Abrotalus tarczownicowy

Abrotalus tarczownicowy, naplesznik tarczownicowaty (Abrothallus parmeliarum (Sommerf.) Arnold) – gatunek grzybów z rodziny Abrothallaceae^[1]. Jest grzybem naporostowym^[2].

Abrotalus tarczownicowy

Owocniki na plesze tarczownicy skalnej
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	workowce
Klasa	Dothideomycetes
Rząd	Abrothallales
Rodzina	Abrothallaceae
Rodzaj	abrotalus
Gatunek	abrotalus tarczownicowy
Nazwa systematyczna
Abrothallus parmeliarum (Sommerf.) Arnold Flora, Regensburg 57(7): 102 (1874)

Askospory

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Abrothallus, Abrothallaceae, Abrothallales, Incertae sedis, Dothideomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1826 r. Søren Christian Sommerfelt, nadając mu nazwę Lecidea parmeliarum. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę, nadał mu w 1874 r. Ferdinand Christian Gustav Arnold przenosząc go do rodzaju Abrothallus^[1]. Ma kilkanaście synonimów. Niektóre z nich^[3]:

• Buellia smithii (Tul.) Jatta 1900
• Buelliella parmeliarum (Sommerf.) Fink 1935
• Vouauxiomyces santessonii D. Hawksw. 1981 (anamorfa)

Nazwa polska według W. Fałtynowicza^[4].

Morfologia

Na powierzchni porostów tworzy owocniki typu apotecjum o średnicy 100–150 × 400–550 µm. Tarczka owocnika czarna, często pokryta zielonym nalotem, od początku silnie wypukła. Epihymenium ciemnooliwkowobrązowe. Hymenium bezbarwne do zielonkawego, 50–80 µm. Hypotecjum ciemnoczerwonobrązowe. Worki wydłużone, elipsoidalne do maczugowatych, 8-zarodnikowe. Askospory ciemnobrązowe, brodawkowane, 1-przegrodowe, komórki nierównej szerokości, 11,5–16(–17,5) x 4,5–7 µm. Pyknidia czarne, czasami z zielonym nalotem, częściowo zanurzone lub powierzchniowe o ścianie czerwonobrązowej, w górnej części ciemnobrązowej. Komórki konidiotwórcze 8–12 × 3–4 µm. Konidia szkliste, gruszkowate, o powierzchni drobno brodawkowanej, często wyglądającej na gładką, 7,5–10 × 5,5–7 µm^[5].

Występowanie i siedlisko

Występuje na wszystkich kontynentach poza Antarktydą i Afryką^[6], według innych źródeł także w Afryce^[5]. W Polsce podano jego występowanie w kilku regionach^[4].

Jest gatunkiem dość częstym. Występuje na plesze i owocnikach różnych gatunków porostów z rodzaju Parmelia (tarczownica), a także na galasach wywołanych przez owada Phacopsis oxyspora^[5]. W Polsce podano jego występowanie na plechach tarczownicy skalnej (Parmelia saxatilis), tarczownicy bruzdkowanej (Parmelia sulcata)^[4] i szarzynce skórzastej (Parmelina tiliacea)^[2].