Zamek w Ciepłowodach

Zamek w Ciepłowodach – zabytkowy zamek^[1] w ruinie z XIII w., znajdujące się w Ciepłowodach w województwie dolnośląskim.

Zamek w Ciepłowodach

Schloss Tepliwoda

nr rej. A/4047/719 z 1.09.1960
Zamek w Ciepłowodach (2014)
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Ciepłowody
Wysokość całkowita	ok. 18 m
Kondygnacje	4 (wieża)
Rozpoczęcie budowy	XIII w.
Ukończenie budowy	XIV w.
Ważniejsze przebudowy	ok. 1540
Zniszczono	1945
Położenie na mapie gminy Ciepłowody Zamek w Ciepłowodach
Położenie na mapie Polski Zamek w Ciepłowodach
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Zamek w Ciepłowodach
Położenie na mapie powiatu ząbkowickiego Zamek w Ciepłowodach
50°40′27″N 16°54′01″E

Historia

Zamek wzniesiono na pozostałościach drewniano-ziemnej siedziby rycerskiej założonej na początku XIII wieku przez Alberta I z Brodą^[2]. Wiadomo, że w 1287 roku zamieszkiwał tu jego potomek, Albert III z Brodą^[2]. Około 1400 roku powstał częściowo murowany zamek, na który składał się półkolisty mur obwodowy z kamienia oraz drewniana zabudowa dziedzińca^[2]. Prawdopodobnie już wtedy wjazd znajdował się od południa, a całość otaczała nawodniona fosa. Pełny kształt tej fazy rozbudowy zamek uzyskał za Jana Seckilina, kanclerza księcia ziębickiego Mikołaja. W kolejnym etapie (pierwsza ćwierć XIV wieku) powstała wieża mieszkalna o czterech kondygnacjach i wysokości około 18 metrów^[2]. Zbudowano ją z kamienia, na planie prostokąta o wymiarach 8 na 10 metrów^[2]. W XV wieku zamek był siedzibą rycerza-rabusia Georga Reibnitza, a następnie książąt ziębickich. Od początku XVI wieku zamek należał do rodu Seidlitzów, którzy około 1540 roku dobudowali renesansowy budynek mieszkalny, a także (z pomocą Giovanniego Bernardo, budowniczego z Werony) zmodyfikowali fortyfikacje zewnętrzne budując kazamatowe basteje^[2].

Przez kolejnego stulecia zamek był własnością kilku rodów szlacheckich, a w 1839 roku nabył go książę Wilhelm Orański. W roku 1841 zamek spłonął, z całego założenia pozostały w zasadzie jedynie obwałowania i mury^[2]. Odbudowano go likwidując fosę i obwałowania^[2]. W czasach nowożytnych powstał folwark w miejscu średniowiecznego przedzamcza. Około roku 1900 zamek był modernizowany^[2]. W 1945 roku budowla została uszkodzona, potem przez pewien czas była użytkowana jako magazyn^[2].

Architektura

Obecnie ruiny zamku w Ciepłowodach są własnością prywatną^[2]. Zabytek jest remontowany. Zachowała się czterokondygnacyjna wieża mieszkalna, a obok niej jest relikt XIX-wiecznej przebudowy – wsparty na kolumnie podcień z cegły^[3]. Wokół obiektu rośnie wiele starych dębów (pierwsze z nich zasadzono w XV wieku z inicjatywy Georga Reibnitza)^[3]. Wejście na wyższe kondygnacje nie jest możliwe. Od strony południowej zachowały się resztki mostu z przyporami^[3].

Przypisy

1. NID: Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, woj. dolnośląskie. nid.pl, 2023-06-30. [dostęp 2023-07-19]. (pol.).
2. Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, s. 64–67. ISBN 978-83-89102-63-8.
3. Ciepłowody. [w:] Dolnośląskie szlaki kulturowe [on-line]. [dostęp 2017-03-17].

Bibliografia

• Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, ISBN 978-83-89102-63-8.
• L. Kajzer, S. Kołodziejski, J. Salm: Leksykon zamków w Polsce. Warszawa: Arkady, 2012, s. 134–135. ISBN 978-83-213-4158-3.
• B. Guerquin: Zamki śląskie. Warszawa: Wydawnictwo Budownictwo i Architektura, 1957, s. 44.