Pułk Strzelców Pieszych

Pułk Strzelców Pieszych^[a] (p. strz. piesz.^[b]) – zmotoryzowany oddział piechoty Wojska Polskiego.

Pułk Strzelców Pieszych

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1939
Rozformowanie	1939
Dowódcy
Pierwszy	ppłk dypl. Zenon Wzacny
Działania zbrojne
kampania wrześniowa bitwa pod Tomaszowem (17–20 IX 1939)
Organizacja
Dyslokacja	Rembertów
Rodzaj sił zbrojnych	wojsko
Rodzaj wojsk	piechota
Podległość	Warszawska Brygada Pancerno-Motorowa

Historia pułku

Pułk Strzelców Pieszych został sformowany w Rembertowie na podstawie rozkazu Departamentu Dowodzenia Ogólnego Ministerstwa Spraw Wojskowych L.8063/Org.Tjn.39 z 13 lipca 1939 roku, w składzie Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej, jako jednostka organizacyjna piechoty, a organiczny pluton czołgów rozpoznawczych pułku, jako jednostka organizacyjna broni pancernych^[1].

Jednostka organizowana była od podstaw, na bazie Centrum Wyszkolenia Piechoty i jego batalionu manewrowego (3 Batalion Strzelców). W pierwotnych założeniach, to właśnie 3 Batalion Strzelców miał zostać zmotoryzowany i występować w podwójnej roli - batalionu manewrowego CWPiech. i batalionu piechoty brygady pancerno-motorowej.

Do organizacji pułku przystąpiono w oparciu o etat pokojowy, wzorowany na etacie obowiązującym w pułkach 10 Brygady Kawalerii. W drugiej połowie sierpnia 1939 roku opracowany został etat wojenny oddziału, większy o 1/4 od etatu pokojowego. Odpowiedzialnym za organizację jednostki został komendant CWPiech., generał brygady Bruno Olbrycht. Na dowódcę pułku i jego zastępcę wyznaczeni zostali wykładowcy centrum, podpułkownicy Zenon Wzacny i Otton Zieliński.

W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku pułk walczył w składzie macierzystej Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej.

Osobny artykuł: bitwa pod Tomaszowem Lubelskim.

Organizacja wojenna i obsada personalna pułku

Osobne artykuły: Organizacja wojenna Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej i broń towarzysząca piechoty.

Ppłk dypl. Zenon Wzacny (przed 1934)

dowództwo

• dowódca – ppłk dypl. Zenon Wzacny (1896–1956)
• I zastępca dowódcy – ppłk Otton Włodzimierz Zieliński
• oficer sztabowy („ukryty dowódca batalionu”) – mjr Henryk Otton Jiruszka
• adiutant – por. Czesław Kazimierz Radomiński
• oficer informacyjny – kpt. Konstanty Gębalski^[3]
• oficer ordynansowy – por. rez. Władysław Piotrowski
• kwatermistrz – mjr Włodzimierz Andrzej Latawiec
  • oficer ewidencji personalnej – kpt. Ludwik Wiśniewski
  • oficer techniczny – kpt. br. panc. Bronisław Piotrowski († 18 IX 1939, Tomaszów)
  • naczelny lekarz – por. lek. mgr Antoni Kopeć
  • płatnik – por. int. Piotr Paciorek
  • dowódca plutonu technicznego – NN
  • dowódca plutonu gospodarczo–transportowego – NN
• dowódca kompanii rozpoznawczej – kpt. Józef Horodyski
• dowódca plutonu motocyklistów – por. Władysław Kozal (ranny 18 IX 1939, Tomaszów)
• dowódca plutonu kolarzy – por. Stefan Malanek
• dowódca plutonu czołgów rozpoznawczych TKS – por. br. panc. Mikołaj Murowicki

1 kompania strzelców

• dowódca – kpt. Roman Lech Kania
• dowódca I plutonu – ppor. Aleksander Sinnicki
• dowódca II plutonu – por. Gereon Grzenia-Romanowski
• dowódca III plutonu – ppor. rez. Włodzimierz Skolimowski

2 kompania strzelców

• dowódca – por. Antoni Albin Smoczkiewicz
• dowódca I plutonu – ppor. rez. Stanisław Sosnowski
• dowódca II plutonu – ppor. Czesław Rakowski
• dowódca III plutonu – ppor. rez. Stanisław Janczykowski

3 kompania strzelców

• dowódca 3 kompanii – por. Marian Karol Woźniak
• dowódca I plutonu – ppor. Gerard Nowicki († w 1944 roku)
• dowódca II plutonu – ppor. Stanisław Krystek (ranny 9 IX 1939)
• dowódca III plutonu – ppor. rez. Kazimierz Malanowski^[4]

4 kompania strzelców

• dowódca 4 kompanii – por. Ludwik Karol Drąg (ranny 18 IX 1939, Tomaszów Lubelski)
• dowódca I plutonu – ppor. Edward Weber
• dowódca II plutonu – ppor. Alfons Pronobis (ranny 8 IX 1939)
• dowódca III plutonu – ppor. rez. Henryk Zadrożny

kompanii ciężkich karabinów maszynowych i broni towarzyszącej

• dowódca – kpt. Józef Chlipała
• dowódca I plutonu ckm – ppor. Mieczysław Franciszek Wroński^{[c][wymaga weryfikacji?]}
• dowódca II plutonu ckm – ppor. rez. Stefan Maciesza († 18 IX, Tomaszów Lubelski)
• dowódca III plutonu ckm – ppor. rez. Pisarski
• dowódca IV plutonu ckm – ppor. rez. Sawicki
• dowódca I plutonu moździerzy – ppor. Józef Marian Górski
• dowódca II plutonu moździerzy – ppor. por. Henryk Szefer

pododdziały specjalne:

• dowódca plutonu przeciwpancernego – por. Adam Szuba
• dowódca plutonu pionierów – por. Jan Kolenda
• dowódca plutonu łączności – por. Franciszek Sitarz

Uwagi

1. W rozkazach organizacyjnych Ministerstwa Spraw Wojskowych podawana jest nazwa „pułk strzelców pieszych”, bez numeru „1”^[1]
2. 9 sierpnia 1939 roku gen. bryg. Bronisław Regulski rozkazem L.dz.10198/Org.Tjn. ustalił dla pułku strzelców pieszych skrót nazwy „p.strz.piesz.”^[2]
3. Ppor. Mieczysław Franciszek Wroński (ur. 30 września 1916) był oficerem 48 pułku piechoty w Stanisławowie^[5]. Tadeusz Kryska-Karski „Straty korpusu oficerskiego 1939-1945”, Londyn 1996, podał, że poległy 15 września 1939 w Łukowej Podsosinie ppor. Mieczysław Franciszek Wroński był dowódcą IV plutonu kompanii ckm pułku strzelców pieszych^[6]. W pracy Ludwika Głowackiego podporucznik Wroński występuje zarówno jako poległy oficer 48 pp jak i oficer pułku strzelców pieszych^[7]. Autorzy „Księgi pochowanych żołnierzy polskich poległych w II wojnie światowej. T. 1 [Cz. 1], Żołnierze września” podali, że poległy 15 września 1939 ppor. Mieczysław Franciszek Wroński był oficerem 48 pp^[6].