Loading AI tools
wieś w województwie warmińsko-mazurskim, powiecie piskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wężewo (niem. Wensewen, 1938–1945 Wensen) – osada w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Orzysz, przy trasie Orzysz – Mikołajki.
osada | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności (2011) |
340 |
Strefa numeracyjna |
87 |
Kod pocztowy |
12-250[1] |
Tablice rejestracyjne |
NPI |
SIMC |
0763962 |
Położenie na mapie gminy Orzysz | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego | |
Położenie na mapie powiatu piskiego | |
53°48′55″N 21°50′40″E[2] |
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego.
W dokumencie lokacyjnym (1483) - Springborn[3][4], jako nazwa miejsca nadania i zum Petrache[5], zapewne od właściciela istniejącego już w pobliżu młyna.
Na mapie Districtus Reinensis (1663) Józefa Naronowicza-Narońskiego - Węzowo[6].
W dokumentach krzyżackich: Wansoffen[4], (1512) Wansoffsky[7], Wensewen[8].
Około 2 kilometrów na północ od miejscowości, na lewym brzegu jeziora Tyrkło, znajduje się Czerwone Pólko, zwane Krwawym (niem. Rotes Feld). Hufce krzyżackie, idące na podbój Jaćwierzy, starły się w tym miejscu z ich wojskami. Nazwa miejsca ma pochodzić od krwi, która zabarwiła okoliczne bagna na czerwono.
Komtur ryński Rudolf von Tippelskirchen odnowił przywilej Andrzejowi i Bartkowi Wężowskim[4] na młyn w Wężewie i 2,5 łana na prawie chełmińskim, lecz jak wynikało z przywileju, młyn istniał najprawdopodobniej już przed wojną trzynastoletnią - hatten vergangenen Kriege[9], czyli przed 1454 rokiem. Dan w Rynie r. 1496.[4] Wcześniej, w 1483 roku lokowano dobra na prawie magdeburskim na 10 łanach nadanych Maciejowi Wężewskiemu (Matthias Wansoffsky[3], Wansofsky[4]) przez komtura ryńskiego, Jerzego Ramunga von Rameg (Georg Ramung von Ramegk). Przywilej lokacyjny wymieniał, że Wężewski musiał wykonać jedną służbę konną, ale otrzymywał 8 lat wolnizny. Młynarz w Wężewie zobowiązany był płacić czynsz w wysokości 6 grzywien i 6 tłustych gęsi. Młyn potwierdzono w spisie z 1517 roku. W 1506 roku kolejny komtur ryński, Rudolf von Tippelskirchen, nadał jeszcze jedno dobro, tym razem na 5 łanów. Otrzymali je Bartosz, Tomasz, Grzegorz i Wojciech, na prawie magdeburskim, z obowiązkiem połowy służby; 5-letnią wolniznę mieli tylko do szarwarku. Otrzymali niższe sądownictwo w granicach swoich dóbr do czterech szelągów. Wężewo zobowiązano do oddawania płużnego. Wolni mogli zakładać barcie w swoich granicach, ale miód usieli zdać Krzyżakom za opłatą. Wkrótce musiały nastąpić jeszcze dalsze nadania, gdyż w 1519 roku Wężewo posiadało już 40 łanów i według spisu służb pieszych Fussknechte było zobowiązane do 3 służb. Wymienione w spisie gospodarczym Zakonu Krzyżackiego z początków XVI w., które pełniły rolę weryfikatora przemian osadniczych tego okresu oraz w popisie wojskowym z 1519 roku. Wężewo należało do parafii w Okartowie, administracyjnie podlegało rewirowi w Dąbrówce. Ze szlachty pochodził Wojciech Cholewa.
Według danych opublikowanych w 1823 roku w Wężewie było 5 gospodarstw z 53 mieszkańcami[10]. W 1857 roku Wężewo miało 111 mieszkańców i było majątkiem dwóch udziałowców. Byli to: właściciel ziemski Neumann i inspektor August Dargel[11].
W 1879 roku właścicielem dóbr był Alexander Neumann, majątek miał wielkość 665 hektarów[12].
Według danych z 1907 roku Wężewo był majątkiem o powierzchni prawie 630 ha, którego właścicielką była J. Neumann z domu Heink.Majątek dzierżawił Paul Kuhn. Działała tu destylarnia parowa[13].
Zabytki wpisane do rejestru zabytków:
Zabytki ujęte w gminnej ewidencji zabytków:
Najstarszy zachowany nagrobek: Arthur Gawlick †1867 Gottlieb Gawlick †1863. Na cmentarzu kwatera rodowa rodziny Neumann[16].
Zespół dworsko-folwarczny z początków XX wieku:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.