Loading AI tools
wieś w województwie wielkopolskim, powiecie rawickim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wydawy – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie rawickim, w gminie Rawicz.
wieś | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności (2014) |
368 |
Strefa numeracyjna |
65 |
Kod pocztowy |
63-904[1] |
Tablice rejestracyjne |
PRA |
SIMC |
0375970 |
Położenie na mapie gminy Rawicz | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego | |
Położenie na mapie powiatu rawickiego | |
51°33′37″N 16°56′45″E[2] |
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa leszczyńskiego.
Wydawy znajdują się około 8 km na południowy wschód od Rawicza. Leżą na Wysoczyźnie Kaliskiej, na prawym brzegu Orli. W pobliżu rzeka Dąbroczna wpada do Orli.
Wieś zamieszkuje grupa etnograficzna Hazaków (Leśniaków, Lasaków)[3].
Stanisław Choiński rozwijał osadnictwo na terenie swego majątku Stwolno karczując Czarny Las i osadzając tam osadników polskich z Śląska, na prawach zagrodników i komorników, darząc ich dla zachęty wolnizną[4]. Na południe od istniejącej już Zielonej Wsi założył wieś Widawy[4]. Miejscowość ta po raz pierwszy wymieniona została w 1648 roku w dokumencie parafii golejewskiej[5]. Miejscowa ludność nazywa ją też Widawą, nazwę tę widocznie przynieśli ze sobą osadnicy z Widawy (spod Wrocławia) nad rzeką Widawą[5]. Koszary widawskie powstały w latach pięćdziesiątych XIX wieku, na miejscu definitywnie wykarczowanego już Czarnego Lasu. Wtedy to Marceli Czarnecki sprzedał resztkę tej szesnastowiecznej puszczy rolnikom z Widaw, którzy przeznaczyli ją na rozbudowę wsi ku południowi i na swe pola: Dębinę, Nowiny i Plany za Orlą, na lewym brzegu tej rzeki[6]. Koszary były to pierwotnie pomieszczenia dla owiec, wypasanych na błotnistych łąkach nad Orlą[7].
Kolejny raz Widawy wymieniono w 1665 roku, w 1676 występują pod nazwą "Przykały", a w 1680 jako "Przykały seu Widawy"[8].
W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość wzmiankowana jako Wydawy należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Kröben (krobskim) w rejencji poznańskiej[9]. Wydawy należały do okręgu sarnowskiego tego powiatu i stanowiły część majątku Stwolno, którego właścicielem był wówczas (1846) Marceli Czarnecki[9]. Według spisu urzędowego z 1837 roku Wydawy liczyły 443 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 69 dymów (domostw)[9]. W skład majątku Stwolno wchodziły także: Sikorzyn, Zielona Wieś oraz polana leśna Wołynie[9].
Uwłaszczenie chłopów wydawskich zakończono w latach czterdziestych XIX wieku[10].
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, Tom XIII, wydany w 1893 roku, wzmiankuje o wsi Widawy, leżącej przy granicy z Śląskiem, należącej do parafii Golejewko, mającej 80 dymów i 545 mieszkańców[11]. Zajmowały powierzchnię 198 ha (w tym 152 ha grunty orne i 19 ha łąki)[11]. Pod koniec XVIII wieku należała do Gajewskich ze Stwolna, później do hrabiów Czarneckich[11].
W czasie powstania wielkopolskiego Wydawy opanowane były przez stronę polską. Szersza ofensywa niemiecka na pozycję powstańców mająca miejsce 10 lutego 1919 roku zmieniła ten stan rzeczy tylko na kilka godzin, w czasie których nastąpił rabunek inwentarza i dobytku mieszkańców wioski[12]. W wyniku walk spłonęło kilka gospodarstw[13]. Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym uhonorowanych zostało 7 wydawiaków[14].
Według pierwszego polskiego spisu rolnego z 1921 roku najmniejsze gospodarstwa w powiecie rawickim posiadali chłopi w Wydawach, gdzie na 46 właścicieli gospodarstw średnio na jednego przypadało po 4,2 ha ziemi[15].
W rozruchach głodowych w Rawiczu zginął 18-letni Władysław Dąbrowicz z Wydaw[16].
W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonowała placówka Straży Granicznej I linii „Wydawy”[17].
Miejscowość zachowała charakterystyczny ulicówkowy układ gęstej zabudowy wzdłuż głównej drogi i rozciąga się na długości około 1 km.
Przez wieś przebiega droga powiatowa 5486P Miejska Górka – Wydawy (Miejska Górka – Słupia Kapitulna – Zielona Wieś – Wydawy – gr. woj. wielkopolskiego)[18]. Zlokalizowane są tutaj trzy mosty, będące częścią wcześniej wymienionej drogi, z których najdłuższy nad rzeką Orlą ma długość 23,5 m. b.[19].
Stan ludności na dzień 30.06.2014[20].
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
Jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
Wydawy | 368 | 100 | 191 | 51,90 | 177 | 48,10 |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.