Ulica Gołębia w Poznaniu
ulica w Poznaniu Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ulica Gołębia – ulica znajdująca się w południowej części Starego Miasta, na osiedlu Stare Miasto w Poznaniu.
| Stare Miasto | |||||||||||||||||||||||||||||||
 Widok od ul. Szkolnej, w tle widoczna Fara | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość |
215 m | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Poznania  | |||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||
 52°24′23,4″N 16°56′02,9″E | |||||||||||||||||||||||||||||||
Swój bieg zaczyna przy Placu Kolegiackim, a kończy na skrzyżowaniu z ulicą Szkolną, przy szpitalu. Na całej długości jest wybrukowana. Na jej początku, po południowej pierzei wznosi się budynek kolegium jezuickiego i budynek fary poznańskiej. Pod numerem 2 mieści się siedziba Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków[1].
Nazwa ulicy, którą Zbigniew Zakrzewski określał jako nader przyjemną architektonicznie (była popularna wśród malarzy), prawdopodobnie wzięła się od stad gołębi, które chętnie obsiadały zarówno kościół farny, jak i jego okolice, w tym kolegium jezuickie. Przypuszczenie to wysunął historyk Artur Kronthal[2].
W późnym średniowieczu istniał przy ulicy niewielki, gotycki kościół i szpital pod wezwaniem św. Stanisława, do którego z czasem dostawiono hospicjum dla ubogich księży. W latach 1571–1572 teren został przekazany jezuitom na budowę kolegium[3].
Z urbanistycznego punktu widzenia trakt definiowany jest przez barokowe budynki fary i kolegium jezuickiego (architekci: Bartłomiej Wąsowski, autor fasady farnej i Jan Catenazzi[3]), wzniesione w drugiej połowie XVI wieku dzięki inicjatywie biskupa Adama Konarskiego. Zabudowania te były na tyle obszerne, że konieczne było przesunięcie fragmentu murów miejskich i ulokowanie części gmachów po ich zewnętrznej stronie[3]. Budynki te stanowiły istotne centrum życia umysłowego i kulturalnego, w szczególności muzycznego i teatralnego, I Rzeczypospolitej. Rektorem uczelni był m.in. ksiądz Jakub Wujek. W XVIII wieku zabudowania jezuickie rozbudowano. W dobie Księstwa Warszawskiego funkcjonowała w nim Szkoła Departamentowa (Lycee), której kontynuacją było Gimnazjum św. Marii Magdaleny, w 1858 wyprowadzone do nowego budynku na Garbarach. Dominantą ulicy jest wysoka wieża farna, którą wzniesiono w 1737[2]. Po przeciwnej stronie ulicy znajdują się, zbudowane przez Bartłomieja Wąsowskiego, obiekty Szkoły Baletowej, które dawniej również przynależały do zespołu jezuickiego. Rozbudowywano je w wiekach XVII i XVIII, tak że ostatecznie zajęły cały kwartał. Schody i dziedziniec wzorowany był na rzymskim kościele San Carlo alle Quattro Fontane. W budynku działał pierwszy w mieście zawodowy teatr, którego enterprenerem był Wojciech Bogusławski[3]. W budynkach kolegialnych działało też pierwsze w Poznaniu laboratorium fizyczne[4]. W 1810, na narożniku ulicy Wrocławskiej, działała najstarsza w mieście pensja i szkoła dla dziewcząt prowadzona przez Szczepana Trimaila[5]. W okresie zaboru pruskiego, a także okupacji niemieckiej ulica nosiła nazwę Taubenstrasse[6][7][8].
Kamienica przy ul. Gołębiej 2, stanowiąca siedzibę Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, ozdobiona jest gotyckim portalem z XVI wieku (odkryto go w latach 60. XX wieku). Na narożniku ul. Wrocławskiej stoi XV-wieczna kamienica nazywana Palazzo Rosso. W jej miejscu istniała kiedyś osada wczesnośredniowieczna[9]. Inne cenne budynki przy ulicy, to zlokalizowane pod numerem: 3 (z lat 1869–1871), 4–4a (z lat 70. XIX wieku), 6 (z 1866 autorstwa zapewne Gustava Schultza) i 7 (z lat 70. XIX wieku)[10].
Przed II wojną światową ulicę zamieszkiwali głównie drobni rzemieślnicy i emeryci. W 1923 z gmachu Szkoły Budowlanej na Rybakach, do kolegium jezuickiego wprowadziła się Szkoła Sztuki Zdobniczej, gdzie wykładali m.in. Szczęsny Detloff, Wiktor Gosieniecki, Józef Kostrzewski, Kazimierz Ulatowski i Marcin Rożek. Prace uczniów wyróżniono w 1925 na międzynarodowej wystawie sztuki w Paryżu[2].
Zabudowania pojezuickie jako determinanta urbanistyczna ulicy
Dziedziniec Szkoły Baletowej
.jpg)
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
