Pierścieniak białoniebieski

Pierścieniak białoniebieski (Stropharia caerulea Kreisel) – gatunek grzybów z rodziny pierścieniakowatych (Strophariaceae)^[1].

Pierścieniak białoniebieski

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	pierścieniakowate
Rodzaj	pierścieniak
Gatunek	pierścieniak białoniebieski
Nazwa systematyczna
Stropharia caerulea Kreisel Beihefte zur Sydowia 8: 229 (1979)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Stropharia, Strophariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Niektóre synonimy naukowe^[2]:

• Agaricus politus Bolton 1788
• Psilocybe caerulea (Kreisel) Noordel. 1995

W atlasach grzybów spotykane są też nazwy: łysiczka modra, pierścieniak modry.

Polską nazwę (pierścieniak białoniebieski) podał Stanisław Domański w 1955 r. Władysław Wojewoda proponuje nazwę łysiczka niebieskawa, jednak jest ona niezgodna z pozycją taksonomiczną tego gatunku, który obecnie nie należy do rodzaju łysiczka (Psilocybe), lecz do rodzaju Stropharia (pierścieniak). W tej sytuacji prawidłowa jest nazwa podana przez Domańskiego^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 5–7 cm^[4]. Za młodu stożkowato-łukowaty, później rozszerzony z wyraźnym garbem. Garb jest zazwyczaj tępy, rzadziej ostry. Skórka kapelusza śliska, błękitnoniebieska lub niebieskozielona, a u starszych okazów ma kolor od siarkowożółtego do kremowego^[5]. Kapelusz pierścieniaka białoniebieskiego szybko traci niebieskawą barwę^[6].

Blaszki

Przyrośnięte i zbiegające ząbkiem. Początkowo mają cielistooliwkowy kolor, później purpurowobrązowy, a ich ostrza są białe, włókniste lub ząbkowane^[5].

Trzon

Wysokość 3–7 cm, grubość 2–5 mm. Jest walcowaty i sprężysty. Początkowo ma niebieskozielonkawy kolor, później robi się jaśniejszy; u podstawy słomkowożółty, górą błękitnoniebieski. Na koniec staje się białawy i pokryty drobnymi płatkami lub włóknisto-łuskowaty^[5].

Miąższ

Cienki, mięsisty. Początkowo jest błękitnozielony, potem zielonawoszary i brudnobiały, a u podstawy trzonu kremowy. Zapach kwaśny^[5].

Wysyp zarodników

Purpurowo-brązowy. Zarodniki elipsoidalne, gładkie, o grubych ścianach i bez pory rostkowej. Rozmiar 7-9 × 4.5-6 µm^[7].

Występowanie i siedlisko

Występuje w Ameryce Północnej i Europie^[8].

Rośnie na obrzeżu lasów iglastych, mieszanych i liściastych, także na polanach i pastwiskach, w parkach i ogrodach (szczególnie w sąsiedztwie pokrzywy zwyczajnej). Rośnie na ziemi, w trawie. Owocniki pojawiają się od sierpnia do listopada^[3]. Częściej spotykany jest poza lasami, preferuje gleby bogate w azot^[5].

Znaczenie

Grzyb niejadalny, przez grzybiarzy jest omijany. Czasami nawet uważany jest za grzyb trujący. W istocie jest nieszkodliwy, nie nadaje się jednak do spożycia ze względu na śluzowaty kapelusz i mierny smak^[4].

Gatunki podobne

Najbardziej podobny jest pierścieniak grynszpanowy (Stropharia aeruginosa). Jest jednak bardziej zielonkawy i na kapeluszu nie występują odcienie niebieskie. Jego blaszki są fioletowe z białymi ostrzami, jest też bardziej śliski^[5].