25 kopiejek – 50 groszy (1842–1850)

25 kopiejek – 50 groszy (1842–1850) – dwunominałowa moneta o wartości dwudziestu pięciu kopiejek i jednocześnie pięćdziesięciu groszy, przygotowana dla Królestwa Kongresowego w konsekwencji ukazu carskiego z 15 października 1841 r., unifikującego z dniem 1 stycznia 1842 r^[1]. systemy monetarne Królestwa i Imperium Rosyjskiego. Była monetą obiegową na całym obszarze Imperium. Bito ją w mennicy w Warszawie, w srebrze, w latach 1842–1850, według rosyjskiego systemu wagowego – zołotnikowego, opartego na funcie rosyjskim^[2][3][4][5].

25 kopiejek – 50 groszy (1842–1850)

Państwo	Imperium Rosyjskie
Typ monety	moneta obiegowa
Nominał	25 kopiejek – 50 groszy
Rocznik	1842, 1843, 1844, 1845, 1846, 1848, 1850
Emisja
Mennica	Warszawa
Nakład	1 498 114 sztuk
Data emisji	15 października 1841
Opis fizyczny
Masa	5,2 g
Średnica	24,5 mm
Materiał	srebro Ag868
Rant	skośnie ząbkowany
Stempel	zwykły

Awers

Na tej stronie umieszczono orła cesarstwa rosyjskiego – dwugłowy orzeł z trzema koronami, w prawej łapie trzyma miecz i berło, w lewej jabłko królewskie, na piersi tarcza herbowa ze Św. Jerzym na koniu powalającym smoka, wokół tarczy łańcuch z krzyżem Św. Andrzeja, na skrzydłach orła sześć tarcz z herbami – z lewej strony Kazania, Astrachania, Syberii, z prawej strony Królestwa Polskiego, Krymu i Wielkiego Księstwa Finlandii^[6]. Na dole, po obu stronach ogona orła, znajduje się znak mennicy w Warszawie – litery M W, dookoła napis^[7]:

ЧИСТАВО СЕРЕБРА 1 ЗОЛОТНИКЪ 5 ¼ ДОЛЕЙ.

W roku 1848 niewielkiej zmianie uległ rysunek orła, szczególnie okolice jego ogona^[8].

Rewers

Na tej stronie w wieńcach laurowym (z lewej) i dębowym (z prawej) przewiązanych wstążką u dołu, umieszczono nominał „25", pod nim „КОПѢЕКЪ”, poniżej nominał „50", pod nim „GROSZY”, poniżej rok bicia: 1842, 1843, 1844, 1845, 1846, 1847, 1848 lub 1850. Wieńce laurowy i dębowy składają się z sześciu kępek każdy. W wieńcu laurowym umieszczono po kolejnych kępkach jagody – licząc od góry po pierwszej jedna, po drugiej jedna, po trzeciej dwie, po czwartej jedna i piątej dwie jagody. W wieńcu dębowym umieszczono po kolejnych kępkach żołędzie – licząc od góry po pierwszej jeden, po drugiej dwa, po trzeciej jeden, po czwartej i piątej po dwa żołędzie^[7]. Rysunek rewersu został zmodyfikowany w 1848 r. Zmianie uległa wtedy konfiguracja jagódek i żołędzi, która dla roczników 1848 i 1850 przedstawiała się następująco^[8][9]:

• w wieńcu laurowym – po kępkach pierwszej, drugiej, trzeciej i piątej po dwie jagody, po czwartej trzy jagody,
• w wieńcu dębowym – po wszystkich kępkach po dwa żołędzie.

Opis

Monetę bito w mennicy w Warszawie, w srebrze próby 868, na krążku o średnicy 24,5 mm, masie 5,2 grama, z rantem skośnie ząbkowanym. Według sprawozdań mennicy w latach 1842–1850 w obieg wypuszczono 1 498 114 monet^[4].

Stopień rzadkości poszczególnych roczników przedstawiono w tabeli:

Rocznik	Stopień rzadkości	Szacowana liczba egzemplarzy	Zdjęcie
25 kopiejek – 50 groszy 1842	R2[10]	3001–15 000
25 kopiejek – 50 groszy 1843	R2[11]	3001–15 000
25 kopiejek – 50 groszy 1844	R3[12]	601–3000
25 kopiejek – 50 groszy 1845	R2[13]	3001–15 000
25 kopiejek – 50 groszy 1846	R[14]	80 001–400 000
25 kopiejek – 50 groszy 1847	R[15]	80 001–400 000
25 kopiejek – 50 groszy 1848	R1[16]	15 001–80 000
25 kopiejek – 50 groszy 1850	R1[17]	15 001–80 000

Ponieważ daty na monecie mieszczą się w latach panowania Mikołaja I, więc w numizmatyce rosyjskiej zaliczana jest do kategorii monet tego cara^[9].

Liczba znanych odmian łącznie z wszystkich lat bicia wynosi 11^[18]

Zobacz też

• 20 kopiejek – 40 groszy (1842–1850)
• 25 kopiejek (1854–1857) MW
• monety rosyjsko-polskie
• moneta dwunominałowa
• monety zaboru rosyjskiego
• tabela cennikowa Bolcewicza