Łęgonice

Łęgonice (Łęgonice Rawskie) – wieś sołecka^[4]w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie grójeckim, w gminie Nowe Miasto nad Pilicą^[5][6].

Łęgonice

wieś
Zabytkowy kościół św. Jana Chrzciciela
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	grójecki
Gmina	Nowe Miasto nad Pilicą
Liczba ludności (2023)	204[1]
Strefa numeracyjna	48
Kod pocztowy	26-420[2]
Tablice rejestracyjne	WGR
SIMC	0629689
Położenie na mapie gminy Nowe Miasto nad Pilicą Łęgonice
Położenie na mapie Polski Łęgonice
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Łęgonice
Położenie na mapie powiatu grójeckiego Łęgonice
51°36′56″N 20°31′40″E[3]

Leżą po lewej stronie Pilicy na wysokim brzegu naprzeciw wsi Łęgonice Małe.

Wieś kapituły katedralnej gnieźnieńskiej w ziemi rawskiej województwa rawskiego w 1792 roku^[7]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa radomskiego.

Historia

Pustelnik Ignacy Piotrowski przed pustelnią, Górka Zgody, 1933

Łęgonice leżały w województwie rawskim. Pierwszy kościół powstał tu w 1521 r., erygowany przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Jana Łaskiego. Były własnością arcybiskupów gnieźnieńskich. Doszły do biskupiego klucza łęgonickiego przed rokiem 1512, a w 1540 r. podzielono na klucz łęgonicki, konarski oraz Dobra Łęgonice.

Majątek ziemski Łęgonice w 1512 r. miał 39 włók, w roku 1603 – 40 włók, a w roku 1786 już tylko 32 włóki ziemi uprawnej. Prowadzono rybołówstwo na Pilicy i 3 wielkich jeziorach: Wielkim, Za Kowalem, Na Borku.

W odległości 2 km od Łęgonic jest Przeprośna Górka – miejsce gdzie w 1666 r. nastąpiło pojednanie rokoszan pod przywództwem Jerzego Lubomirskiego z królem Janem Kazimierzem. W miejscu tego wydarzenia stoi kościółek św. Rocha.

W XVII w. Dobra Łęgonice pokrywały rozległe lasy, głównie sosnowe o powierzchni około 1000 ha. Las graniczył na wschodzie z Rosochą i Olszową Wolą, na południu z Łęgonicami, na zachodzie z Jarochowicami, a na północy z Rokitnicą.

Łęgonice należały do kapituły gnieźnieńskiej do końca XVIII w. W końcu XVIII w. dzierżawił je gen. Antoni Józef Madaliński. W dokumentach nie ma informacji o ich sprzedaży. Ale jest uchwała sejmowa z 1775 r. o ich sprzedaży, która być może formalnie zatwierdzała wcześniejszą sprzedaż – niewykluczona zamiana za sprzedaż (dalej położonych) Łęgonic na zakupienie wsi położonych bliżej Gniezna.

W 1898 roku w Łęgonicach przyszedł na świat oficer rezerwy, ofiara zbrodni katyńskiej podporucznik Jan Włodzimierz Kobyliński, syn Wacława i Zofii z Wylazłowskich^[8].

W II połowie XVIII w. powstaje z gruntów pustych i odebranych gromadzie obok dotychczasowego folwarku w Łęgonicach nowy folwark Zagórze położony 2 km od Łęgonic.

W roku 1911 majątek Łęgonice, kupiony przez Kazimierza Zdziarskiego, przeszedł w ręce rodziny Zdziarskich (zob. też np. Maria Zaleska).

Zabytki

• Kościół drewniany pw. św. Jana Chrzciciela z XVIII w. – rejestr zabytków nr: 773/A/67 z 27.12.1967 i 84/A z 15.03.1981^[9].
• Drewniana dzwonnica (przy kościele) – rejestr zabytków nr: 774/A/67 z 27.12.1967 i 83/A z 15.03.1981^[9].
• Kościół św. Rocha
• Zespół dworski – rejestr zabytków nr: 115/A z 7.07.1981, w tym klasycystyczny dwór wzniesiony około 1827 roku dla Franciszka Łabuńskiego^[10] (nr rej.: 262/A/67 z 27.12.1967) oraz park (nr rej.: 775 z 27.12.1967)^[9].

Zobacz też

• Nowe Łęgonice