Łuskwiak oliwkowy

Łuskwiak oliwkowy (Hypholoma myosotis (Fr.) M. Lange) – gatunek grzybów z rodziny pierścieniakowatych (Strophariaceae)^[1].

Łuskwiak oliwkowy

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	pierścieniakowate
Rodzaj	maślanka
Gatunek	łuskwiak oliwkowy
Nazwa systematyczna
Hypholoma myosotis (Fr.) M. Lange Meddr Grønland, Biosc. 148(no. 2): 64 (1955)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hypholoma, Strophariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1818 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus myosotis. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1955 r. Morten Lange^[1].

Ma kilkanaście synonimów. Niektóre z nich^[2]:

• Hemipholiota myosotis (Fr.) Bon 1986
• Naematoloma myosotis (Fr.) A.H. Sm. 1950
• Phaeonematoloma myosotis (Fr.) Bon 1994
• Pholiota myosotis (Fr.) Singer 1951^[2].

Polską nazwę łuskwiak oliwkowy zarekomendował Władysław Wojewoda w 2003 r. dla ówczesnej naukowej nazwy Pholiota myosotis^[3]. Jest niespójna z aktualną nazwą naukową^[1].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 1–3 (4) cm, u młodych egzemplarzy wypukły, u dojrzałych płasko-wypukły z garbkiem, nieco higrofaniczny; w stanie wilgotnym prążkowany i lepki. Powierzchnia gładka, brązowa do czerwonawo – brązowej z oliwkowymi odcieniami. Na brzegu drobne pozostałości osłony^[4].

Blaszki

Przyrośnięte, początkowo kremowe, potem brązowe do czerwonobrązowych. Ostrza białawe i ząbkowane^[4].

Trzon

Wysokość 5–8 cm, grubość 0,2–0,4 cm, centralny, cylindryczny z nieco szersza podstawą, wewnątrz pusty. Powierzchnia brązowawa, ciemniejąca w kierunku podstawy, w górnej części z włóknistymi pozostałościami osłony^[4].

Wysyp zarodników

Brązowo-czerwonawy^[4].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki jajowate do elipsoidalnych, gładkie, ochrowo – żółtawe, o wymiarach 13,6–18,4 × 7,9–10,6 μm, o pogrubionych ściankach z widocznymi pora rostkowymi. Podstawki cylindryczne, 28–35 × 10–13 μm, czterozarodnikowe, ze sprzążką bazalną. Cheilocystydy cylindryczne, faliste, 35–55 × 6–10 μm. Pleurocystydy w postaci chryzocystyd, wrzecionowate, nabrzmiałe, 30–50 × 8–17 μm^[4].

Występowanie i siedlisko

Występuje w Ameryce Północnej, Europie, Azji i Australii, podano także jedno stanowisko w Chile^[5]. W zestawieniu wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski W. Wojewoda w 2003 r. przytoczył 5 stanowisk w Polsce^[3], inne podano także w latach późniejszych^[6]. Bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów Polski. Gatunek ten umieszczony w nim jest na liście gatunków zagrożonych, wartych objęcia ochroną^[7]. Na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski ma status V – gatunek narażony, który zapewne w najbliższej przyszłości przesunie się do kategorii wymierających, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia^[8].

Grzyby naziemne, saprotrofy. Występują w lasach i na torfowiskach wydmowych, wśród mchów i opadłych liści^[3]. Często spotykany na torfowiskach w rejonie rowów melioracyjnych (na ich ścianach lub w sąsiedztwie). Rowy melioracyjne stanowią sprzyjające środowisko dla rozwoju tego gatunku^[4].