r. Na ołtarzu głównym najstarsza w Polsce figura Matki Boskiej Fatimskiej z 1936 roku - fundator - baronowa Maria Josefha von Ruffer, ostatnia właścicielka majątku ziemskiego w Tyńcu Małym, ul. Kościelna 5

inne zabytki:

monolitowa kapliczka słupowa, późnośredniowieczna, na skwerze przed kościołem^[14]
tablica pamiątkowa na cmentarzu w Tyńcu Małym
nieistniejący krzyż z Chrystusem malowanym na blasze^[15]

Tablica pamiątkowa na cmentarzu w Tyńcu Małym

W pobliżu wsi są fabryki LG Group (LG Display, LG Electronics, LG Chem, LG Innotek), Dong Seo Display, Dong Yang Electronics, Toshiby i wielu innych firm, głównie z branży elektronicznej i AGD.

[1]
Raport O STANIE gminy kobierzyce [online], ugk.pl [dostęp 2024-04-26].
[2]
Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1323 [zarchiwizowane 2022-10-26].
[3]
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 142150
[4]
Grünhagen 1866 ↓, s. 69.
[5]
Grünhagen 1866 ↓, s. 98.
[6]
Grünhagen 1866 ↓, s. 117.
[7]
Grünhagen 1866 ↓, s. 280.
[8]
Detlef Haberland: Die „Silesiographia” und „Breslo-Graphia” von Nicolaus Henel von Hennenfeld. Arkadiusz Cencora, Diana Codogni-Łańcucka. Wrocław: Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu, 2011, s. 181. ISBN 978-83-910595-2-4.
[9]
Atlas samochodowy Polski 1:500 000. Wyd. IV. Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1965, s. 93.
[10]
Atlas samochodowy Polski 1:500 000. Wyd. V. Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1979, s. 94. ISBN 83-7000-017-7.
[11]
Hegi Gyula, Domokos György: Europe L’Europe Europa Европа Road atlas Atlas Routier Autoatlas Атлас автомобильных дорог. Budapeszt: Cartographia Budapest, 1981. ISBN 963-350-412-0.
[12]
Samochodowy atlas Polski 1:500 000. Wyd. IX. Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1984, s. 94.
[13]
Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 233. [dostęp 2012-11-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
[14]
Michał Zalewski: Kamienna kapliczka słupowa w Tyńcu Małym koło Wrocławia. kapliczki.org.pl. [dostęp 2020-10-22].
[15]
Krzyż z Chrystusem z blachy w Tyńcu Małym. Kapliczki, krzyże i figury przydrożne, 2019. [dostęp 2020-05-10]. (pol.).

ColmarC. Grünhagen ColmarC., Regesten zur Schlesischen Geschichte, Breslau: Josef Max & KOMP., 1866 (niem.).
Czesław Cetwiński, Zabytki architektury w województwie wrocławskim, Wyd. Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu, 1987
Marta Miniewicz, Dorota Waligóra, Marcin Wolny, Kobierzyce przewodnik po gminie, Kobierzyce 2006 ISBN 978-922-822-8
M. Wieteska, 2008: Marsz Śmierci. 29 I 2008

Strona miejscowości

[1] [1]
Raport O STANIE gminy kobierzyce [online], ugk.pl [dostęp 2024-04-26].

[2] [2]
Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1323 [zarchiwizowane 2022-10-26].

[prng-3] [3]
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 142150

[CITEREFGrünhagen186669-4] [4]
Grünhagen 1866 ↓, s. 69.

[CITEREFGrünhagen186698-5] [5]
Grünhagen 1866 ↓, s. 98.

[CITEREFGrünhagen1866117-6] [6]
Grünhagen 1866 ↓, s. 117.

[CITEREFGrünhagen1866280-7] [7]
Grünhagen 1866 ↓, s. 280.

[8] [8]
Detlef Haberland: Die „Silesiographia” und „Breslo-Graphia” von Nicolaus Henel von Hennenfeld. Arkadiusz Cencora, Diana Codogni-Łańcucka. Wrocław: Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu, 2011, s. 181. ISBN 978-83-910595-2-4.

[ppwk65-9] [9]
Atlas samochodowy Polski 1:500 000. Wyd. IV. Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1965, s. 93.

[ppwk79-10] [10]
Atlas samochodowy Polski 1:500 000. Wyd. V. Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1979, s. 94. ISBN 83-7000-017-7.

[europa1981-11] [11]
Hegi Gyula, Domokos György: Europe L’Europe Europa Европа Road atlas Atlas Routier Autoatlas Атлас автомобильных дорог. Budapeszt: Cartographia Budapest, 1981. ISBN 963-350-412-0.

[ppwk84-12] [12]
Samochodowy atlas Polski 1:500 000. Wyd. IX. Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1984, s. 94.

[13] [13]
Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 233. [dostęp 2012-11-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].

[14] [14]
Michał Zalewski: Kamienna kapliczka słupowa w Tyńcu Małym koło Wrocławia. kapliczki.org.pl. [dostęp 2020-10-22].

[15] [15]
Krzyż z Chrystusem z blachy w Tyńcu Małym. Kapliczki, krzyże i figury przydrożne, 2019. [dostęp 2020-05-10]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

Tyniec Mały

Wikiwand in your browser!

Wikiwand in your browser!

Podział administracyjny

Demografia

Historia

Zabytki

Przemysł

Zobacz też

Przypisy

Bibliografia

Linki zewnętrzne