Święto liturgiczne

Święto (łac. festum) – w liturgii rzymskiej świąteczny dzień obchodów w roku liturgicznym, o znaczeniu mniejszym niż uroczystość, a większym niż wspomnienie. W tradycyjnej (przedsoborowej) terminologii liturgicznej świętom odpowiadają święta drugiej klasy (łac. festa II. classis, duplicia II. classis)^[1].

Ogólna charakterystyka

Obchody święta liturgicznego zawarte są w granicach doby. Wyjątek stanowią święta Pańskie (tzn. ku czci Chrystusa), których obchód przypada w niedzielę okresu zwykłego lub Bożego Narodzenia. Wówczas święto obchodzone jest jak uroczystość i rozpoczyna się wieczorem dnia poprzedzającego od tzw. I nieszporów lub wigilii.

Święta mają własny formularz mszalny. W liturgii mszalnej święta zazwyczaj występują jedynie dwa czytania biblijne i pomijane jest credo, ale odmawia się glorię. Obchody święta ustępują pierwszeństwa liturgicznego uroczystościom, Wielkiemu Tygodniowi, niedzielom wielkiego postu, Adwentu i Okresu Wielkanocnego, Popielcowi, oktawie Wielkanocy, wspomnieniu wszystkich wiernych zmarłych. W tych przypadkach święta w danym roku pomijane są w ogóle, co odróżnia je od uroczystości, które się przenosi.

Dzień obchodów święta wyznacza data lub kalendarz liturgiczny (zob. święta ruchome). Święta dzielą się na ogólne (obchodzone w całym Kościele) lub własne (obchodzone lokalnie). W czasie obchodów święta zasadniczo nie można sprawować mszy okolicznościowych (chyba że inne są decyzje ordynariusza) i żałobnych (z wyjątkiem pogrzebowych).

Obchodzenie święta przez lud nie jest nakazane żadnym prawem.

Znaczenie terminu „święto” w zależności od kontekstu liturgicznego

Warto mieć na uwadze, że w liturgicznej terminologii posoborowej „święto” odnosi się do obchodów jednej konkretnej rangi (patrz wyżej)^[2], natomiast w terminologii tradycyjnej (przedsoborowej) „święto” (łac. festum) jest terminem ogólnym, odnoszącym się do obchodów wszystkich rang. Święta w liturgii rzymskiej przedsoborowej (trydenckiej) dzielą się na:

• święta pierwszej, drugiej i trzeciej klasy (łac. festa I., II., III. classis; podział według rubryk z 1960 r.)^[1]
• święta rytu zdwojonego (festa duplicia, w tym duplicia I. et II. classis), połowicznie zdwojonego (festa semiduplicia) i prostego (festa simplicia; podział przed 1960 r.)^[3].

Święta liturgiczne diecezji łacińskich w Polsce

W ciągu roku liturgicznego na terenie polskich diecezji łacińskich następujące dni mają rangę święta liturgicznego:

• niedziela po uroczystości Objawienia Pańskiego (tj. między 7 a 13 stycznia) – Święto Chrztu Pańskiego
• 25 stycznia – święto Nawrócenia św. Pawła Apostoła
• 2 lutego – święto Ofiarowania Pańskiego (Matki Bożej Gromnicznej).
• 14 lutego – święto świętych Cyryla, mnicha, i Metodego, biskupa, patronów Europy
• 22 lutego – święto Katedry św. Piotra, Apostoła
• 4 marca - Święto św. Kazimierza, królewicza
• 25 kwietnia - Święto św. Marka, ewangelisty
• 29 kwietnia - Święto św. Katarzyny ze Sieny, dziewicy i doktora Kościoła, patronki Europy
• 14 maja - Święto św. Macieja apostoła
• 31 maja - Święto Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny
• poniedziałek po Zesłaniu Ducha Świętego – święto Najświętszej Maryi Panny, Matki Kościoła^[4]
• czwartek po Zesłaniu Ducha Świętego - Święto Jezusa Chrystusa, Najwyższego i Wiecznego Kapłana^[5]
• 3 lipca – święto św. Tomasza, Apostoła
• 11 lipca – święto św. Benedykta, opata, patrona Europy
• 22 lipca - święto św. Marii Magdaleny
• 23 lipca – święto św. Brygidy, zakonnicy, patronki Europy
• 25 lipca – święto św. Jakuba, Apostoła
• 6 sierpnia – święto Przemienienia Pańskiego
• 9 sierpnia – święto św. Teresy Benedykty od Krzyża, dziewicy i męczennicy, patronki Europy
• 10 sierpnia – święto św. Wawrzyńca, diakona i męczennika
• 24 sierpnia – święto św. Bartłomieja, Apostoła
• 8 września – święto Narodzenia Najświętszej Maryi Panny
• 14 września – święto Podwyższenia Krzyża Świętego
• 18 września – święto św. Stanisława Kostki, zakonnika, patrona Polski
• 21 września – święto św. Mateusza, Apostoła i Ewangelisty
• 29 września – święto świętych Archaniołów Michała, Gabriela i Rafała
• 18 października – święto św. Łukasza, Ewangelisty
• 28 października – święto świętych Apostołów Szymona i Judy Tadeusza
• 9 listopada – święto rocznicy poświęcenia bazyliki laterańskiej
• 30 listopada – święto św. Andrzeja, Apostoła^[6]
• 26 grudnia - Święto św. Szczepana, pierwszego męczennika
• 27 grudnia - święto św. Jana Ewangelisty
• 28 grudnia - Święto Świętych Młodzianków, Męczenników
• niedziela w oktawie Bożego Narodzenia, lub 30 grudnia jeśli nie ma takiej niedzieli - Święto Świętej Rodziny Jezusa, Maryi i Józefa